تصمیم‌های مهم مجمع عمومی سازمان ملل متحد که مسیر تاریخ را تغییر دادند

بسیاری از قطعنامه‌های مجمع عمومی الزام‌آور نبوده‌اند، اما وزن سیاسی و حقوقی بلندمدتی دارند

مجمع عمومی سازمان ملل‌ــ ANGELA WEISS / AFP

در طول نزدیک به هشت دهه، مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصمیم‌هایی اتخاذ کرده که نظم بین‌المللی را شکل داده و مسیر همکاری جهانی را مشخص کرده است. بسیاری از قطعنامه‌های مجمع عمومی الزام‌آور نبودند، اما وزن سیاسی و حقوقی بلندمدتی داشتند. قزینفرم اینترنشنال در مطلبی این تصمیم‌ها را مرور می‌کند.

طرح تقسیم فلسطین، ۱۹۴۷

در نوامبر ۱۹۴۷، مجمع عمومی قطعنامه ۱۸۱ (II) را تصویب کرد که خواستار پایان قیمومت بریتانیا بر فلسطین و تقسیم این سرزمین به دو دولت یهودی و عربی بود، و بیت‌المقدس را تحت یک نظام بین‌المللی ویژه قرار می‌داد. 

طرح مذکور با حمایت ۳۳ کشور، مخالفت ۱۳ کشور و ۱۰ رای ممتنع مواجه شد. این تصمیم به جنگ اعراب و اسرائیل در فاصله سال‌های ۱۹۴۷ تا ۱۹۴۹ منجر شد که مرزها را تغییر داد و چشم‌انداز سیاسی منطقه را دگرگون کرد. در نتیجه، طرح کمیسیون سازمان ملل هرگز اجرا نشد.

اعلامیه جهانی حقوق بشر، ۱۹۴۸

در نشست سال ۱۹۴۸، مجمع عمومی اعلامیه جهانی حقوق بشر را تصویب کرد. این اعلامیه الزام‌آور نبود، اما به سنگ‌بنای قانون بین‌المللی حقوق بشر تبدیل شد و حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اصلی را مشخص کرد. 

بر پایه این سند، دو معاهده الزام‌آور بعدی به تصویب رسید: میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، و میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی.

کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان، ۱۹۸۱

اگرچه این کنوانسیون در سال ۱۹۷۹ تصویب شد، در اوایل دهه ۱۹۸۰ به شکل گسترده پذیرفته و به پایه جنبش جهانی حقوق زنان تبدیل شد. 

امروزه ۱۸۹ کشور در این کنوانسیون عضوند. کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان اغلب نه تنها به‌عنوان منشور جهانی حقوق زنان بلکه برنامه‌‌ اقدامی توصیف می‌شود که دولت‌ها را ملزم می‌کند گام‌های مشخصی برای تضمین و اجرای این حقوق بردارند.

کنوانسیون حقوق کودک، ۱۹۸۹

کنوانسیون حقوق کودک که در سال ۱۹۸۹ در مجمع عمومی تصویب شد، به پرتصویب‌ترین معاهده حقوق بشری تاریخ تبدیل شد. این سند تاکید می‌کرد که کودکان نه تنها باید مورد حمایت باشند، بلکه حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی‌ خاص خود را دارند. 

این کنوانسیون معیارهای جهانی در حوزه‌هایی مانند آموزش، بهداشت، حفاظت در برابر بهره‌کشی و حق مشارکت در جامعه را تعیین کرد.

دستورکار ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار، ۲۰۱۵

در سپتامبر ۲۰۱۵، کشورهای عضو سازمان ملل دستورکار ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار را تصویب کردند. این طرح بلندپروازانه اقدام دولت‌ها، نظام سازمان ملل و شرکای توسعه جامع‌ترین چارچوب برای مقابله با فقر شدید، کاهش نابرابری و حفاظت از سیاره زمین بود. 

این دستورکار از شعارهای آرمانی پا فراتر می‌گذاشت و خواستار اقدام‌های عملی برای ارتقای رفاه انسانی، مدیریت مسئولانه محیط زیست و شکوفایی مشترک بود.

قطعنامه‌ هوش مصنوعی، ۲۰۲۴

در مارس ۲۰۲۴، مجمع عمومی نخستین قطعنامه در زمینه نظارت بر هوش مصنوعی را تصویب کرد. در این قطعنامه، بر حقوق بشر، ایمنی و اتکاپذیری و اهمیت همکاری بین‌المللی تاکید شد. 

این قطعنامه پیشنهاد آمریکا بود و بیش از صد کشور از آن حمایت کردند. در این قطعنامه از همه دولت‌ها خواسته شد چارچوب‌های قانونی و سازوکارهای نظارتی ایجاد و از آن پشتیبانی کنند تا سیستم‌های هوش مصنوعی ایمن و قابل اعتماد باشند.

پیمان آینده، ۲۰۲۴

در سال ۲۰۲۴، رهبران جهان بر سر «پیمان آینده» به توافق رسیدند، سندی که ۵۶ اقدام مشخص را شامل می‌شد. این پیمان دامنه وسیعی از مسائل از جمله صلح و امنیت، توسعه پایدار، تغییرات اقلیمی، همکاری دیجیتال، حقوق بشر، برابری جنسیتی، جوانان و نسل‌های آینده و همچنین اصلاح نظارت جهانی را در بر می‌گرفت.

بیشتر از جهان