نیکلاس مادورو، رئیسجمهوری ونزوئلا، روز دوشنبه گفت کشورش در «بالاترین سطح آمادگی» قرار دارد و برای پاسخ به هرگونه اقدام نظامی احتمالی آمریکا آماده است. به این ترتیب پس از آنکه دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، روز سهشنبه اعلام کرد که ایالات متحده به یک شناور در نزدیکی ونزوئلا حمله کرده و مادورو را مسئول مستقیم آن دانست، این پرسش بزرگ دوباره مطرح شد که آیا این تحرکات مقدمه یک حمله وسیع یا حتی تهاجم مستقیم است؟
پاسخ احتمالا منفی است و کارشناسان درباره اینکه تجمع فزاینده نیروهای نظامی آمریکا در دریای کارائیب جنوبی و آبهای مجاور آن مقدمه یک تهاجم باشد، تردید دارند. با این حال، استقرار سه ناوشکن، دستکم یک زیردریایی و یک ناوگروه ویژه عملیات آبیــخاکی مجهز به تفنگداران دریایی که برای عملیاتهای تهاجمی از دریا به خشکی آمادهاند (ARG) نشانهای دیگر از تشدید تنش در روابط متشنج واشینگتن و کاراکاس است که ظاهرا مادورو را به هراس انداخته است.
«جمهوری مسلح»
مقامهای آمریکایی ماه گذشته اعلام کردند که واشینگتن سه ناوشکن مجهز به موشکهای پیشرفته و هزاران نیرو به آبهای نزدیک ونزوئلا اعزام میکند؛ اقدامی که هدف بخشی از آن تلاش برای مبارزه با کارتلها و باندهای مواد مخدر آمریکای لاتین است.
مادورو روز دوشنبه گفت هشت شناور بهعلاوه یک زیردریایی هستهای مجهز به هزار و ۲۰۰ موشک که راهی این منطقهاند، «تهدیدی تاریخی» برای آمریکای لاتین محسوب میشوند و این استقرار را «افراطی، فاقدتوجیه، غیراخلاقی و کاملا جنایتکارانه» خواند.
رویترز روز پنجشنبه به نقل از یک مقام آمریکایی ناشناس پیشبینی کرد که ناوهای جنگی و زیردریایی هستهای آمریکا این هفته به منطقه برسند. نیوزویک از طریق ایمیل با پنتاگون تماس گرفته است تا نظر مقامها را جویا شود.
رهبر ونزوئلا هشدار داد در صورت حمله آمریکا، «جمهوری مسلح» اعلام خواهد کرد؛ اصطلاحی برگرفته از ادبیات انقلابی آمریکای لاتین به این معنی که کشور به حالت آمادهباش کامل درمیآید و مردم برای دفاع، مسلح و سازماندهی میشوند. مادورو پیشتر نیز وعده داده بود که ۴.۵ میلیون «نیروی شبهنظامی» را برای دفاع از ونزوئلا بسیج کند.
واشینگتن و کاراکاس روابط دیپلماتیک رسمی با یکدیگر ندارند و کلا روابط میان دو کشور پرتنش است و هیچ نشانهای هم از وجود ارتباط شخصی میان دونالد ترامپ و مادورو هم دیده نمیشود.
پم باندی، دادستان کل آمریکا، ماه گذشته گفت که مقامهای ایالات متحده مبلغ جایزه را برای اطلاعاتی که به بازداشت مادورو منجر شود، دو برابر کرده و به ۵۰ میلیون دلار رساندهاند. او مادورو را به همکاری با سازمانهای جنایتکار از جمله باند «ترن دِ آراگوا» در این کشور، متهم کرد. مادورو سالها است با اتهام قاچاق مواد مخدر از سوی آمریکا روبرو است و همواره اتهامهای مربوط به «نارکوتروریسم» را رد کرده است.
ترامپ سالها است که منتقد مادورو است و حتی در نخستین دوره ریاستجمهوریاش گفته بود که اقدام نظامی علیه حکومت او در کاراکاس را منتفی نمیداند. او روز سهشنبه در کاخ سفید به خبرنگاران گفت ایالات متحده همان روز به یک «قایق حامل مواد مخدر» حمله کرده است. سپس در شبکه اجتماعی تروت سوشیال نوشت که نیروهای فرماندهی جنوب آمریکا علیه آنچه او «نارکوتروریستهای وابسته به باند ترن دِ آراگوا» در آبهای بینالمللی توصیف کرد، یک «حمله نظامی مستقیم» انجام دادهاند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
ترامپ اضافه کرد که در این عملیات ۱۱ نفر کشته شدند اما هیچ نیروی آمریکایی آسیب ندید. او با انتشار ویدیویی که به گفته خود، عملیات را نشان میداد، نوشت که باند ترن دِ آراگوا تحت کنترل نیکلاس مادورو فعالیت میکند و مسئول قتلعام، قاچاق مواد مخدر، قاچاق انسان برای بهرهکشی جنسی و اقدامهای خشونتآمیز و تروریستی در سراسر ایالات متحده و نیمکره غربی است.
ترامپ افزود: «این را بهعنوان یک هشدار به هر کسی که به وارد کردن مواد مخدر به ایالات متحده آمریکا حتی فکر میکند، در نظر بگیرید. مراقب باشید! از توجه شما به این موضوع سپاسگزارم!!!!!!!!!!!»
آیا آمریکا به ونزوئلا حمله میکند؟
به نظر میرسد احتمال آن کم باشد، زیرا آمریکا نشانهای از قصد جدی برای تهاجم به ونزوئلا نشان نداده است. کریستوفر ساباتینی، پژوهشگر ارشد آمریکای لاتین در اندیشکده بریتانیایی چتم هاوس، دراینباره به گاردین گفت: «هیچ عقل سلیمی باور نمیکند با چهار هزار و ۵۰۰ نفر بتوان به کشوری با کوهستانها، جنگلها و چندین شهر بزرگ حمله کرد. همه اینها نمایشی است؛ از هر دو طرف.»
جیمز استوری، سفیر پیشین آمریکا در ونزوئلا (از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۳)، هم این حضور را بیشتر «نمایش قدرت» میداند تا «استفاده از قدرت».
ویلیام فریر، پژوهشگر امنیت ملی در اندیشکده شورای ژئواستراتژی در بریتانیا، نیز به نیوزویک گفت: «البته خواندن نیت واقعی همیشه دشوار است. دولت ترامپ از نارضایتی بابت نقش ونزوئلا در جریان قاچاق مواد مخدر به ایالات متحده نشانههای روشنی نشان داده، اما تاکنون هیچ نشانهای از قصد روشن برای اقدام نظامی مستقیم دیده نشده است.»
کارلوس سولار، پژوهشگر ارشد امنیت آمریکای لاتین در موسسه خدمات متحد سلطنتی نیز افزود: «در موارد اخیر مانند سوریه، یمن و جمهوری اسلامی ایران، آمریکا پس از تهدید یا حمله مستقیم به نیروها و متحدانش وارد عمل شد، اما ونزوئلا نه چنین اقدامهایی انجام داده و نه تهدیدهایی به اندازه کافی جدی (مانند حملات حوثیها یا برنامه هستهای تهران) ایجاد کرده است که مداخله نظامی آمریکا را توجیه کند. با این حال، در نهایت این رهبران سیاسیاند که تعیین میکنند چه تهدیدی برای توجیه اقدام نظامی به اندازه کافی خطرناک محسوب میشود.»
فریر اضافه کرد: «احتمال بیشتر این است که این اقدام تلاشی برای تحت فشار قرار دادن مادورو باشد تا در برخورد با کارتلهایی که از خاک ونزوئلا فعالیت میکنند، قاطعتر عمل کند.»
مداخله آمریکا چه شکلی خواهد داشت؟
سولار میگوید که تصویر در نظر عموم معمولا تفنگداران دریایی آمریکا را در حال فرود در ونزوئلا نشان میدهد، اما «حتی اگر چنین عملیاتی هم رخ دهد، در مراحل بسیار بعد خواهد بود». به گفته او، ایالات متحده احتمالا موجی از حملات اولیه را با استفاده از موشکهای کروز دوربرد تامهاوک آغاز خواهد کرد تا ابتدا سامانههای دفاعی و تجهیزاتی را که کاراکاس میتواند علیه نیروهای آمریکایی به کار گیرد، نابود کند و نیروهای آمریکایی هم اول بر تدارکات ونزوئلا، انبارهای مهمات، رادارها، مراکز مخابراتی و محلهای پرتاب پهپاد تمرکز خواهند کرد.
او افزود: «آمریکا امسال عملیات مشابهی را در خاورمیانه با دقت و کارآیی چشمگیری انجام داد، آن هم علیه بازیگرانی که تجهیزاتی بهمراتب بهتر از نیروهای مسلح بولیواری ونزوئلا داشتند. این رویکرد تلفات مادی و انسانی آمریکا را به حداقل میرساند و در عین حال توان نظامی دشمن را بهشدت تضعیف میکند.»
این بحث برای برخی یادآور زمانی است که جورج بوش پدر، رئیسجمهور وقت آمریکا در سال ۱۹۸۹ به نیروهای آمریکایی دستور داد به پاناما حمله کنند. عملیاتی که بهعنوان ماموریت برای سپردن مانوئل نوریهگا، رهبر پاناما، به دست عدالت معرفی شد. دیکتاتور پاناما در آمریکا به قاچاق مواد مخدر متهم شده بود و اتهام دستکاری در انتخابات هم علیه او مطرح بود، با این حال در آن عملیات، بیش از ۲۰ هزار سرباز به پاناما اعزام شدند؛ بسیار بیشتر از چهار هزار و ۵۰۰ نفری که تصور میشود اکنون در منطقه حضور دارند یا در راه آنجا هستند.
کارلوس سولار معتقد است رابطه ترامپ و مادورو «معامله محور» است. او یادآور شد که ایالات متحده در ماه ژوییه اعلام کرد مبادله زندانیان با ونزوئلا را با موفقیت انجام داده و روزنامه والاستریت ژورنال گزارش داد که شرکت نفتی بزرگ «شورون» توانسته است مجوز استخراج نفت در ونزوئلا را از مقامهای دولت ترامپ بازپس بگیرد. این در حالی است که دولت در ماه فوریه، مجوز شورون برای فعالیت در ونزوئلا را به حالت تعلیق درآورده بود؛ اقدامی که ضربه بزرگی به دولت مادورو محسوب میشد. به گفته او، «مادورو امیدوار بود این همکاری آغازگر نوعی تعامل مستمر باشد، اما بهوضوح پیدا است که ترامپ علاقهای به آن ندارد».
چند کشور آمریکای لاتین هم حضور نظامی آمریکا را محکوم کردهاند. وزارت خارجه کوبا روز پنجشنبه این اقدام را «حرکتی خطرناک» و «نمایش تهاجمی قدرت علیه حاکمیت و حق تعیین سرنوشت ملتهای آمریکای لاتین و کارائیب» توصیف کرد و افزود که ادعای آمریکا مبنی بر ارتباط دولت مشروع ونزوئلا و رئیسجمهورش، نیکلاس مادورو، با سازمانهای جنایتکار مواد مخدر، «بهانهای پوچ و بیاساس» است.
ایالات متحده و بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکای لاتین، مادورو را برنده قانونی انتخابات ژوییه ۲۰۲۴ ونزوئلا نمیدانند و پیروزی او را به رسمیت نمیشناسند.
