همزمان با تشدید کمبود برق و آب در ایران، مجددا بیش از ۲۰ استان کشور روز چهارشنبه ۱۵ مرداد کاملا تعطیل شدند.

این تعطیلی که خسارت سنگینی به اقتصاد ایران وارد می‌کند، شامل ادارات دولتی، بانک‌ها و مراکز آموزشی است و حتی استان‌های سردسیر مانند اردبیل، زنجان و کردستان را نیز دربر می‌گیرد. مقام‌های دولت مسعود پزشکیان علت تعطیلی‌ها را افزایش دما، کمبود شدید انرژی و ضرورت کاهش مصرف اعلام کرده‌اند.

استانداری‌های تهران، سمنان، قم، ایلام، آذربایجان شرقی و غربی، یزد، اصفهان، هرمزگان، گیلان و کرمان از نخستین استان‌هایی بودند که تعطیلی روز چهارشنبه را اعلام کردند. در ادامه استان‌های گلستان، مازندران، مرکزی، کهگیلویه و بویراحمد، خراسان‌های سه‌گانه، چهارمحال و بختیاری، البرز، سیستان و بلوچستان، بوشهر و فارس نیز به این فهرست پیوستند. همچنین برخی استان‌ها مانند آذربایجان‌های شرقی و غربی از روز سه‌شنبه تعطیل شدند.

همزمان با تعطیلی‌ها، وزارت نیروی ایران تایید کرد که مصرف برق کشور از مرز ۷۷ هزار مگاوات عبور کرده، در حالی که ظرفیت تولید در ساعت‌های اوج مصرف تنها حدود ۶۲ هزار مگاوات است. کاهش ۵۰ درصدی ذخایر آبی ۱۵ سد مهم ایران در مقایسه با سال گذشته نیز فشار مضاعفی بر شبکه برق آبی وارد کرده است.

گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد که قطعی‌های طولانی برق، زندگی روزمره میلیون‌ها ایرانی را مختل کرده است. شهروندان متل‌قو (سلمانشهر) در استان مازندران شامگاه سه‌شنبه ۱۴ مرداد مقابل اداره برق این شهر تجمع کردند و خواستار رسیدگی فوری به بحران قطعی برق شدند. شب پیش از آن نیز مردم فریدون‌کنار در این استان با تجمع مقابل اداره توزیع نیروی برق، به قطع مکرر و طولانی برق اعتراض کردند.

همچنین خبرگزاری تسنیم در حالی صبح چهارشنبه تایید کرد که مدت خاموشی‌ها در برخی مناطق ایران از دو به چهار ساعت در روز افزایش می‌یابد که در هفته گذشته شهروندان بسیاری با ارسال ویدیوهایی به ایندیپندنت فارسی خبر داده بودند که خاموشی منازل به شش تا هشت ساعت در روز رسیده است و در دست‌کم ۱۰ استان ایران آب لوله‌کشی هم بیش از ۱۲ ساعت قطع می‌شود.

در همین حال یکی از جنجالی‌ترین واکنش‌ها، اظهارات حسین سوری، رئیس اداره برق قلعه‌حسن‌خان (شهرقدس) تهران، بود که گفت: «ببخشید اگر برق برخی مناطق هنوز قطع نشده و در تلاش هستیم پس از پیچ امسال از سال بعد برق همه عادلانه قطع شود.» این سخنان موج انتقادها و تمسخر کاربران شبکه‌های اجتماعی را برانگیخت.

در کنار اعتراض‌های پراکنده، در شهر کرج نیز شامگاه سه‌شنبه مردم با سر دادن شعارهای «مرگ بر دیکتاتور» و «مرگ بر خامنه‌ای» به قطع مکرر آب و برق اعتراض کردند. این موج نارضایتی به دلیل فشار مستقیم خاموشی‌ها بر زندگی روزمره و ایجاد خسارات مالی برای کسب‌وکارها، ازجمله تعطیلی کامل یا چند هفته‌ای هزاران واحد تولیدی، شدت گرفته است.

قطع و وصل‌های مکرر برق به خدمات درمانی نیز آسیب جدی وارد کرده است. حامد روحانی، رئیس بیمارستان بهشتی اردستان، اعلام کرد که قطعی برق باعث خرابی برخی دستگاه‌های ضروری شده و ارائه خدمات به بیماران را مختل کرده است. این بیمارستان، با جمعیت تحت پوشش ۴۳ هزار نفر، برای اسکن ام‌آرآی بیماران را به شهرهای اطراف ارجاع می‌دهد. به گفته روحانی، وزارت بهداشت تنها نیمی از هزینه خرید دستگاه را تقبل می‌کند و باقی باید از کمک‌های مردمی و نهادهای حمایتی مانند قرارگاه محرومیت‌زدایی ارتش تامین شود.

اختلال در شبکه برق حتی زیرساخت‌های مخابراتی را هم تحت تاثیر قرار داده است. وزیر ارتباطات دولت مسعود پزشکیان روز سه‌شنبه تایید کرد که بخشی از اختلالات شبکه تلفن همراه ناشی از قطعی برق است و باتری‌های پشتیبان سایت‌های مخابراتی تنها «نیم ساعت» می‌توانند بدون برق کار کنند.

سال‌ها بی‌توجهی و مدیریت ناکارآمد

کارشناسان تاکید می‌کنند که بحران کنونی محصول سال‌ها بی‌توجهی به سرمایه‌گذاری در بخش انرژی و مدیریت ناکارآمد منابع آبی است. ایران اکنون پنجمین سال خشکسالی متوالی را پشت سر می‌گذارد و کاهش شدید بارش‌ها، توان تولید برق آبی کشور را به‌شدت کاهش داده است. افزون بر این، شبکه تولید و توزیع برق ایران فرسوده و ناکافی است؛ نیروگاه‌های حرارتی با میانگین عمر بیش از ۲۵ سال و خطوط انتقال برق با قدمت بالای ۴۰ سال، توان پاسخگویی به مصرف بالا در تابستان را ندارند.

در دهه‌های گذشته بخش بزرگی از سرمایه‌گذاری‌های ملی ایران به سمت صنایع هسته‌ای و موشکی هدایت شده و از زیرساخت‌های حیاتی مانند نیروگاه‌های نوین، سدسازی علمی و مدیریت مصرف انرژی غفلت شده است. حالا این بی‌توجهی‌ها به نقطه‌ای رسیده که دولت و منصوبان علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، برای حفظ پایداری شبکه مجبور به تعطیلی گسترده استان‌ها شده‌اند.

در شرایطی که دمای هوا همچنان بالاست، ذخیره سدها کاهش یافته و شبکه برق تحت فشار بی‌سابقه قرار دارد، بهبود در کوتاه‌مدت چندان محقق نیست. استمرار خاموشی‌ها، محدودیت آب و تعطیلی‌های گسترده نه‌تنها زندگی روزمره مردم، که اقتصاد و خدمات عمومی را نیز فلج کرده و به موج اعتراض‌های اجتماعی دامن زده است.