در پاسخ به این پرسش که پس از رئیس‌جمهوری، قدرتمندترین چهره سیاسی اوکراین کیست، بسیاری از آندری یرماک، رئیس دفتر ولودیمیر زلنسکی، نام می‌برند؛ فردی که طی چهار سال جنگ، یکی از اصلی‌ترین مذاکره‌کنندگان اوکراین بوده و در دوره‌ای که کمک‌های مالی و نظامی غرب توانسته کی‌یف را در برابر روسیه سرپا نگه دارد، در این کشور نقشی کلیدی ایفا کرده است.
اما اکنون پای یرماک، دوست قدیمی و چهره مورداعتماد زلنسکی، به یک پرونده تازه فساد باز شده و پلیس ضدفساد اوکراین روز جمعه خانه او را تفتیش کرده است. یرماک ۵۴ ساله تا این لحظه به این بازرسی‌ها واکنش چندانی نشان نداده است.
این اتفاق در زمانی حساس رخ می‌دهد؛ هنگامی که دولت آمریکا برای پایان دادن به جنگ، کی‌یف را تحت فشار گذاشته تا امتیازهای بزرگی به مسکو بدهد، در حالی که ارتش اوکراین با کمبود نیرو و تجهیزات برای عقب راندن روسیه روبرو است.
نیکولا بیلیسکوف، تحلیلگر ارشد بنیاد خیریه کم‌بک الایو، پیش از این تفتیش‌ها گفته بود: «همه چیز هم‌زمان اتفاق افتاد؛ از رسوایی‌های داخلی گرفته تا مشکلات در خط مقدم، فضای مبهم سیاسی در اروپا و فشار روسیه و ایالات متحده.»
یرماک که متولد کی‌یف است، ابتدا وکالت می‌کرد و سپس وارد حوزه رسانه شد. او سال‌ها پیش از حمله تمام‌عیار روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، با زلنسکی آشنایی داشت. دوستی آن‌ها به اوایل دهه ۲۰۱۰ بازمی‌گردد؛ زمانی که زلنسکی ستاره پراقبال تلویزیون و یرماک نیز در رسانه‌های اوکراینی شناخته‌شده بود.
یرماک در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۹، به تیم زلنسکی پیوست و خیلی زود جایگاهش را در بالاترین سطوح دولت تثبیت کرد. یرماک چه در کت‌شلوار رسمی در دیدارهای اروپایی و چه با لباس نظامی در بازدید از خط مقدم، همیشه کنار زلنسکی بوده است؛ مردی چهارشانه که معمولا در تصاویر، پشت سر رئیس‌جمهوری کوتاه‌قد اوکراین دیده می‌شود.
او از چندین تغییر کابینه هم جان سالم به در برده است و با وجود بی‌اعتمادی قابل‌توجه افکار عمومی به مقام‌های انتصابی، همچنان با اعتمادبه‌نفس کار می‌کند. یرماک کانال اصلی ارتباط کی‌یف با دو دولت آمریکا و هماهنگ‌کننده تبادل اسرا و گفتگوهای صلح است و در رایزنی برای جلب حمایت نظامی و مالی غرب و درخواست تحریم بیشتر روسیه نقش مستقیم دارد.
آیا رسوایی کار او را تمام می‌کند؟
به نوشته رویترز، هنوز روشن نیست ماموران ضدفساد در خانه یرماک دقیقا به دنبال چه اسنادی بودند. او گفته که کاملا با تحقیقات همکاری می‌کند و نهادهای نظارتی که دستور بازرسی را صادر کرده‌اند، نیز توضیح نداده‌اند این اقدام به کدام پرونده مرتبط است.
اوکراین این روزها درگیر رسوایی بزرگ اتهام تلاش برای کنترل قراردادهای سازمان انرژی اتمی این کشور است که گفته می‌شود حدود ۱۰۰ میلیون دلار رشوه و پولشویی در آن رخ داده است. این رسوایی در زمانی اتفاق می‌افتد که زیرساخت‌های انرژی اوکراین تحت حملات هوایی مداوم روسیه قرار دارند و مردم با قطعی مکرر آب، برق و سیستم گرمایشی روبرو هستند.
اوکراینی‌ها از ابعاد این پرونده شوکه شده‌اند؛ خشم عمومی زمانی بالا گرفت که مشخص شد ماجرا با تاسیسات انرژی مرتبط است. برخی نمایندگان مخالف دولت و حتی تعدادی از اعضای حزب حاکم خواستار برکناری یرماک شده‌اند. هرچند او در این پرونده هنوز به‌عنوان مظنون معرفی نشده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
یرماک در گفتگویی که پنجشنبه گذشته در مجله آتلانتیک منتشر شد، تاکید کرد اینکه زلنسکی او را مسئول تیم مذاکره‌کننده اوکراین در گفتگوهای صلح با آمریکا و اروپا کرده، نشان‌دهنده اعتماد کامل رئیس‌جمهوری به او است.
او گفت: «فشار بسیار سنگین است. رئیس‌جمهوری این مذاکرات را که سرنوشت کشور را تعیین می‌کند، به من سپرده است. اگر مردم از رئیس‌جمهوری حمایت می‌کنند، این خود بهترین پاسخ به همه پرسش‌ها است.»
ابهام در زمانی بسیار حساس
اگرچه زلنسکی همچنان در اوکراین از محبوبیتی نسبی برخوردار است، ممکن است ناچار شود با کنار گذاشتن یکی از نزدیک‌ترین یارانش، برای بازسازی اعتماد داخلی و خارجی وارد عمل شود. این تصمیم درعین حال می‌تواند نشانه این باشد که پرونده‌های فساد به حلقه نزدیک رئیس‌جمهوری نزدیک‌تر شده‌اند. متهم اصلی در این پرونده تازه یکی از شرکای تجاری سابق زلنسکی است.
نگرانی مقام‌های آمریکایی از تداوم فساد دولتی در اوکراین که تاکنون به برکناری دو وزیر انجامیده، در زمانی حساس، اعتماد واشنگتن را به زلنسکی تضعیف کرده است. آمریکا اکنون به شدت بر کی‌یف فشار می‌آورد تا طرح‌های صلحی را که از نگاه روسیه باید شامل واگذاری بخش‌هایی از خاک اوکراین و محدودیت دائمی در اندازه نیروهای مسلح این کشور باشد، بپذیرد.
ولادیمیر پوتین نیز تلاش کرده با مطرح کردن این ادعا که مدت قانونی ریاست‌جمهوری زلنسکی تمام شده، مشروعیت او را زیر سوال ببرد، هرچند قوانین حکومت نظامی در اوکراین، برگزاری انتخابات در دوران جنگ را ممنوع کرده است.
این رسوایی‌ها در حالی خبرساز می‌شوند که اوکراین سعی دارد به اتحادیه اروپا نشان دهد مبارزه با فساد را جدی گرفته است؛ آنچه شرطی ضروری برای پیوستن به این بلوک ثروتمند محسوب می‌شود.
