مشاهدات میدانی فعالان حوزه زنان و اعتیاد حکایت از آن دارد که در دوران همه‌گیری ویروس کرونا هم سن اعتیاد دختران نوجوان تا ۱۵ سال کاهش یافته و هم تعداد زنان معتاد متجاهر بیشتر شده است.

به گزارش رکنا ندا ماندنی، مدیر مرکز بانوان «سرای مهر»، گفت: «در ماه‌های اخیر دختران ۱۵ ساله‌ای به مرکز سرای مهر مراجعه کرده‌اند که محیط نامساعد زندگی، موجب گرفتار شدن آن‌ها به اعتیاد و کارتن‌خوابی شده و در این میان برخی از آن‌ها حتی مورد تعرض نیز قرار گرفته‌اند.»

به گفته این فعال حوزه اعتیاد و زنان، بیشتر دختران نوجوان معتاد بدسرپرست هستند و در بیشتر مواقع اعتیاد خانواده آن‌ها را نیز به ورطه اعتیاد کشانده است.

فرزانه سهرابی، معاون اجتماعی موسسه «کادراس» نیز در مهر سال ۹۹ اعتیاد یکی از والدین یا هر دو آن‌ها را به عنوان مهم‌ترین عامل گرایش کودکان به اعتیاد دانست و به ایسنا گفت: «این امر به ویژه در مناطق حاشیه‌ای و فقیر کلان‌شهرها، جایی که کودکان مجبور به کارهای سیاه و کار اجباری می‌شوند بسیار بیشتر دیده می‌شود.» به گفته او با وجود اینکه نمی‌توان آمار دقیقی از تعداد کودکان معتاد ارائه کرد اما بررسی‌های موجود نشان می‌دهد «اعتیاد کودکان در کشور به دلیل مشکلات اقتصادی، زندگی نابسامان، نبود اعتمادبه‌نفس، معاشرت با دوستان ناباب و از همه مهم‌تر والدین معتاد در سال‌های آینده به موضوعی جدی تبدیل شده است».

در ایران نه‌تنها آمار دقیقی از جمعیت کودکان معتاد منتشر نمی‌شود که عدم شفافیت درباره جمعیت مردان معتاد و زنان معتاد نیز وجود دارد. مسئولان ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال‌های گذشته همواره آمارهای ضدو‌نقیضی از جمعیت معتادان کشور اعلام کرده‌اند. برای نمونه در سال ۹۹ دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر مدعی شد نرخ اعتیاد زنان در کشور متوقف شده و کمتر از شش درصد است اما لاجوردی، عضو فراکسیون زنان مجلس، تناقض‌های آماری را یکی از مهم‌ترین مشکلات عمده در بازنمایی حوزه اعتیاد زنان دانست و سوسن باستانی، معاون بررسی‌های راهبردی معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری سهم زنان از جمعیت معتادان کشور را ۱۰ درصد اعلام کرد.

ارائه آمارهای غیرواقعی از جمعیت زنان معتاد و انکار روند تصاعدی آن در سال‌های گذشته راه را برای بازتوانی زنان معتاد و توانمندسازی آن‌های برای بازگشت به زندگی مسدود کرده است. همین مساله درباره آمار کودکان معتاد نیز صدق می‌کند. اسکندر مومنی، دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر که پیشتر اعلام کرده بود حدود دو درصد از جمعیت معتادان کشور را کودکان تشکیل می‌دهند در دی‌ماه سال ۹۹ اعلام کرد بیش از ۹۰ درصد کودکان پس از ترک تحصیل به مواد مخدر گرایش پیدا می‌کنند.

بر اساس آمار رسمی تعداد دخترانی که در دوران متوسطه اول و دوم ترک تحصیل می‌کنند در بسیاری از استان‌ها بیشتر از پسران است. گزارش‌های تجربی و میدانی فعالان حوزه زنان و کودکان نشان داده که بسیاری از این دختران به دلیل مشکلاتی همچون بدسرپرستی، فقر، ازدواج اجباری و خشونت خانواده از خانه فرار می‌کنند و در کف خیابان با مخاطراتی همچون اعتیاد و تعرض روبه‌رو می‌شوند.

بر اساس گزارشی که انجمن حمایت از حقوق کودکان منتشر کرده پس از همه‌گیری کرونا حدود پنج میلیون دانش‌آموز به دلیل مشکلات اقتصادی از تحصیل محروم شدند. اشاره ندا ماندنی مدیر مرکز بانوان سرای مهر، به افزایش شمار دختران نوجوان کارتن‌خواب در ماه‌های اخیر نیز حکایت از وضعیت پیچیده‌ای دارد که بسیاری از کودکان پس از کرونا با آن مواجه شدند.

به گفته ندا ماندنی «در ماه‌های اخیر دختران ۱۵ ساله‌ای به مرکز سرای مهر مراجعه کرده‌اند که محیط نامساعد زندگی، موجب گرفتار شدن آن‌ها به اعتیاد و کارتن‌خوابی شده و در این میان برخی از آن‌ها حتی مورد تعرض نیز قرار گرفته‌اند» و این در حالی است که حتی مراکز اسکان موقت زنان و دختران کارتن‌خواب در تهران به اندازه کافی وجود ندارد و بسیاری از آن‌ها ناگزیر هستند شب را تا صبح در خیابان‌ها سر کنند. خانم ماندنی اضافه می کند: «بنا به آمارهای بهزیستی، تعداد زنان متجاهر در سطح شهر تهران به حدود یک هزار نفر می‌رسد، اما ظرفیت کل سرپناه‌های مربوط به بانوان در پایتخت ۵۰۰ نفر است و به این صورت، خواه ناخواه ۵۰۰ زن معتاد متجاهر در تهران، شب‌ها جایی برای خوابیدن ندارند.»