فعالان میراث فرهنگی در استان فارس از احداث یک مرغداری در ۵۰ متری تپه باستانی «تل مقبره» در دروازه پاسارگاد خبر دادند. به گفته آن‌ها، این مرغداری که مالک خصوصی دارد، در حالی احداث می‌شود که پایگاه میراث جهانی پاسارگاد پیش‌تر از دادن مجوز ساختوساز در این محدوده خودداری کرده بود.
سایت صدای میراث به نقل از فعالان محلی و ساکنان روستای یاس‌چمن در بخش مرغاب شهرستان خرم‌بید استان فارس، نوشت: «ساخت‌وسازهای صورت‌گرفته برای احداث مرغداری در محدوده تل مقبره علاوه بر نقض حریم این تپه باستانی که ثبت در فهرست آثار ملی است، خطر حفاری‌های غیرمجاز را در این محوطه باستانی افزایش می‌دهد.»
بر مبنای این گزارش، مالک مرغداری به‌رغم مخالفت پایگاه میراث جهانی پاسارگاد، توانسته است از اداره‌کل میراث فرهنگی استان فارس، مجوز احداث این مجموعه را‌ــ مشروط به ساخت این مکان در فاصله ۱۵۰ متری تل مقبره‌ــ دریافت کند و این یعنی طبق مجوز میراث فرهنگی، مرغداری در حال احداث با یک محوطه باستانی، تنها ۱۵۰ متر فاصله دارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
با این حال، طبق شواهد و گزارش‌های محلی، مالک مرغداری به این مقدار فاصله اندک نیز کفایت نکرده و در حال ساخت اتاقک‌ها و انبار مرغداری در فاصله چند ده متری این محوطه باستانی است.
فعالان میراث فرهنگی هشدار داده‌اند که این ساخت‌وسازها ممکن است پوششی برای حفاری‌های غیرمجاز با هدف یافتن آثار تاریخی در تل مقبره و غارت اشیای تاریخی موجود در آن باشد.
طی روزهای گذشته، برخی فعالان میراث فرهنگی برای جلوگیری از احداث این مرغداری با مسئولان میراث فرهنگی و یگان حفاظت استان فارس تماس گرفتند، اما به گفته ساکنان روستای یاس‌چمن، تاکنون برای ممانعت از این ساخت‌وسازها در مجاورت تپه باستانی تل مقبره، هیچ اقدامی انجام نشده است.
تل مقبره در دشت مرغاب و در محدوده حریم پاسارگاد، یک محوطه باستانی است که ماهیت آن با بناهای شاخصی مانند آرامگاه کوروش تفاوت دارد، اما از نظر اهمیت تاریخی، ارزشمند ارزیابی شده، زیرا شامل لایه‌هایی کهن از دوره ساسانی تا دوره میانه اسلامی است. به همین دلیل، در طبقه‌بندی علمی و اداری میراث فرهنگی، تل مقبره یک محوطه ساسانی‌ــ‌اسلامی محسوب می‌شود. هرچند در روایت‌های محلی، این محوطه اغلب به‌عنوان آرامگاه یک زن هخامنشی شهرت دارد و به‌گونه‌ای نمادین به عصر هخامنشی نسبت داده می‌شود.
این باور محلی نیز از منظر فرهنگی اهمیت دارد و نشان‌دهنده جایگاه این تپه در حافظه جمعی مردم محلی است و هرگونه دستکاری یا تخریب آن علاوه بر اینکه مساوی با نابودی بخشی از آثار تاریخی است، نوعی تخریب میراث معنوی نیز محسوب می‌شود.
صدور مجوز ساخت مرغداری در مجاورت بناهای تاریخی پاسارگاد در حالی است که جمهوری اسلامی به‌خصوص طی ماه‌های اخیر، از نمادهای ملی از جمله پادشاهان هخامنشی به‌عنوان دستاویزی برای تهییج افکار عمومی استفاده کرد.
پاسارگاد و دیگر محوطه‌های باستانی استان فارس طی سال‌های اخیر با انواع تهدیدها روبرو بوده‌اند که هریک به‌تنهایی هم برای نابودی یک اثر واجد ارزش تاریخی کافی‌اند.
یکی از اصلی‌ترین این تهدیدها، برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی و حفر چاه‌های عمیق برای کشاورزی است. کاهش شدید سطح آب‌های زیرزمینی در سال‌های اخیر، خطر فرونشست زمین را در این منطقه افزایش داده؛ پدیده‌ای که می‌تواند بر پایداری سازه‌های باستانی، از جمله آرامگاه کوروش و محوطه‌های دیگر تاثیر مستقیم بگذارد.
علاوه بر آن، حفاری‌های سوداگران نیز به دلیل ضعف نظارت و محافظت میدانی، به چالشی جدی برای این محوطه‌های باستانی تبدیل شده‌اند؛ حفاری‌هایی که معمولا با هدف کشف اشیای تاریخی و فروش آن‌ها در بازار عتیقه انجام می‌شود. این مداخلات علاوه بر تخریب لایه‌های باستان‌شناختی، موجب از بین رفتن اطلاعات علمی، داده‌های فرهنگی و شواهد تاریخی می‌شود.
در کنار این عوامل، فشار برای کاهش یا تغییر حریم حفاظتی پاسارگاد نیز در دولت‌های سیزده و چهاردهم تشدید شده است و برخی مسئولان محلی و استانی با ادعای توسعه و تسهیل ساختوساز، تلاش کرده‌اند محدوده حفاظت‌شده این محوطه جهانی را کوچک‌تر کنند. هرچند این تلاش‌ها تاکنون با مخالفت کارشناسان و فعالان مواجه بوده، تداوم فشارها سبب شده است که ساختوساز در برخی نقاط حساس حریم باستانی با توجیه اداری یا مجوزهای مشروط، عملا امکان اجرا پیدا کنند.
