اسرائیل از دولت بایدن می‌خواهد هواپیماهای اف-۱۵ به مصر بفروشد. وبسایت آکسیوس روز چهارشنبه، ۲۳ مارس، این خبر را به نقل از دو مقام نظامی ارشد اسرائیلی منتشر کرد که بدون افشای نام‌شان، با باراک راوید، خبرنگار باسابقه اسرائیلی، صحبت کرده‌اند.

اسرائیل در طول تاریخ خود بارها با مصر جنگیده است، اما اکنون برای تجهیز نظامی این کشور در واشنگتن لابی می‌کند؛ واقعیتی که از افزایش قابل‌توجه روابط تل‌آویو و قاهره در سال‌های اخیر خبر می‌دهد.

این در ضمن نشانی از این واقعیت آشکار است که نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل، سخت می‌کوشد تا روابط خود را با کشورهای عربی که این کشور را به رسمیت می‌شناسند و با آن رابطه‌ دارند، بهبود بخشد. بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل، نیز به این موضع خود معروف است و از جمله اعتراض‌های او به نخست‌وزیر راست‌گرای پیشین، بنیامین نتانیاهو، همین بود که رابطه با کشورهای عربی همسایه مثل مصر و اردن را مخدوش کرده است. 

مصر و اسرائیل در جنگ‌های ۱۹۴۸، ۱۹۵۶، ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ (و درگیری‌های مابین این‌ سال‌ها) وارد درگیری نظامی با یکدیگر شدند. اسرائیل سال‌ها صحرای سینا را در اشغال خود داشت و از نفت آن استفاده می‌کرد. اما در سال ۱۹۷۹، در پی میانجی‌گری جیمی کارتر،‌ رئیس‌جمهوری وقت آمریکا، بین انور سادات، رئیسجمهوری وقت مصر، و مناخم بگین، نخست‌وزیر وقت اسرائیل، این دو کشور دست به عادی‌سازی روابط زدند تا مصر اولین کشور عربی باشد که اسرائيل را به رسمیت می‌شناسد.

سادات با سفر سال ۱۹۷۷ خود به اسرائیل و سخنرانی در مجلس این کشور، تاریخ‌ساز شد. از پیمان ۱۹۷۹ به بعد، اسرائیل و مصر به ترتیب بیشترین و دومین بیشترین کمک نظامی را از آمریکا دریافت کرده‌اند. مصر حدود سالی ۱.۳ میلیارد دلار از آمریکا می‌گیرد که تقریبا تمام آن خرج خرید تسلیحات آمریکایی می‌شود. 

خواسته تل‌آویو در حالی مطرح می‌شود که برخی قانونگذاران از هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه، از دولت بایدن می‌خواهند کمک نظامی به مصر مشروط به بهبود وضعیت حقوق بشر در این کشور شود.

مصر هزاران زندانی سیاسی دارد و وضعیت حقوق بشری بسیار بدی دارد. نهاد «خانه آزادی»‌ آمریکا که کشورها را بر اساس حقوق سیاسی و آزادی‌های مدنی رده‌بندی می‌کند، در گزارش سال جاری به مصر نمره ۱۸ از ۱۰۰ داد که سه نمره افت نسبت به سال گذشته دارد و هرچند چهار نمره بالاتر از ایران است، پایین‌تر از کشورهایی همچون ویتنام، روسیه و زیمبابوه قرار می‌گیرد.

تونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، در ماه ژانویه تصمیم گرفت از کمک نظامی سالیانه آمریکا به مصر میزان ۱۳۰ میلیون دلار را به دلیل رسیدگی نکردن دولت مصر به نگرانی‌های دولت بایدن در زمینه حقوق بشر متوقف کند، که البته بخش کوچکی از کمک ۱.۳ میلیارد دلاری است.

مطابق قوانین آمریکا، دولت در صورت تمایل به فروش اسلحه به کشورهای خارجی باید به کنگره هم گزارش دهد، و قوه مقننه توان مسدود کردن این فروش را دارد. از جمله نکاتی که دولت باید در مورد آن گزارش دهد، این است که آیا تحویل سلاح به مصر برتری کیفی نظامی اسرائیل در منطقه را مخدوش می‌کند یا نه. بدین‌سان، اگر اسرائیل حامی فروش هواپیماهای اف-۱۵ به مصر باشد، قاهره کار راحت‌تری برای قانع کردن دولت بایدن و اعضای کنگره خواهد داشت.

برخی از رهبران نظامی آمریکا پیش از این از فروش اف-۱۵ به مصر حمایت کرده‌اند و حتی از کند بودن روند این کار گلایه کرده‌اند. ژنرال فرانک‌مک‌کنزی، فرمانده سنتکام (ستاد نیروهای آمریکا در خاورمیانه و آسیای مرکزی و جنوبی)، هفته گذشته به کمیته نیروهای مسلح مجلس سنا گفت که آمریکا قصد دارد فروش اف-۱۵ به مصر را تایید کند، و گفت این توافق از مدت‌ها پیش در حال آماده شدن بوده است. 

خرید این هواپیماها از آمریکا در ضمن به معنی کاهش رابطه نظامی مصر با روسیه خواهد بود که به سال‌های جنگ سرد و زمان شوروی باز می‌گردد و سوخو ۳۵های مصر یادگار آن هستند. مصر و روسیه در سال‌های اخیر در جنگ داخلی لیبی نیز با یکدیگر علیه ائتلافی متشکل از ترکیه، قطر، و نیروهای اسلام‌گرای سوری و لیبیایی همکاری کرده‌اند. 

اما به گفته مقامات اسرائیلی که با آکسیوس سخن گفتند، مصر حدود یک سال پیش به فکر بازبینی قراردادی افتاد که در پایان سال ۲۰۱۸ با روسیه برای خرید هواپیماهای سوخو۳۵ جدید امضا کرد، و همین ‌جا بود که امکان خرید اف ۱۵ از آمریکا مطرح شد. دولت ترامپ مصر را تهدید کرده بود که اگر از روسیه هواپیما بخرد، با تحریم‌های آمریکا مواجه می‌شود. مصر در مقابل اما گفت تنها به این دلیل از روسیه هواپیمای جنگی خریده است که آمریکایی‌ها به آن هواپیماهای مشابه نداده‌اند. 

در روزهای اخیر، در پی  اقدام روسیه به اشغال اوکراین و تحریم‌های شدید آمریکا و سایر کشورهای غربی علیه مسکو، مقامات مصری بیش از پیش به فکر یافتن بدیلی برای هواپیماهای سوخو۳۵ افتادند.

طبق روایت آکسیوس، مقامات اسرائیلی در هفته‌های اخیر به شورای امنیت ملی کاخ سفید، وزارت خارجه، و پنتاگون گفتند از فروش اف-۱۵ پشتیبانی می‌کنند. دو مقام نظامی اسرائیلی به این وب‌سایت گفتند که موضع اسرائیل این بوده است که برای منافع اسرائیل و آمریکا بهتر است که مصر تسلیحات آمریکایی داشته باشد تا تسلیحاتی که از روسیه یا چین بخرد.

به گفته راوید، یک منبع ارشد اسرائیلی به او گفته است که اسرائيل مدت‌ها است که نگران تنش در روابط قاهره و واشنگتن است و بهبود این روابط را در راستای منافع ملی خود می‌داند.

در پی کودتای سال ۲۰۱۳ در مصر و سرکوب خونین گروه اخوان مسلمین، دولت اوباما چند معامله تسلیحاتی با مصر را متوقف کرد. در ۹ سالی که در پی آمده است، شاهد کاهش رابطه تسلیحاتی واشنگتن و قاهره بوده‌ایم؛ هرچند، کمک نظامی میلیارد دلاری آمریکا به مصر همچنان ادامه دارد. در این مدت، مصر برخی تسلیحات را از شریک نظامی قدیمی خود، مسکو، خریداری کرده است. 

سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید گفت، دولت بایدن در تماس منظم با دولت مصر درباره نیازهای پدافندی آن کشور است. او افزود که کمک نظامی آمریکا به مصر «بخش مهمی از همکاری راهبردی» بین دو کشور است، و پشتیبان «نقش مهم مصر در تشویق ثبات در منطقه».

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم به آکسیوس همان حرفی را زد که در روزهای اخیر بارها در رسانه‌های مختلف تکرار شده است: «ما طبق سیاست خود، درباره فروش‌های پیشنهادی تسلیحاتی اظهار نظر نمی‌کنیم و‌ آن‌ها را تایید نمی‌کنیم، تا زمانی که رسما به کنگره اطلاع داده شود.»