با وجود آنکه مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران، چندین بار ادعا کرده که برای حضور در مراسم قرعه‌کشی جام جهانی ۲۰۲۶ ویزای آمریکا گرفته، اکنون روشن شده که این ادعا حقیقت ندارد و وزارت خارجه دولت دونالد ترامپ حاضر نشده است برای این عضو سابق سپاه پاسداران و سایر چهره‌های غیرورزشی و امنیتی فهرست فدراسیون ویزا صادر کند.

به این ترتیب، از فهرست حدودا ۳۰ نفره مدنظر مهدی تاج و دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی، تنها امیر قلعه‌نویی، سرمربی تیم ایران، به همراه امید جمالی، سرپرست بخش بین‌الملل و مهدی محمدنبی، نایب‌رئیس فدراسیون فوتبال، بامداد پنجشنبه ۱۳ آذر تهران را ترک کردند و راهی واشنگتن‌دی‌سی شدند و بر هفته‌ها مجادله و سردرگمی در فدراسیون فوتبال ایران نقطه پایان گذاشتند.

به گفته مهدی تاج، فدراسیون فوتبال ایران ابتدا «با دستور بخش‌هایی دیگر در نظام» تصمیم گرفته بود به دلیل صادر نشدن ویزا برای تاج، اعضای هیئت‌رئيسه فدراسیون، رئيس بخش حراست و چند چهره امنیتی‌نظامی، کل مراسم قرعه‌کشی را تحریم کنند، اما در نهایت به دلیل ترس از اعمال محرومیت‌هایی از سوی فدراسیون جهانی فوتبال، ناچار شد موضعش را تغییر دهد و سه نفری را که مجوز سفر داشتند، روانه آمریکا کند.

چرا درخواست ویزاها رد شد؟

در فهرست مدنظر فدراسیون فوتبال برای شرکت در این مراسم، حدود ۳۰ نام وجود داشت که ترکیبی غیرمتعارف از مدیران امنیتی، مسئولان حراست گرفته تا چهره‌های سیاسی و افراد فاقد مسئولیت فنی را به نمایش می‌گذاشت، اما وزارت خارجه آمریکا تنها برای چهار نفر، شامل امیر قلعه‌نویی، امید جمالی، مهدی محمدنبی و سیامک قلیچ‌خانی ویزا صادر کرد و درخواست بقیه را مردود دانست.

منابع مطلع در تهران به ایندیپندنت فارسی گفته‌اند که سابقه فعالیت مهدی تاج در سپاه پاسداران، یکی از دلایل اصلی موافقت نکردن آمریکا با حضور او بوده است؛ موضوعی که ماه‌های گذشته، در مکاتبات رسمی و غیررسمی هم مطرح شده بود.

تاج در روزهای اخیر مدعی شد که فیفا سفر او را «هماهنگ کرده» و هتل هم برای او هم رزرو شده است، اما پیگیری‌های بیشتر نشان داد هیچ‌کدام از این ادعاها واقعیت ندارند و تلاش‌های نافرجام رئیس فدراسیون برای گرفتن روادید تا آخرین لحظه ادامه داشته است.

تنها اعضای تیم اجازه دارند به آمریکا بروند

کاخ سفید رسما اعلام کرده است که تنها اعضای تیم ملی فوتبال ایران می‌توانند برای حضور در جام جهانی ۲۰۲۶ وارد آمریکا شوند، اما ورود هواداران اعزامی فدراسیون و وزارت ورزش به خاک این کشور برای تماشای مسابقات در تابستان سال آینده، به استناد دستور اجرایی جدید دونالد ترامپ درباره محدودیت‌های سفر اتباع برخی کشورها، دشوار یا ناممکن خواهد بود. اندرو جولیانی، رئیس کارگروه جام جهانی در کاخ سفید، هم تاکید کرد که برای هواداران هیچ استثنایی در نظر گرفته نشده است.

این تصمیم پیامدهای مهمی برای جمهوری اسلامی دارد؛ به‌ویژه از آن رو که در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر، صدها نیروی بسیج و سپاه با عنوان «هوادار» اعزام شدند تا از تیم ملی ایران که معترضان آن را «تیم جمهوری اسلامی» می‌نامند، حمایت کنند و مانع اعتراض ایرانی‌ها در قطر شوند. این افراد در استادیوم‌ها با پرچم‌های حکومتی حضور داشتند، شعارهای اعتراضی را سرکوب می‌کردند و حتی بازیکنان را برای مصاحبه نکردن با خبرنگاران خارجی زیر فشار امنیتی قرار می‌دادند، اما اکنون، با اعلام رسمی کاخ سفید، جمهوری اسلامی عملا امکان تکرار این الگوی امنیتی را در آمریکا از دست داده است.

نگرانی جمهوری اسلامی از اعتراض‌ها در آمریکا

در ماه‌های اخیر، گزارش‌های متعددی در رسانه‌های ایران منتشر شده بود که نشان می‌داد دستگاه‌های امنیتی و فدراسیون فوتبال از مدت‌ها پیش نگران «فضای اعتراضی» در جام جهانی ۲۰۲۶ هستند. تیم ملی فوتبال ایران در دوران اعتراض‌های سال ۱۴۰۱، یکی از نمادهای تنش میان جامعه و حکومت بود و گروه بزرگی از مردم مواضع بازیکنان، مربی و رئیس فدراسیون را در حمایت از مقام‌های جمهوری اسلامی، «ایران‌ستیزانه و حکومتی» توصیف کردند.

وب‌سایت رویداد۲۴ در ایران، پیش از این نوشته بود که بر اساس ارزیابی نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی، در آمریکا برخلاف قطر، امکان کنترل فضا و محدود کردن مخالفان وجود ندارد و به احتمال زیاد ایرانی‌ها، در داخل و بیرون استادیوم‌ها تجمع‌های اعتراضی علیه تیم ایران برگزار خواهند کرد.

اکنون با ممنوعیت ورود هوادارنماهای وابسته به نهادهای امنیتی و همچنین تاکید وزارت خارجه آمریکا بر ممنوعیت ورود مهدی تاج و دیگر مقام‌های سیاسی فدراسیون فوتبال ایران به خاک آمریکا، جمهوری اسلامی عملا ابزار اصلی خود برای کنترل فضای استادیوم‌ها از دست داده است و بیم آن دارد که اعتراضات گسترده به تصویر جهانی آنان و ساختار ورزشی جمهوری اسلامی بیش‌ازگذشته آسیب‌ بزند.

عقب‌نشینی از «تحریم» و اعزام کاروان کوچک

پس از آنکه مشخص شد وزارت خارجه آمریکا به اکثر نفرات معرفی‌شده ویزا نمی‌دهد، هیئت‌رئیسه فدراسیون فوتبال ایران ابتدا تصویب کرد که ایران هیچ نماینده‌ای به مراسم قرعه‌کشی اعزام نکند. این تصمیم بازتابی گسترده‌ در رسانه‌های ورزشی داشت و «انزوای خودخواسته» فوتبال ایران توصیف شد، اما کمتر از ۴۸ ساعت بعد و با فشار فیفا، تصمیم تغییر کرد و سه نفری که ویزا گرفته بودند، راهی آمریکا شدند. هدف از این سفر علاوه بر حضور در قرعه‌کشی، مذاکره برای هماهنگی بازی‌های تدارکاتی آینده تیم ملی عنوان شد.

ماجرای صادر نشدن ویزا برای ده‌ها نفر از افراد موردنظر فدراسیون فوتبال ایران بار دیگر به‌وضوح نشان داد که مشکل اصلی ورزش و فوتبال ایران در سالیان اخیر، امنیتی‌سازی فضاهای ورزشی و وابستگی آشکار مدیران فدراسیون فوتبال ایران و دیگر فدراسیون‌ها به نهادهای نظامی و اطلاعاتی است و حکومتی که انتظار دارد آمریکا برای مقام‌های سابق سپاه و همراهان امنیتی‌شان فرش قرمز پهن کند، اکنون باید این واقعیت تازه‌ را بپذیرد که اگرچه حضور تیم فوتبال ایران در جام جهانی ممکن است، شبکه امنیتی همراه این تیم دیگر باید رویای سفر به آمریکا را به فراموشی بسپارد.

قرعه‌کشی جام جهانی ۲۰۲۶ فوتبال که قرار است به‌ صورت مشترک در آمریکا، مکزیک و کانادا برگزار شود، روز جمعه ۵ دسامبر (۱۴ آذر) در شهر واشنگتن‌دی‌سی انجام خواهد شد.