پیش از ظهر امروز، دوشنبه پانزدهم نوامبر، شیخ محمد خالد، وزیر امر به معروف و نهی از منکر طالبان، با چهار تن از روحانیان ایرانی که به تازگی به افغانستان سفر کرده‌اند، ملاقات کرده است.

براساس گزارش خبرگزاری باختر که زیر نظر طالبان فعالیت می‌کند، دو طرف در مورد «دشمنان مشترک مردم افغانستان و ایران و نیاز به همپذیری و همکاری مشترک» صحبت کرده‌اند، و شیخ محمد خالد به روحانیان ایرانی گفته است که طالبان اجازه نمی‌دهند دشمنان افغانستان و ایران، میان شیعه و سنی تفرقه ایجاد کند.

شیخ محمد خالد همچنین گفته است که «امر به معروف و نهی از منکر» سبب استحکام نظام اسلامی می‌شود و در نبود حکومت اسلامی، احیای دین و امر به معروف ممکن نیست. او خطاب به هیئت روحانیان ایرانی گفته است که شیعه و سنی، هردو پیرو قرآن هستند و قدرت پیروان هر دو مذهب، در اتحادشان نهفته است.

در مورد هیئت روحنیان ایرانی جزئیات بیشتری منتشر نشده است و رسانه های ایران هم در این زمینه اظهار نظری نکرده اند. خبرگزاری باختر افغانستان از این روحانیان با عنوان «هیئت علمای ایرانی» یاد کرده است.

روز هجدهم سپتامبر، طالبان نام «وزارت امور زنان افغانستان» را به «وزارت امر به معروف و نهی از منکر» تغییر دادند و یکی از فرماندهان نظامی این گروه به نام شیخ محمد خالد، به عنوان وزیر آن وزارت معرفی شد.

وزارت «امر به معروف و نهی از منکر» در دولت نخست طالبان از ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ نیز فعال بود و در آن زمان، شخصی به نام مولوی قلم‌الدین آن را اداره می‌کرد.

ماموریت وزارت امر به معروف و نهی از منکر در تشکیلات طالبان، رسیدگی به امور اخلاقی افراد در جامعه است. ماموران این وزارت، شبیه به نیروهای پلیس مخفی، در شهرها و محله‌ها بر پوشش، گفتار، رفتار و کردار مردم نظارت می‌کنند و اجازه دارند افراد را به دلیل نوع پوشش و یا دیر رسیدن به مسجد برای ادای نماز، بازداشت و شکنجه کنند.

در پی فعال شدن ترکیب تازه «وزارت امر به معروف و نهی از منکر» طالبان در تاریخ هجدهم سپتامبر، تصاویر زیادی از بدرفتاری ماموران این وزارت با جوانان و زنان به دلیل نوع پوشش‌ آنان در شهرهای مختلف افغانستان، از جمله کابل، در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد.

در دو ماه اخیر، شیخ محمد خالد با سفر به شماری از استان‌های افغانستان، دفاتر وزارت امر به معروف و نهی از منکر را در آن نواحی نیز فعال کرده است. با آن که به دلیل نبود بودجه و امکانات، بسیاری از وزارت‌خانه‌ها در کابینه طالبان هنوز فعال نیستند، وزارت امر به معروف و نهی از منکر از فعال‌ترین وزارت‌ها در کابینه این گروه است. به نظر می‌رسد که دیدار شیخ محمد خالد و روحانیان ایرانی، با هدف همکاری‌های مشترک میان وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان با نهادهای مذهبی حکومت ایران انجام گرفته باشد.

در سه ماه اخیر، بسیاری از اقدامات طالبان در زمینه اعمال محدودیت‌ها بر جامعه، به‌ویژه بر زنان و جوانان، الگوبرداری از رفتار حکومت ایران تعریف شده است. هرچند رسانه‌های زیر کنترل طالبان هویت اعضای هیئت ایرانی را در دیدار اخیر آنان با وزیر امر به معروف و نهی از منکر طالبان اعلام نکرده‌اند، اما به احتمال زیاد، این افراد از تجارب حکومت ایران در زمینه کارکرد پلیس امنیت اخلاقی، گشت ارشاد، و بقیه نهادهایی که به تعبیر آنان برای «ارشاد و اصلاح جامعه» فعالیت می‌کنند، با وزیر امر به معروف و نهی از منکر طالبان سخن گفته‌اند.

وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان، مسئولیت نظارت بر مساجد، مدارس غیررسمی دینی، امام‌جمعه‌ها، مبلغان مذهبی، و سازمان‌های دعوت و تبلیغات دینی را نیز به عهده دارد. با توجه به نفوذ ایران بر مدرسه‌های دینی اهل تشیع در افغانستان، به نظر می‎رسد که هیئت روحانیان ایرانی برای بررسی اوضاع مدارس مذهبی شیعیان و ایجاد یک راه ارتباطی با وزیر امر به معروف طالبان برای تبادل همکاری، به کابل سفر کرده باشند. 

بسیاری از مدارس مذهبی اهل تشیع در افغانستان، ماهانه از دفاتر آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله سیستانی، آیت‌الله سید صادق شیرازی، و شمار دیگری از نهاد وجوه‌های مذهبی مستقر در قم و نجف، امتیازات مالی دریافت می‌کنند. در بیست سال گذشته، نظارت چندانی بر فعالیت نهادهای مذهبی و سیاسی وابسته به دولت ایران در افغانستان وجود نداشت، اما با مسلط شدن طالبان بر کشور، به دلیل بدبینی طالبان به پیروان مذهب شیعه، زمینه برای فعالیت‌ نهادهای شیعی و به‌ویژه سازمان‌ها و مدارس دینی وابسته به نهادهای مذهبی و حکومتی ایران، محدود شده است.

با توجه به رویکرد طالبان در زمینه سرکوب اقلیت‌های قومی و مذهبی، نگرانی‌هایی نیز در مورد احتمال ایجاد محدودیت‌های شدید بر نهادها و فعالیت‌های مذهبی اهل تشیع مطرح شده است. از این گذشته، با مسلط شدن طالبان بر افغانستان، نهادهای مذهبی ایران، برای تداوم حمایت خود از مدارس و سازمان‌های مذهبی در داخل افغانستان، به موافقت و حمایت مقامات طالبان نیاز دارند و اکنون همه‌ این فعالیت‌ها زیر چتر وزارت امر به معروف و نهی از منکر انجام می‌شوند که در راس آن، یکی از افراطی‌ترین اعضای شبکه حقانی گماشته شده است.

هرچند از شیخ محمد خالد نقل شده است که در صحبت با روحانیان ایرانی، بر اتحاد میان شیعه و سنی تاکید کرده است، اما تا کنون در ساختار تشکیلات دولت طالبان، از پیروان مذهب شیعه حتی یک نفر هم حضور نداشته است.

در تازه‌ترین مورد، اداره استخبارات طالبان در هرات، به معلمان  مدارس برگه‌ای را فرستاده است که باید مشخصات‌ خود را، از جمله مذهب، در آن درج کنند. تلاش طالبان برای دانستن مذهب معلمان، این ترس و نگرانی را در میان مردم برجسته کرده است که ممکن است روند سرکوب هدفمند اقلیت‌های قومی و مذهبی از سوی طالبان، تشدید شود.