حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، می‌گوید درباره «تاثیر منفی» سدسازی‌های ترکیه بر منطقه با مقام‌های این کشور مذاکره کرده است.

مقام‌های دولتی و برخی نمایندگان مجلس ایران مدعی‌اند که عامل اصلی وقوع پدیده ریزگردها و آلودگی هوا در استان‌های غربی و جنوب غربی ایران سدسازی‌های ترکیه روی رودخانه‌های دجله و ارس است.

حسین امیرعبداللهیان، صبح سه‌شنبه، ۲۰ اردیبهشت، به مجلس رفت تا به سوال جلال محمودزاده، نماینده مهاباد، درباره اقدام‌های وزارت امور خارجه درباره سدسازی‌های ترکیه پاسخ دهد؛ او در سخنانی گفت: «برای جمهوری اسلامی ایران قابل‌قبول نیست که کشور دوست و همسایه ما ترکیه اقدام‌هایی در حوزه سدسازی انجام دهد که شرایط زیست‌ محیطی منطقه را دچار اشکال و مشکلاتی را برای مردم ما و منطقه ایجاد کند و از سویی دیگر بر میزان ورودی آب به کشور ما تاثیر منفی بگذارد.»

او در ادامه، دولت قبل را به «انفعال» در این زمینه متهم کرد و افزود: «در هشت ماه گذشته، حداقل دو بار به‌صورت حضوری و چندین بار تماس تلفنی این موضوع را از وزیر خارجه ترکیه پیگیری کردم. علی‌رغم اینکه هیچ قرارداد دو جانبه‌ای بین تهران و آنکارا در زمینه همکاری‌های آب وجود نداشت، در طول چهار ماه گذشته و با رایزنی‌های صورت‌گرفته، قرار است کمیته آبی مشترک بین دو کشور تشکیل شود.»

ترکیه می‌گوید سدسازی‌های این کشور در مناطق کوهستانی مجاور ایران با هدف تولید برق آبی انجام می‌شود اما امیرعبداللهیان به نقل از مقام‌های وزارت نیرو گفت که برای ایران در این زمینه، «ابهام‌های زیاد و جدی» وجود دارد.

او این ابهام‌ها را چنین توضیح داد: «مخازنی که برای استفاده برق آبی ایجاد می‌شوند، نیاز نیست خیلی بزرگ و عمیق باشد. صرفا باید مقداری آب جمع شود تا بتواند توربین‌ها را به حرکت درآورد. ما این ابهام‌ها را به وزیر خارجه ترکیه انتقال دادیم و آن‌ها در پاسخ گفتند ما هیچ نیازی به این آب نداریم و در زمستان آن را ذخیره و در تابستان رها می‌کنیم.»

حسین امیر عبداللهیان در ادامه، از مجلس نیز خواست با استفاده از «ظرفیت دیپلماسی» خود برای تشکیل «کمیته آبی با ترکیه» به دولت کمک کند و جلو اقدام‌هایی را که به «کشاورزی و محیط‌ زیست کشور و منطقه آسیب وارد می‌کند» بگیرد.

به گزارش خبرگزاری ایرنا، وزیر امور خارجه در پاسح سوال نماینده مجلس مبنی بر اینکه چرا وزارت امور خارجه موضوع سدسازی را از طریق سازمان‌های بین‌المللی پیگیری نمی‌کند، گفت: «اگر دولت ترکیه عضو کنوانسیون ۱۹۹۷ نیویورک بود، ما می‌توانستیم از دولت ترکیه به سازمان‌های بین‌المللی شکایت کنیم؛ اما به دلیل اینکه ترکیه عضو این کنوانسیون نیست، موضوع باید از طریق گفت‌وگو و مذاکره دوجانبه پیگیری شود.»

برخلاف اظهارنظرهای مقام‌های جمهوری اسلامی ایران، طرف ترکیه‌ای هرگونه پیامد منفی سدسازی‌ها را رد و حتی ادعا می‌کند که سدهایی مثل «ایلیسو» مشکل تامین آب کشورهای عراق و سوریه را هم حل می‌کند. عارفه دلیباش، کارشناس مسائل آب و تغییرات اقلیمی ترکیه، پیش‌تر به خبرگزاری آناتولی گفته بود: «سیاست فرامرزی آبی ترکیه بر مبنای استفاده بحق، عاقلانه و بهینه استوار است.»

او با اشاره به ادعاهای برخی از کارشناسان ایرانی در مورد «تبعات» پروژه‌های سدسازی جنوب شرق ترکیه بر منطقه، تصریح کرد: «این مشکلات آن‌طور که ایران ادعا می‌کند، ناشی از سیاست‌های ترکیه به‌عنوان کشور بالادستی رودهای دجله و فرات نیست، بلکه در نتیجه سیاست‌ها و مدیریت آبی اشتباه کشورهای منطقه از جمله ایران و عراق حاصل شده است.»

او ادعاهای مقام‌های ایران را «انحراف افکارعمومی علیه ترکیه» خواند و درباره پدیده ریزگردها نیز گفت: «سیاست‌های اشتباه ایران در زمینه مدیریت آب به افزایش بیابان‌زایی و افزایش طوفان‌های شن و ریزگرد در این کشور منجر شده است.»