چرا مو سفید می‌شود؟ و این نشانه‌ رایج پیری چه ارتباطی با یکی از مرگبارترین انواع سرطان پوست دارد؟

به گزارش فاکس نیوز، یافته‌‌های پژوهشی جدید ممکن است مشخص کرده باشد که چه ارتباطی میان سفید شدن مو و ملانوما، یکی از خطرناک‌ترین سرطان‌های پوستی، وجود دارد.

پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی توکیو، به سرپرستی دکتر امی کی نیشیمورا، در پژوهشی که در نشریه زیست‌شناسی سلولی نیچر (Nature Cell Biology) منتشر شد، دریافتند سلول‌های بنیادی تولیدکننده رنگدانه (ملانوسیت) فولیکول‌ مو واکنش‌های کاملا متفاوتی به استرس نشان می‌دهند.

این سلول‌ها، بسته به محیط اطراف، یا می‌میرند که باعث سفیدی مو می‌شود، یا زنده می‌مانند و تکثیر می‌شوند، فرایندی که می‌تواند به ملانوما منجر شود.

این تیم پژوهشی با استفاده از مدل‌های حیوانی و نمونه‌های بافتی، سلول‌های بنیادی ملانوسیت‌ــ سلول‌هایی که رنگ مو و پوست را تولید می‌کنند‌ــ را بررسی کرد. آن‌ها این سلول‌ها را در معرض انواع استرس‌هایی قرار دادند که به دی‌ان‌ای آسیب می‌زنند، از جمله مواد شیمیایی که اثری مشابه تابش فرابنفش داشتند، و رفتار سلول‌ها را در محیط طبیعی‌شان مشاهده کردند.

برخی از این سلول‌ها در واکنش به آسیب، فرایند نوسازی را متوقف کردند و به سلول‌های رنگدانه‌ بالغ تبدیل شدند که خیلی زود مردند. این امر به از دست رفتن منبع رنگ مو و در نتیجه سفید شدنش منجر شد.

اما زمانی که پژوهشگران بافت اطراف را طوری تغییر دادند که سلول را به بقا ترغیب کند، سلول‌های بنیادی آسیب‌دیده به‌جای توقف، مجددا شروع به تقسیم کردند. این سلول‌های باقی‌مانده آسیب‌های ژنتیکی بیشتری انباشتند و در برخی موارد، رفتاری شبیه سلول‌های سرطانی داشتند.

آزمایش‌های بیشتر نشان داد که پیام‌هایی خاص از محیط اطراف، از جمله مولکولی به نام کیت لیگاند (KIT ligand) که رشد سلولی را افزایش می‌دهد، مشخص می‌کند که سلول‌ها کدام مسیر را طی کنند.

به بیان دیگر، سلول می‌تواند یا به‌طور بی‌خطر از بین برود و باعث سفیدی مو شود، یا به نقطه آغاز ملانوما تبدیل شود؛ و این به پیام‌هایی که از بافت اطراف دریافت می‌کند بستگی دارد.

نیشیمورا گفت: «این پژوهش نشان می‌دهد که سفیدی مو و ملانوما پدیده‌هایی کاملا مجزا نیستند، بلکه دو نتیجه متفاوت پاسخ سلول‌های بنیادی به استرس‌ محیطی‌اند.»

این تیم پژوهشی تاکید کرد این به معنای آن نیست که سفید شدن مو از سرطان جلوگیری می‌کند؛ بلکه نشان می‌دهد وقتی تقسیم سلول‌های رنگدانه متوقف می‌شود و می‌میرند، بدن در واقع در حال حذف سلول‌های آسیب‌دیده است. اگر این فرایند رخ ندهد و سلول‌های آسیب‌دیده باقی بمانند، ممکن است سرطانی شوند.

اگرچه این پژوهش روی موش‌ها انجام شده است، می‌تواند توضیح دهد چرا برخی افراد بدون نشانه‌های هشداردهنده آشکار دچار ملانوما (سرطان پوست) می‌شوند و چگونه سازوکارهای طبیعی پیری می‌توانند در واقع نقش محافظتی داشته باشند.

پژوهشگران می‌گویند این کشف نشان می‌دهد واکنش‌های سلولی بدن تا چه حد حساس و دقیق‌اند و چگونه هرگونه تغییر کوچک در این تعادل می‌تواند تفاوت میان یک نشانه بی‌خطر پیری و یک بیماری مهلک را رقم بزند.