در حال حاضر، بیش از دو میلیون فلسطینی در انتظارند تا خورشید صلح طلوع کند و این شب طولانی و تاریک و وحشتناک‌ترین جنگ در تاریخ جنگ‌های فلسطین، به پایان برسد. با این حال در برابر این لحظه سرنوشت‌ساز که دو روز پیش در واشنگتن اعلام و امیدی که پدیدار شد، همچنان موانع و دشواری‌های فراوانی وجود دارد.

مهم‌ترین مانع پذیرش طرح پایان جنگ از سوی حماس و اسرائیل است. آیا دو طرف آن را خواهند پذیرفت یا با مطرح کردن شروط‌ تازه، روند مذاکرات را پیچیده و توافق را بی‌اثر می‌کنند؟

حماس از وضعیت پیش‌آمده خشنود نیست، درست همان‌گونه که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، رضایت ندارد. حماس دیگر پناهگاه و حامی جدی برای تکیه‌ دادن ندارد. حتی قطر و ترکیه هم با طرح پایان جنگ موافقت کرده‌اند و همراه با مصر در مذاکرات شرکت دارند. جمهوری اسلامی هم پس از آنکه دادن توانمندی‌های نظامی حمایتی خود را از دست داد، دیگر در موقعیتی نیست که به حماس یاری رساند.

از سوی دیگر، نتانیاهو جرات مقابله با دونالد ترامپ را ندارد؛ چرا که ترامپ می‌تواند با استفاده از نفوذش در ائتلاف سیاسی وابسته به نتانیاهو، او را سرنگون کند و حتی به زندان بکشاند.

به‌ نظر می‌رسد که در نهایت، حماس جز کنار گذاشتن سلاح‌هایش چاره‌ای دیگری ندارد و سران نظامی آن باید به کشورهایی چون الجزایر یا ترکیه بروند، اما چنین فرایندی نمی‌تواند به‌زودی انجام شود. توافق‌های آتش‌بس معمولا دشوار به دست می‌آیند، زیرا هر طرف بر تفسیر خود از مفاد توافق پافشاری و شروط و تضمین‌های تازه‌ای مطرح می‌کند. طراحان توافق آتش‌بس و مدیریت دوباره غزه می‌گویند که در تدوین این برنامه از تجربیات پیشین در بوسنی و تیمور بهره گرفته‌اند.

اعتراض‌های پیش‌بینی‌شده از سوی حماس به این چند مورد خواهد بود: نخست، ورود نیروهای اسرائیلی به مناطقی که پیش‌تر تحت اداره این گروه بود، چرا که اسرائیل تنها به بازگرداندن گروگان‌ها و اجساد کشته‌ها بسنده نخواهد کرد. دوم، محروم شدن حماس از ایفای هرگونه نقش مدنی در اداره غزه، به ویژه با توجه به اینکه طبق طرح اخیر، خدمات شهری، بهداشت، آموزش، قضا و امنیت مدنی به تشکیلات خودگردان فلسطین سپرده می‌شود و این امر به افزایش نگرانی حماس می‌انجامد. سوم، ابهام در ماهیت تعهداتی که به حماس داده خواهد شد. از جمله تضمینی که می‌گوید اسرائیل در سال‌های آینده اعضای حماس را تعقیب یا ترور نخواهد کرد، امری که با رویکرد اسرائیل در چند دهه گذشته عملا در تضاد است.

از سوی دیگر، نتانیاهو هم اعتراض‌های خود را دارد. این توافق او را از آنچه وعده داده بود، یعنی کنترل کامل نوار غزه، محروم می‌کند و مانع از کوچ اجباری ساکنان آن می‌شود. حتی کسانی که به خروج داوطلبانه تن دهند، طبق بندی صریح در طرح تونی بلر، می‌توانند به نوار غزه بازگردند و اموالشان مصادره نخواهد شد. علاوه بر این، اسرائیل که تصور می‌کرد با آغاز حمله به غزه توانسته است حماس را محاصره کند و به مخفیگاه‌ها و تونل‌های آن نزدیک شود، اکنون ناگزیر است عملیات را متوقف کند و در ازای آزادی گروگان‌های باقی‌مانده، چه زنده و چه مرده، نزدیک به دو هزار فلسطینی را آزاد کند. بنابراین، آنچه در این طرح آمده است، دستاوردی نیست که بنیامین نتانیاهو انتظارش را داشت، افزون بر اینکه ممکن است سرانجام به زیان نتانیاهو تمام شود.

به‌رغم وجود طرف‌هایی مانند حماس و نتانیاهو که همچنان بر ادامه جنگ اصرار دارند، امید بسیاری وجود دارد که به‌زودی پایان جنگ در غزه را شاهد باشیم.

برگرفته از الشرق‌الاوسط