هشتاد سال پیش، آمریکا با انداختن بمب اتم روی هیروشیما، آغازگر عصر هسته‌ای شد؛ اما ریشه ساخت بمب به پنج سال پیش‌تر در بریتانیا بازمی‌گردد. به گزارش اسکای نیوز، در سال ۱۹۴۰، اتو فریش و رودلف پایرلز، دو فیزیکدان یهودی مهاجر از آلمان نازی، در دانشگاه برمینگام یادداشت محرمانه‌ای نوشتند که نخستین توصیف بمب اتمی قابل‌حمل با هواپیما بود. این سند که اکنون در کتابخانه بودلیان آکسفورد نگهداری می‌شود، پایه‌گذار پروژه منهتن و ساخت بمب اتم شد.
آن‌ها با استفاده از دانش جدید شکافت اورانیوم و واکنش زنجیره‌ای، ساخت بمبی از اورانیوم غنی‌شده را پیشنهاد دادند. سند به‌قدری محرمانه بود که فقط یک نسخه از آن تهیه شد و جزئیاتی از ساخت بمب و قدرت ویرانگرش را شرح می‌داد. در این سند آمده بود که چنین انفجاری مرکز یک شهر بزرگ را نابود می‌کند و تشعشعات رادیواکتیو تا روزها پس از انفجار، هر فردی را که در منطقه آلوده باشد خواهد کشت.
بمب‌هایی که بعدها بر هیروشیما و ناگازاکی انداخته شدند هر دو ویژگی مرگبار را داشتند؛ در لحظه برخورد حدود ۱۰۰ هزار نفر و در سال‌های بعد بیش از ۱۰۰ هزار نفر دیگر را کشتند، که بیشتر آن‌ها غیرنظامی بودند.
وحشتناک‌ترین سلاح‌هایی که تاکنون ساخته شده‌اند
بمب‌هایی که روی هیروشیما و ناگازاکی انداخته شدند قدرتی معادل ۱۶ و ۲۰ کیلوتن تی‌ان‌تی داشتند، نیرویی که به پایان جنگ جهانی دوم انجامید. اما در مقایسه با سلاح‌های هسته‌ای امروزی، بسیار کوچک بودند.
به گفته الکساندرا بل، رئیس بولتن دانشمندان اتمی، آن بمب‌ها امروز در رده سلاح‌های هسته‌ای «کم‌قدرت» قرار می‌گیرند، در حالی که بسیاری از سلاح‌های کنونی از نوع «پرقدرت» حرارتی-هسته‌ای محسوب می‌شوند که اولین بار در دهه ۱۹۵۰ آزمایش شدند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
بمب‌های حرارتی از انرژی شکافت اتمی برای همجوشی هسته‌ها و آزادسازی نیرویی بسیار بیشتر بهره می‌گیرند. اولین نمونه این بمب‌ها، با نام رمزی «مایک»، در سال ۱۹۵۲ آزمایش شد که ۵۰۰ برابر قوی‌تر از بمب هیروشیما بود.
نمونه‌هایی مانند کلاهک هسته‌ای دبلیو۷۶ در زرادخانه‌های آمریکا و بریتانیا حدود ۱۰۰ کیلوتن قدرت دارند، که شش برابر بمب هیروشیما است. انفجار فقط یکی از آن‌ها در شهری مانند لندن می‌تواند بیش از ۲۵۰ هزار نفر را بکشد.
قدرتمندترین سلاح هسته‌ای فعلی آمریکا بی۸۳ است، که معادل ۱.۲ مگاتن تی‌ان‌تی قدرت دارد و می‌تواند بیش از یک میلیون نفر را در لحظه بکشد.
موشک‌های قاره‌پیمای مدرن مانند سارمات ۲ روسیه می‌توانند هم‌زمان چندین کلاهک هسته‌ای با مجموع ظرفیت ۱۰ مگاتن را حمل کنند که اگر همگی بر شهری مانند لندن بیفتند، میلیون‌ها کشته و زخمی بر جای خواهند گذاشت.
امروز، ۹ کشور سلاح هسته‌ای دارند و آمریکا و روسیه هر یک با حدود ۴۰۰۰ کلاهک، ۹۰ درصد کل زرادخانه جهان را در اختیار دارند. چین نیز با حدود ۶۰۰ کلاهک در حال گسترش زرادخانه‌اش است. کشورهای بیشتری نیز قصد دستیابی به سلاح هسته‌ای را دارند. این همان رقابت تسلیحاتی است که فریش و پایرلز در یادداشتشان در سال ۱۹۴۰ پیش‌بینی کرده بودند.
آن‌ها نوشتند: «اگر فرض بر این باشد که آلمان این سلاح را در اختیار دارد یا خواهد داشت... موثرترین پاسخ، تهدید متقابل با بمبی مشابه خواهد بود.»
آنچه آن‌ها تصور نمی‌کردند این بود بمبی که پیشنهاد داده بودند و بعدتر در لس‌آلاموس به ساختش کمک کردند، واقعا استفاده شود.
پایرلز که از به‌کارگیری این بمب علیه ژاپن به‌شدت متاثر شده بود، از آن اعلام انزجار کرد و بعدها برای خلع سلاح هسته‌ای تلاش کرد. اما آن تلاش هنوز ناتمام مانده است.
پیمان‌های منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای به کاهش زرادخانه‌های پرهزینه و گسترده روسیه و آمریکا کمک کردند و مانع از آن شدند که کشورهای بیشتری به ساخت بمب هسته‌ای روی آورند.
وضعیت در حال حرکت به سمت نادرست است
با تهاجم به اوکراین، روند پیشرفت متوقف شد و تنش‌های هسته‌ای در دیگر نقاط جهان ادامه یافت.
الکساندرا بل گفت: «پس از تمام تلاش‌های سخت و خسته‌کننده‌ای که برای کاهش خطرات هسته‌ای انجام دادیم، اکنون همه‌چیز در مسیر نادرست پیش می‌رود.»
«آمریکا و روسیه از گفت‌وگو درباره ثبات راهبردی امتناع می‌کنند. چین نیز به شکلی بی‌سابقه در حال گسترش زرادخانه هسته‌ای خود است و ساختارهایی که مانع گسترش سلاح‌های هسته‌ای بودند در حال فروپاشی‌اند.»
خطرات جدید و افزایش تهدید هسته‌ای
به‌گفته الکساندرا بل، هرچند بحران موشکی کوبا در سال ۱۹۶۳ جهان را تا مرز جنگ هسته‌ای برد، وضعیت پرآشوب و متشنج ژئوپلیتیکی کنونی خطرناک‌تر است. تنش میان هند و پاکستان، احتمال هسته‌ای شدن کره جنوبی در برابر تهدید کره شمالی، و تمایل برخی کشورهای خاورمیانه به بازدارندگی هسته‌ای در برابر جمهوری اسلامی ایران یا اسرائیل، همراه با استفاده نظامی از هوش مصنوعی و بحران‌هایی مانند تغییرات اقلیمی، موجب شده است تهدید جهانی حتی از سال ۱۹۶۳ نیز بیشتر شود.
