محققان هشدار دادند افزایش دما می‌تواند باعث کاهش وسعت دریای خزر، طی دهه‌های آینده شود و اثرات «مخربی» برای مردم محلی و حیات وحش داشته باشد.

دریای خزر، بزرگ‌ترین گستره آبی محصور در خشکی در جهان است که بین اروپا و آسیا قرار دارد و کشورهای آذربایجان، ایران، قزاقستان، روسیه و ترکمنستان آن را احاطه کرده‌اند.

عمق آب دریای خزر بر اثر فعالیت‌های انسان مثل آبیاری‌ها و الگوهای طبیعی اقلیمی که بر بارندگی در این منطقه اثرات دوره‌ای داشته است، طی سده گذشته تغییر کرده است.

اما محققان هشدار دادند افزایش دما می‌تواند میزان تبخیر دریای خزر را افزایش دهد و در نتیجه باعث کاهش عمق آب در درازمدت شود.

طبق تحقیقی که در سال ۲۰۱۹ انتشار یافته، بسته به میزان انتشار گازهای گلخانه ای در آینده، عمق دریای خزر از سال ۲۰۲۰ تا پایان این قرن ممکن است ۹ تا ۱۸ متر کاهش یابد.

طبق این تحقیق اگر عمق آب، ۹ متر کاهش یابد وسعت این دریا ۲۳ درصد کاهش می‌یابد ولی اگر کاهش عمق به ۱۹ متر برسد، وسعت دریا ۳۴ درصد کاهش می‌یابد.

محققان اکنون با انتشار اظهارنظر جدیدی در نشریه «کامیونیکیشن اِرت اند اینوارِمنت» ارتباطات سیاره زمین و محیط زیست، چگونگی اثرگذاری این کاهش وسعت بر مردم محلی، حیات وحش و تنش‌های سیاسی این منطقه را بررسی کرده‌اند.

دکتر فرانک وسلینگ، یکی از نویسندگان این بررسی و محقق ارشد تنوع زیستی دریایی در موزه و پژوهشگاه ناتورالیس واقع در شهر لایدن کشور هلند، در مصاحبه با ایندیپندنت گفت: پرسیدیم این رویداد چه تبعاتی خواهد داشت؟ اگر آن پیش‌بینی‌ها درست باشد، به ویژه برای مردمی که در این منطقه زندگی می‌کنند پیامدهای سنگینی خواهد داشت.

بر اساس این مقاله جدید، اگر عمق آب به میزان پیش‌بینی شده کاهش یابد «گستره‌‌های ماهیگیری کاهش می‌یابد و امکانات آبزی‌پروری از بین می‌رود.»

دکتر وسلینگ افزود: بسیاری از مهم‌ترین گستره‌های ماهیگیری شمال دریای خزر از بین خواهد رفت. کل نواحی ساحلی دریای خزر خشک خواهد شد و تمام منابع ساحلی و تمام بنادر به خطر خواهند افتاد.

او افزود کاهش عمق آب می‌تواند زیست‌بوم منحصر به فرد حوضه آبریز خزر را نیز به خطر اندازد. فک خزری، پستاندار در معرض خطری که فقط در دریای خزر یافت می‌شود و بچه‌های خود را در یخ‌زارهای شمال حوضه آبریز این دریا در زمستان‌ها پرورش می‌دهد، یکی از گونه‌هایی است که با خطر بسیار زیادی مواجه است.

دکتر وسلینگ می‌گوید: بسیاری از گونه‌های منحصر به فرد دریای خزر که هم‌اکنون به خطر افتاده‌اند، با خطر بسیار بیشتری مواجه خواهند شد.

لازم به ذکر است که به گفته محققان، هنوز در مورد میزان کاهش‌یافتن وسعت دریای خزر تردیدهایی وجود دارد.

نویسندگان پژوهشِ انتشار یافته در سال ۲۰۱۹ گفته بودند که با نتایج تحقیق آنها، باید محتاطانه برخورد کرد زیرا الگوهای مورد استفاده‌ آنها در پیش‌بینی‌ها، دارای محدودیت‌هایی بوده است و سبب شده میزان تبخیرهای آینده را بیش از حد برآورد کنند.

نویسندگان مقاله جدید، خواهان تحقیقات بیشتر در مورد چگونگی اثرگذاری بحران اقلیم بر عمق دریاچه‌ها و دریاهای درون‌خشکی در آینده شده‌اند.

در این مقاله آمده است «بحث ما این است که در پژوهش‌های ممتاز بین‌المللی، به موضوع کاهش عمق دریاچه‌ها و دریاهای درون‌خشکی، چنان که باید پرداخته نشده است‌.

کاهش عمق دریاچه‌ها اثرات محیط زیستی، اقتصادی و سیاسی مخربی خواهد داشت و برای آنکه بتوان راهبردهای مقابله‌ای و انطباقی فرامرزی را به‌طور هماهنگ تدوین و اجرا کرد، وجود گروهی برای اقدام جهانی، ضرورتی مبرم است.»