پژوهشگران در یک دستاورد پزشکی تاریخی برای نخستین بار توانستند یک کلیه گروه خونی آ (A) را با استفاده از آنزیم‌های ویژه به گروه خونی او (O) تبدیل کنند و آن را با موفقیت به بدن انسان پیوند بزنند. این پیشرفت که نتایجش در نشریه مهندسی زیست‌پزشکی نیچر منتشر شده است، می‌تواند مسیر دریافت کلیه پیوندی را کوتاه‌تر و ایمن‌تر کند.
در این آزمایش اولیه، کلیه اصلاح‌شده با رضایت خانواده، به فردی دچار مرگ مغزی پیوند زده شد تا واکنش ایمنی بدن بدون به خطر انداختن جان انسان بررسی شود. در دو روز نخست، کلیه به‌خوبی عمل کرد و هیچ نشانه‌ای از رد عضو فوق‌حاد (واکنش ایمنی سریع و مخرب) مشاهده نشد. در روز سوم، بخشی از نشانگرهای خونی گروه ای بازگشت و واکنشی خفیف ایجاد کرد، اما آسیب به‌مراتب کمتر از پیوندهای ناسازگار معمول بود و نشانه‌هایی از تحمل تدریجی اندام دیده شد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این موفقیت نتیجه بیش از یک دهه پژوهش است. در اوایل دهه ۲۰۱۰، دکتر استیون ویترز و جایاچاندران کیژاکداتو از دانشگاه بریتیش کلمبیا در پی تولید خون اهداکننده همگانی بودند و آنزیم‌هایی کشف کردند که قندهای سطح سلول (آنتی‌ژن‌ها) را حذف می‌کنند، همان مولکول‌هایی که موجب ناسازگاری میان گروه‌های خونی می‌شوند. از آن‌جا که این آنتی‌ژن‌ها در سطح رگ‌های خونی اندام‌ها نیز وجود دارند، حذف آن‌ها می‌تواند پیوند میان گروه‌های خونی ناسازگار را ممکن کند.
پژوهشگران در سال ۲۰۱۹ دو آنزیم بسیار کارآمد شناسایی کردند که قادرند قند تعیین‌کننده گروه خونی آ را حذف و آن را به نوع او تبدیل کنند. این آنزیم‌ها با غلظت پایین، انتخاب‌پذیری بالا و کارایی چشمگیر عمل می‌کنند. در ادامه، در سال ۲۰۲۲ پژوهشگران توانستند با همین روش، ریه را به نوع او تبدیل کنند و سپس، آزمایش‌ها روی خون، ریه و کلیه خارج از بدن در همکاری با دانشگاه کمبریج انجام شد.
سرانجام در سال ۲۰۲۳، تیم بین‌المللی همکار موفق شد کلیه تبدیل‌شده را به بدن انسان پیوند بزند و عملکرد مطلوب آن را مشاهده کند. دکتر ویترز این فرایند را به «پاک کردن رنگ قرمز از روی خودرو و آشکار شدن رنگ خنثی زیرین» تشبیه کرد؛ زیرا سیستم ایمنی دیگر اندام پیوندی را بیگانه نمی‌داند.
اکنون، مرحله بعدی دریافت مجوزهای بالینی است. شرکت زیست‌پزشکی آویوو، وابسته به دانشگاه بریتیش کلمبیا، این آنزیم‌ها را برای کاربرد در پیوند اعضا و تولید خون قابل اهدا به تمام گروه‌های خونی تولید خواهد کرد. به گفته پژوهشگران، این کشف نمونه‌ای روشن از پیوند علم پایه با درمان واقعی بیماران است و می‌تواند آینده پیوند اعضا را متحول کند.
