یک مطالعه جدید نشان می‌دهد روش آزمایشی که از سرایت‌پذیری ویروس کرونای جدید علیه خودش استفاده می‌کند، این قابلیت را دارد که به پیدا کردن روش‌های درمانی تازه‌ برای کووید-۱۹ منجر شود.

به گفته محققان تحت سرپرستی تیم‌های تحقیقاتی دانشکده پزشکی هاروارد (اچ‌ام‌اس) و بیمارستان کودکان بوستون، اجرای این راهبرد جدید روی سلول‌های موش و انسان در ظرف آزمایشگاه امیدوارکننده بوده است.

بر اساس این مطالعه که اوایل ماه جاری در نشریه پی‌ان‌ای‌اس (PNAS) منتشر شد، در این روش، توازن حیاتی پروتئین‌سازی در داخل یاخته‌های مبتلا به ویروس کرونای جدید را از بین می‌برند.

وقتی سلول‌ها به سارس-کوو۲ مبتلا می‌شوند، بین ادامه تولید خودکار پروتئین لازم برای حیات سلول و دستکاری‌ آن‌ها به منظور پروتئین‌سازی برای تکثیر ویروس توازنی برقرار می‌شود.

محققان می‌گویند دو بخش از این ویروس به برقراری این تعادل کمک می‌کنند: یکی پروتئین ویروسی موسوم به ان‌اس‌پی۱ (Nsp1) که قابلیت سلول را در تولید هر پروتئینی را کاهش می‌دهد و دیگری بخش کوچکی از ماده ژنتیکی آر‌ان‌ای ویروس موسوم به حلقه بنیادی۱.

آنان گفتند که بخش دوم برای عبور از ان‌اس‌پی۱، نقش کارت دسترسی را بازی می‌کند و به سلول دستور می‌دهد پروتئین‌های ویروسی بیشتری بسازد. محققان می‌خواهند مانع از این دسترسی شوند.

در این مطالعه، محققان قطعه کوتاهی از یک مولکول -شبه آر‌ان‌ای- موسوم به اولیگو ساختند که به حلقه بنیادی۱ می‌چسبد و آن را مسدود می‌کند.

محققان می‌گویند با مسدود کردن این کارت دسترسی، می‌توانند ان‌اس‌پی۱ را وادار کنند دیگر پروتئین ویروسی تولید نکند.

هائو وو، از محققان دانشکده پزشکی هاروارد و بیمارستان کودکان بوستون و نیز از نویسندگان این تحقیق، توضیح داد: «اولیگو با چسبیدن به حلقه بنیادی ۱ آن را از کار می‌اندازد و ویروس با ان‌اس‌پی۱ خودش از کار می‌افتد.»

محققان این روش آزمایشی را روی سلول‌های کشت‌شده انسان در آزمایشگاه و روی موش‌هایی که با دستکاری‌ صاحب گیرنده ای‌سی‌ای۲ (ACE2) انسانی شده بودند، امتحان کردند. ای‌سی‌ای۲ پروتئینی درگاهی است که ویروس کرونای جدید از راه آن‌ به سلول‌ها وارد می‌شود.

این محققان دریافتند میزان تکثیر ویروس در یاخته‌هایی که با این روش آزمایشی درمان می‌شوند، حدود یک چهارم یاخته‌های درمان‌نشده است و موش‌های درمان‌شده دیگر در اثر ابتلا به کووید- ۱۹ نمردند.

فقط یک پنجم موش‌های درمان‌نشده از این بیماری جان سالم به در بردند؛ اما محققان گفتند حدود ۶۰ درصد موش‌هایی که اولیگو دریافت کردند، بهبود یافتند. همچنین موش‌های درمان‌شده در طول دوره بیماری نسبت به موش‌های درمان‌نشده وزن کمتری از دست دادند.

پی‌یترو فونتانا، نویسنده دیگر این تحقیق، می‌گوید: «این درمان نمی‌گذارد ویروس از حذف انتقالی خود بگریزد و از تکثیر ویروس جلوگیری می‌کند.» 

در انواع سویه‌های ویروس، کد ژنتیکی حلقه بنیادی۱ بخش آر‌ان‌ای ثابت است. به همین دلیل، محققان این فرضیه را مطرح کردند که اگر این ویروس بخواهد جهشی کند تا از شر اولیگو خلاص شود، آن جهش نیز ممکن است قابلیت تکثیرپذیری ویروس را به خطر بیندازد.

ستو وورا، یکی دیگر از نویسندگان این مطالعه، گفت: «راهبرد ما ویروس را مجبور می‌کند بین نابودی با اولیگو ما یا ادامه رشد و تبدیل شدن به ویروسی کم‌خطرتر برای سلول انسان، یکی را انتخاب کند.»

این محققان نوشتند: «راهبرد به کارگیری خطر ویروسی سارس-کوو-۲ علیه خودش را می‌توان به روشی درمانی بدل کرد.»

این روش آزمایشگاهی باید در قالب مطالعات بیشتری روی حیوانات و نیز طی مراحل بالینی روی انسان آزمایش شود تا بعدا بتوان آن را به عنوان روش درمانی موثر و ایمن برای عموم مردم به کار برد.