احمدشاه مسعود، مبارز نامدار افغانستان در قرن بیستم و فرمانده پیشین نیروهای ضدطالبان و القاعده بود که نهم سپتامبر ۲۰۰۱ در حمله دو مهاجم القاعده در شمال افغانستان کشته شد و اکنون پس از ۲۴ سال، نام و تصویرش هم در افغانستانی که برای آزادی آن جنگید، به یک اسم و عکس ممنوع بدل شده است.
طالبان از زمان بازگشت به قدرت در اوت ۲۰۲۱، نام و عکس احمدشاه مسعود را از خیابان‌ها، دیوارها و نهادهای دولتی حذف کردند و ده‌ها تن از هواداران او را که نشانی از مسعود با خود داشتند، شکنجه و زندانی کردند.
این گروه در آرامگاه احمدشاه مسعود در مرکز پنجشیر را هم به روی عموم بستند و با گماشتن محافظان امنیتی، مانع نزدیک شدن مردم به آنجا می‌شوند. در روزهای نخست سلطه طالبان بر پنجشیر در سپتامبر ۲۰۲۱، این گروه سنگ یادبود آرامگاه را تخریب کرد و مجسمه‌ها و لوح‌های یادبود آنجا را شکست.
عضو طالبان در آرامگاه احمدشاه مسعود در پنجشیر-ایندیپندنت فارسی
طالبان در مورد دیگر چهره‌های نظامی و سیاسی مخالف خود هم اقدام مشابهی را انجام دادند و برگزاری مراسم یادبود آنان را ممنوع کردند.
در دولت‌های پیشین افغانستان شماری از خیابان‌ها و نهادهای آموزشی از جمله مدارس و دانشگاه‌ها، به نام این افراد به‌ویژه احمدشاه مسعود نام‌گذاری شده بود، اما طالبان با حذف این نام‌ها می‌کوشند تاریخ افغانستان، به‌ویژه چهار دهه اخیر را، از نو بازنویسی کنند.
در این چهار سال، مراسم یادبود احمدشاه مسعود که در قانون اساسی افغانستان از او به‌عنوان «قهرمان ملی» یاد شده، تنها به نشست‌های مجازی و گردهمایی‌های خارج از کشور محدود بوده است. با این حال، رهبران سیاسی دولت‌های پیشین همچنان با انتشار پیام‌هایی، به او ادای احترام می‌کنند، اما مقام‌های طالبان با سکوت در این زمینه می‌کوشند مسعود و کارنامه مبارزاتی‌اش را نادیده بگیرند.
روز سه‌شنبه ۹ سپتامبر ۲۰۲۵ در بیست‌وچهارمین سالروز ترور احمدشاه مسعود، رادیو حریت و وب‌سایت نقاب، دو رسانه وابسته به سازمان استخبارات طالبان، گزارش‌هایی منتشر کردند که در آن‌ها از قهرمان ملی افغانستان به‌عنوان «جنایتکار» یاد شد.
وب‌سایت نقاب در گزارشی مدعی شد که «احمدشاه مسعود بزرگ‌ترین جنایتکار تاریخ افغانستان بود که افغان‌های بی‌شماری را کشت و معادن طبیعی و سنگ‌های قیمتی کشور را قاچاق کرد و به بهای ناچیز فروخت». این رسانه بدون ارائه اسناد و شواهد، اتهام‌های متعددی به مسعود نسبت داد و با کارشناسان همسو با طالبان در این زمینه گفتگو کرد.
طالبان در حالی برای تحریف واقعیت در مورد احمد شاه مسعود تلاش می‌کنند که از او جز یک خانه قدیمی خانوادگی در پنجشیر میراثی باقی نمانده است و احمد مسعود، فرزند او و رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان، هم تا واپسین روزهای حضورش در کابل، در خانه پدربزرگش زندگی می‌کرد و ملکی از خود یا ارثی از پدر نداشت.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
رسانه‌های طالبان مسعود را نه با کارنامه خود او، بلکه بر پایه عملکرد اطرافیان و فرماندهان نزدیکش که در سال‌های حاکمیت جمهوری به ثروت‌های هنگفتی دست یافتند، قضاوت می‌کنند.
البته رسانه‌های وابسته به طالبان را نمی‌توان مرجع بازتاب‌دهنده افکار عمومی افغانستان دانست. آنچه آن‌ها دنبال می‌کنند، بخشی از کارزار گسترده طالبان برای حذف نام مسعود از حافظه جمعی افغانستان به‌عنوان قهرمانی است که برای آزادی کشورش جنگید و رویایش داشتن کشوری آباد، مرفه و آزاد با حقوق برابر برای زنان و مردان بود.
رادیو حریت، از دیگر رسانه‌های وابسته به طالبان هم که پس از بازگشت این گروه به قدرت تاسیس شده است، در گزارشی درباره احمدشاه مسعود، ۱۸ شهریور هر سال را «روز وحشت» در کابل خواند و مدعی شد که در ۲۰ سال حاکمیت دولت جمهوری، هواداران مسعود تحت عنوان گرامیداشت یاد او، با راه‌اندازی کاروانی از خودروها باعث رعب و وحشت در خیابان‌ها می‌شدند و آرامش مردم را بر هم می‌زدند.
در واقع این رسانه هم به جای پرداختن به کارنامه خود مسعود، عملکرد شماری از هوادارانش را هدف گرفته که تا پیش از بازگشت طالبان به قدرت، در مراسم گرامیداشت او در خیابان‌ها حرکت‌هایی انجام می‌دادند که گاه به درگیری مسلحانه می‌انجامید.
احمد مسعود و احمدشاه مسعود-reza photojournalist/Facebook
احمد مسعود بارها در آستانه سالروز ترور پدرش، با انتشار پیام‌هایی از هواداران قهرمان ملی افغانستان خواست که با رعایت نظم و رهنمودهای تعیین‌شده به یاد او را گرامی بردارند و باعث آزار و اذیت مردم نشوند. او سال ۲۰۲۰ در پیامی تصریح کرد کسانی که به بهانه گرامیداشت مسعود برای مردم مزاحمت ایجاد می‌کنند، دشمن فکر و اندیشه‌های او هستند و قصد بدنام کردنش را دارند.
طالبان در حالی که از چهار سال پیش تاکنون می‌کوشند مسعود و دیگر چهره‌های تاثیرگذار تاریخ افغانستان را از حافظه جمعی مردم حذف کنند، با برپایی آرامگاه‌ها، چاپ کتاب‌های متعدد و خلق روایت‌های گوناگون درباره ملا عمر، ملا اختر منصور، جلال‌الدین حقانی و صدها مهاجم انتحاری کشته‌شده در جنگ با دولت‌های پیشین، تلاش می‌کنند آنان را جایگزین چهره‌هایی مانند مسعود کنند.
در سال ۲۰۲۲، طالبان در روستای عمرزو ولایت زابل آرامگاه باشکوهی برای ملا عمر ساختند. این آرامگاه که دارای خیابان و ایستگاه مخصوص خودرو است، با محافظان امنیتی مراقبت می‌شود و بیشتر رهبران طالبان در جریان سفرهایشان به زابل از آنجا دیدن می‌کنند. طی این مدت، مساجد و مدارس دینی و جهادی در شهرهای مختلف افغانستان هم به اسم رهبران طالبان نام‌گذاری شدند؛ اقدام‌هایی که نشان می‌دهد طالبان به‌طور هدفمند در پی جایگزین کردن روایت‌ها مدنظر خود به‌جای واقعیت‌اند.
