فضای پرتنش خاورمیانه که به دنبال انفجار تانکرهای نفتی و سرنگونی پهپاد گلوبال هاوک آمریکا متشنج تر شده، پرواز هواپیماها بر فراز این منطقه که از وسعت زیادی برای تحمل ترافیک هوایی برخوردار است را دشوارتر کرده و این منطقه به کابوسی برای خطوط هوایی تبدیل شده است.
پس از اینکه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گلوبال هاوک را به دلیل ورود به آسمان ایران سرنگون کرد، سازمان فدرال هوانوردی آمریکا با ابراز نگرانی از امنیت پروازهای مسافربری، به همه خطوط هوایی تحت نظر خود دستور داد از پرواز بر فراز ایران خودداری کنند. هرچند این دستور شامل خطوط هوایی آمریکایی بود، شماری از خطوط هواپیمایی در دیگر کشورها از آن پیروی کردند. کوانتاس، بریتیش ایرویز، کی ال ام، لوفتانزا، اس ای اس، نروژین ایر، ایرفرانس، امارات، اتحاد، کاتای، ال او تی، خط هوایی مالزی و سنگاپور از جمله شرکت هایی هستند که مسیر پروازها روی ایران یا تنگه هرمز را تغییر دادند.
در حال حاضر سایت سیف ایرسپیس، ریسک پرواز بر فراز ایران را درجه دو و پرواز بر فراز یمن یا لیبی را درجه یک اعلام می کند. ریسک پرواز درجه یک به معنی پرواز ممنوع است، اما خطوط هواپیمایی ترجیح می دهند از به پرواز درآوردن هواپیماها بر فراز مناطقی که ریسک امنیتی دارند، خودداری کنند.
محدودیت های پروزای برای خطوط هوایی به این معنی است که هزینه سوخت و زمان پرواز برای آنها افزایش می یابد. در سال های اخیر این محدودیت ها برای پرواز بر فراز سوریه، عراق، یمن و عربستان سعودی اعمال شده بود. مارک زی، بنیانگذار گروه او پی اس که نظارت بر پرواز هواپیماها را بر عهده دارد، می گوید: هیچگاه شرایط خاورمیانه برای پرواز هواپیماها به این اندازه پیچیده نبوده و در شش ماه اخیر اوضاع وخیم تر شده است.
به همین دلیل شماری از پروازهای اروپایی به مقصد آسیا مسیر خود را تغییر داده اند و این روند ترافیک هوایی وسیعی ایجاد کرده است. به گزارش سی ان ان، در مجموع 180 میلیارد دلار در سال برای سوخت هواپیماها هزینه می شود و نیم ساعت افزایش زمان پرواز به معنی میلیون ها دلار هزینه اضافی برای تامین سوخت است. برای مثال، پرواز از آمستردام به دهلی نو باید به طور معمول از آسمان پاکستان عبور کند، اما به دلیل نگرانی های امنیتی در این مسیر، این پرواز از روی ایران انجام می شد. اما اکنون این مسیر جایگزین نیز بسته شده است.
یکی از دلایل احتیاط خطوط هوایی تجربه پرواز هواپیمایی مالزی بر فراز اوکراین است. این هواپیما در سال 2014 در حال عبور از شرق اوکراین بود که با یک موشک هدف گرفته شد و همه 298 سرنشین آن کشته شدند. از همان زمان برخی خطوط هوایی، سطح ریسک پرواز در این منطقه را افزایش دادند. سابقه این حمله ها در گذشته دور نیز وجود داشته است. در سال 1988، یک هواپیمای مسافربری ایران در خلیج فارس، به دلیل آنچه که اشتباه محاسباتی ناو آمریکایی توصیف شد، هدف قرار گرفت.
افزایش زمان پرواز در نتیجه تغییر مسیر هواپیما، هزینه تمام شده بلیط برای مسافران را افزایش می دهد. سی ان بی سی گزارش داده که در برخی مسیرها، احتمال افزایش یک ساعتی مدت زمان پرواز وجود دارد، اما در اغلب مسیرها این زمان کمتر است و افزایش هزینه بلیط چشمگیر نخواهد بود.
خطوط هواپیمایی برای کاهش هزینه ها و جلوگیری از افزایش قیمت بلیت برای مسافران می توانند تعداد مسافران و حجم بار در هر پرواز را کاهش دهند تا از این طریق در مصرف سوخت صرفه جویی کنند. گزینه دیگر نیز ادامه پرواز بر فراز کشورهایی است که ریسک امنیتی بالایی دارند. اما در این صورت خطوط هواپیمایی ناگزیر به پرداخت هزینه بیشتری به شرکت های بیمه می شوند.
