از مشهد و بخارا تا پاریس؛ جواهرات «رضا» در قلب یک تراژدی سلطنتی

نیاکان خاندان رضا از یهودیان فارسی‌زبان بخارا بودند که به مشهد مهاجرت کردند

تصاویر تاریخی و ترکیبی از  خانواده «رضا« و دایانا/ بایگانی تصاویر حانه جواهر رضا 

در شب ۳۱ اوت ۱۹۹۷، زمانی که دایانا و دودی فاید در تصادف مرگبار پاریس جان باختند، دایانا حلقه‌ای با طراحی الکساندر رضا (Alexandre Reza)، جواهرفروش سرشناس، به دست داشت؛ حلقه الماس و طلای زردی که هدیه‌ای دودی فاید، دوست‌پسرش، به او بود. نام جواهرسازی رضا این‌گونه به تراژدی مرگ دایانا گره خورد اما پیش از این حادثه هم این نام در میان جواهردوستان شناخته‌شده بود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

داستان جواهرسازی رضا به تاریخچه این نام برمی‌گردد؛ به دل کوچه‌پس‌کوچه‌های سمرقند و بخارا، جایی که یهودیان بخارا، یکی از کهن‌ترین اجتماع یهودیان آسیای مرکزی، قرن‌ها به زندگی و تجارت مشغول بودند.

نیاکان خاندان رضا از یهودیان فارسی‌زبان بخارا بودند، گروهی که در رنگرزی، بافندگی و گوهرشناسی سرآمد بودند و برخی از آن‌ها در میانه قرن هجدهم به خراسان و مشهد مهاجرت کردند. روایت‌های تاریخی این خانواده می‌گوید که آنها یکی از ۴۰ خانواده‌ای بودند که نادرشاه افشار برای نگهداری از خزانه سلطنتی انتخاب کرد.

آقاجان گدلیا‌ـ‌ رضا، پدر الکساندر رضا، در سال ۱۸۸۵ در مشهد متولد شد، اما آنجا ماندگار نشد. فشارهای مذهبی خانواده او را راهی روسیه کرد. در مسکو، تخصص خانواده رضا در سنگ‌های قیمتی آنان را به نقطه تماس فرهنگ شرق و غرب بدل کرد.

در سال ۱۹۲۲، پسر او الکساندر رضا در مسکو متولد شد. با وقوع انقلاب بلشویکی خانواده بار دیگر آواره شدند، اما این بار مقصدشان فرانسه بود. ابتدا به نیس رفتند و پس از آن به پاریس. فرانسه با سابقه‌اش در هنرهای ظریف و فرهنگ لوکس خانه تازه خانواده رضا شد.

الکساندر رضا در هجده‌سالگی هدایت کسب‌وکار خانوادگی را برعهده گرفت. او نه‌تنها به جست‌وجوی سنگ‌های قیمتی پرداخت، بلکه در دوران جنگ جهانی دوم به مقاومت فرانسه پیوست و از شارل دوگل نشان لژیون دونور دریافت کرد.

در دهه‌های بعد سنگ‌های کمیاب او گنجینه‌ جواهراتی را برای غول‌های دنیای مد و زیور همچون کارتیه، ون‌کلیف و آرپلز، بولگاری و بوشرون فراهم آورد. در سال ۱۹۸۱، الکساندر خانه جواهرش را در میدان وندوم پاریس تاسیس کرد.

اولیویه رضا، پسر الکساندر که در ۱۹۷۴ در پاریس به دنیا آمد، از کودکی با پدرش در سفرهای جست‌وجوگرانه همراه بود. با درگذشت الکساندر در ۲۰۱۶، اولیویه هدایت میراث فرهنگی و خانوادگی را به دست گرفت. او خانه جواهر رضا را وارد مرحله‌ای نو کرد، فروش اینترنتی را گسترش داد و دفتر مرکزی را از پاریس به خیابان مدیسون نیویورک منتقل کرد.

جواهرفروشی «رضا» نمادی است از سفری چند‌هزار‌ساله که میراث یهودیان بخارا، هنر ایرانی، درایت بازرگانان آسیای میانه و خلاقیت فرانسوی را در خود دارد.

بیشتر از مُد و زیبایی