شامگاه دوشنبه، ۲۲ آذر، در ادامه سقوط آزاد ارزش پول ملی افغانستان در برابر دلار، «اتاق پیشه‌وران و مغازه‌داران افغانستان» با انتشار اطلاعیه‌ای خبر داد که به دلیل افزایش بی‌سابقه بهای آرد و گاز، این نهاد در مشورت با شهرداری کابل تصمیم گرفته است که برای نان نرخ جدیدی اعلام کند.

بر اساس نرخ جدیدی که این نهاد برای نان تعیین کرده، یک قرص نان ۲۰۰ گرمی که قبلا ۱۰ افغانی فروخته می‌شد، پس از این ۱۵ افغانی به فروش می‌رسد. همچنین یک قرص نان ۲۷۰ گرمی که پیش از این ۱۵ افغانی بود، پس از این ۲۰ افغانی می‌شود.

اتاق پیشه‌وران و مغازه‌داران افغانستان اعلام کرده که نرخ‌های کنونی موقتی‌اند و در صورتی که قیمت گاز و آرد کاهش یابد، این نرخ‌ها نیز تغییر خواهند کرد.

نرخ کنونی نان در افغانستان در بالاترین حد خود در ۲۰ سال گذشته است و اعلام نرخ جدید در حالی که فقر و گرسنگی در سراسر افغانستان سایه گسترانده، به وحشت و ترس عمیق در میان مردم منجر شده است و با اینکه بر اساس نرخ جدیدی که اتاق پیشه‌وران و مغازه‌داران افغانستان اعلام کرد، بهای یک قرص نان حدود ۲۵ درصد افزایش یافته، چند شهروند افغان ساکن کابل، هرات و مزارشریف در گفت‌وگو با ایندیپندنت فارسی گفته‌اند که از دوشنبه شب، نان را۵۰  درصد گران‌تر از نرخ قبلی خریده‌اند.

هدا خموش، شاعر و فعال مدنی ساکن کابل، به ایندیپندنت فارسی گفت: «از دیشب که نرخ جدید نان اعلام شد، سراسیمگی و ترس در میان مردم افزایش یافته است، چون همه مردم به‌ویژه آنانی که منبع درآمد خود را از دست داده‌اند، از این وضعیت آسیب می‌بینند.» او می‌ا‌فزاید: «در پی بالا رفتن نرخ دلار، بی‌ثباتی زیادی در بازار ارز و موادغذایی به وجود آمد و به‌ویژه نرخ آرد و نان به‌شدت زیاد شد. یک کیسه آرد ۵۰ کیلویی تا سه هزار و ۵۰۰ افغانی به فروش می‌رسد و شمار زیادی از خانواده‌ها شب گذشته از ترس اینکه چپاول عمومی به راه بیفتد، نخوابیده‌اند.»

به گفته خانم خموش، شماری از مغازه‌های کابل که موادغذایی می‌فروشند، از ترس غارت شدن کارشان را متوقف کرده‌اند. او که روز دوشنبه در میان شماری از خانواده‌های نیازمند موادغذایی توزیع کرده است، می‌گوید که نرخ کنونی موادغذایی در بازارهای افغانستان در ۲۰ سال گذشته بی‌سابقه است و به بحران عمیق انسانی در افغانستان منجر خواهد شد: «ترس عمومی این است که مردمان درمانده به چپاول و دزدی روی بیاورند زیرا هیچ نشانه‌ای از بهبود نیست و این اتفاق رخ خواهد داد.»

هدی خموش به تجربه خود در خرید نان اشاره می‌کند و می‌گوید: «شب گذشته دو قرص نان را ۵۰ افغانی خریده‌ام که نشان می‌دهد نرخ نان نسبت به قبل ۵۰ درصد افزایش یافته است. نان‌هایی که ۱۰ افغانی به فروش می‌رسند، اندازه کف دست یک کودک هم نیستند.»

افسانه واحدیار، معلمی ساکن هرات، هم می‌گوید: «از لحظه‌ای که از نرخ جدید نان آگاه شدم به‌شدت غمگینم، چون احساس می‌کنم فاجعه‌ بزرگی رخ داده است و پیامد این فاجعه یک ماه بعد به شکلی وحشتناک‌تر پدیدار خواهد شد.»

یما بیات، ساکن  مزارشریف نیز در صحبت با ایندیپندنت فارسی گفت: «نرخ جدید نان که اتاق پیشه‌وران و مغازه‌داران تعیین کرده، رعایت نشده است و نانوایی‌ها نان را به میل خود و به نرخ‌های بالاتری فروخته‌اند.» بر اساس گفته‌های یما بیات، در دو روز اخیر، شماری از نانوایی‌های مزارشریف به دلیل گرانی گاز و آرد، نتوانسته‌اند موارد موردنیاز خود را تامین کنند و کارشان را متوقف کرده‌اند.

در همین حال یک ساکن شهرستان قره‌باغ در شمال کابل، صبح سه‌شنبه گفت که شماری از مردم دست‌جمعی مغازه‌های موادغذایی را غارت کرده‌اند و اگرچه به گفته این منبع، تلاش مردم برای غارت مغازه‌ها کنترل شده، نگرانی مردم از افزایش غارت و دزدی افزایش یافته است.

دیوید بیزلی، مدیر برنامه جهانی غذا، که حدود یک ماه قبل از کابل و چند شهر دیگر به افغانستان رفته بود، اوضاع مردم به دلیل گرسنگی و فقر گسترده را وحشتناک توصیف کرده است. او گفت که جهان نباید به مردم افغانستان پشت کند.

بر اساس آمار برنامه جهانی غذا، حدود ۲۳ میلیون نفر که بیش از ۵۵ درصد جمعیت افغانستان را تشکیل می‌دهند به کمک‌های فوری غذایی و بهداشتی نیاز دارند. هم اکنون سازمان‌های امدادرسان جهانی به‌ویژه نهادهایی مانند برنامه جهانی غذا، صندوق کودکان ملل متحد، سازمان بهداشت جهانی و شماری دیگر از سازمان‌های غربی، روزانه میان هزاران نفر موادغذایی، بهداشتی و پول نقد توزیع می‌کنند؛ با این همه، گرسنگی و فقر به حدی شدید و گسترده است که بابر بلوچ، سخنگوی کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، پس از بازدید از افغانستان گفته است: «هنگامی که به هزاران نفر کمک‌های بشردوستانه ارائه می‌کنیم، هزاران نفر دیگر را می‌یابیم که به حمایت‌های مشابهی نیاز دارند.»

در همین حال دفتر امور بشردوستانه سازمان ملل متحد (اوکا)، روز سه‌شنبه، ۲۳ آذر، خبر داد که در سال جاری میلادی، ۱۸ میلیون نفر در افغانستان برای توزیع کمک‌های بشردوستانه هدف‌گذاری شده‌اند که تاکنون میان ۱۰.۳ میلیون نفر کمک‌ توزیع شده است.

بر اساس گزارش اوکا، در سال ۲۰۲۱، کشورها و سازمان‌های کمک‌کننده نزدیک به ۱.۵ میلیارد دلار برای دو درخواست بشردوستانه به افغانستان فراهم کرده‌اند. این کمک‌ها شامل ۶۰۶ میلیون دلار از ۷۵۳ میلیون دلار موردنیاز و ۷۲۹ میلیون دلار از ۸۶۹ میلیون دلار موردنیاز است که طرح واکنش بشردوستانه سازمان ملل دنبال آن بوده است. در گزارش اوکا آمده است که نیازهای مالی افغانستان در سال ۲۰۲۲، سه برابر خواهد شد زیرا طرح واکنش بشردوستانه به دنبال ۴.۴ میلیارد دلار برای رسیدگی به افراد نیازمند در افغانستان است.

کمک‌های بشری سازمان‌ها و کشورهای جهان در افغانستان زندگی میلیون‌ها نفر را که پس از تسلط طالبان بر افغانستان در معرض گرسنگی و فقر شدید قرار گرفته‌اند، نجات داده است، اما در پی بدتر شدن اوضاع و به‌ویژه افزایش ۵۰ درصدی نرخ نان و موادغذایی، این کمک‌ها ناکافی ارزیابی می‌شوند.

به نظر می‌رسد در صورتی که برای کنترل وضعیت رقت‎‌‌بار اقتصادی مردم در افغانستان چاره‌ای اندیشیده نشود، از امروز که نرخ نان ۵۰ درصد افزایش یافته، روزشمار وقوع بدترین فاجعه بشری جهان در افغانستان کلید می‌خورد. چنانچه سازمان ملل هم هشدار داده بود که وقوع بدترین فاجعه انسانی جهان در چند قدمی افغانستان است.