امید قبادی، نایب‌رئیس انجمن اهدای عضو ایرانیان، از وجود ۲۵ هزار بیمار در فهرست پیوند اعضا خبر داد و گفت سالانه سه هزار نفر از این افراد بیمار جان خود را از دست می‌دهند درحالی‌که هم‌زمان، شش تا هفت هزار عضو سالم افراد مرگ مغزی زیر خاک می‌رود.

«مرگ مغزی مساوی است با مرگ»، این جمله‌ای است که کنشگران مدنی اهدای عضو همواره بر آن تاکید می‌کنند تا فرهنگ اهدای عضو را گسترش دهند، با این حال به گفته قبادی، «عدم باور» به این موضوع مهم‌ترین مانع تحقق اهدای عضو در ایران است، تا جایی که ۸۰ درصد مواردی که به «عدم رضایت» منجر می‌شود به این دلیل است.

نایب‌رئیس انجمن اهدای عضو ایرانیان در ادامه با تاکید بر اهمیت فرهنگ‌سازی و آموزش در این زمینه، به خبرگزاری ایسنا گفت: «گرچه در ایران رضایت خانواده فرد مرگ مغزی برای اهدای عضو لازم است، اما بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که اگر خانواده از قصد عزیز درگذشته‌اش به اهدای عضو باخبر باشد، نزدیک ۹۷ درصد به اهدا رضایت می‌دهند، در غیر این صورت احتمال تحقق اهدای عضو فقط ۴۸ درصد است.»

بر اساس اعلام کارشناسان پزشکی، هر فردی که دچار مرگ مغزی می‌شود می‌تواند به هشت نفر زندگی دوباره ببخشد؛ البته به شرطی که اعضای بدن او مثل کلیه‌ها و کبد آسیب ندیده باشند. همچنین با اهدای یک تا ۵۳ نسج مانند قرنیه، پوست، استخوان و تاندون، می‌توان یک تا ۵۳ نفر را از معلولیت نجات داد.

آمارهای رسمی نشان می‌دهد که در هر دو ساعت، یک نفر به فهرست افراد در انتظار پیوند اعضا اضافه می‌شود و در هر ۱۲ ساعت، یک بیمار عضوی را برای پیوند دریافت می‌کند اما تعداد زیادی هم موفق به دریافت عضو نمی‌شوند و فوت می‌کنند.

قانون اهدای عضو در ایران در سال ۱۳۷۹ تصویب شد و در اردیبهشت سال ۱۳۸۱، هیئت‌ وزیران آیین‌نامه اجرای این قانون را تصویب و ابلاغ کرد. طبق این‌ آیین‌نامه، تشخیص قطعی مرگ مغزی باید در بیمارستان‌های دانشگاهی دولتی انجام شود و اعضای تیم‌های تشخیص و تایید مرگ مغزی نباید عضو تیم‌های پیوندکننده باشند. همچنین در این قانون تاکید شده است که موافقت خانواده فرد فوت‌شده باید احراز شود و به‌صورت کتبی ضمیمه پرونده شود.

این ماده‌ قانونی همان موردی است که بسیاری از خانواده‌ها را در دوراهی تردید قرار می‌دهد، آن‌ هم در حالی‌ که در اندوه از دست دادن عزیز خود هستند.

راهکار برخی کشورها مثل آلمان و اتریش این است که افراد پیش از فوت، رضایت می‌دهند که در صورت مرگ، اعضای بدنشان اهدا شود. در ایران نیز از این راهکار الگوبرداری شده است و افراد می‌توانند کارت اهدای عضو دریافت کنند. با این‌ حال، شرط اول همچنان رضایت خانواده است.

اگرچه در سال‌های اخیر به دلیل تلاش‌های گروه‌ها و نهادهای مدنی آمار رضایت گرفتن از خانواده‌های افراد مرگ مغزی افزایش پیدا کرده است، با این حال به قول امید قبادی، «شاخص اهدای عضو در ایران‌ همچنان با متوسط جهانی فاصله زیادی دارد».