حفاری برای بیرون آوردن بقایای حدود ۸۰۰ نوزاد و کودک خردسال که در گورهای دسته‌جمعی دفن شده‌اند، در توام از توابع شهر گالوی در غرب ایرلند آغاز شده است.
این عملیات که از روز دوشنبه هفته قبل شروع شد، قرار است دو سال به طول بینجامد و بخشی از تلاش‌های ایرلند برای نور تاباندن بر گذشته تاریک نهادهای مذهبی این کشور است. این حفاری در محوطه «خانه مادر و کودک بون‌سكور» انجام می‌شود؛ مرکزی که بین سال‌های ۱۹۲۵ تا ۱۹۶۱ از سوی راهبه‌های کاتولیک اداره می‌شد و هزاران زن باردار بی‌همسر، کودکان بدون همراه و خانواده‌های آسیب‌پذیر را در خود جای می‌داد.
این خانه در سال ۱۹۶۱ تعطیل شد. ساختمان آن در اصل بخشی از یک «خانه کار» بزرگ بود که در میانه قرن نوزدهم ساخته شده بود و تقریبا در تمام دوران فعالیتش از امکانات اولیه مانند گرمایش مرکزی، آب گرم و تسهیلات بهداشتی مناسب محروم بود.
تحقیقات نشان داده است که بسیاری از زنانی که به این خانه‌ها سپرده می‌شدند، در جامعه محافظه‌کار آن زمان ایرلند طرد شده بودند و ناچار به سپردن فرزندان خود برای فرزندخواندگی‌های غیرقابل‌ردیابی می‌شدند. این مراکز اغلب به دست نهادهای مذهبی، عمدتا کلیسای کاتولیک اداره می‌شدند. گزارش‌ها از بی‌توجهی شدید، بدرفتاری و نقض کرامت انسانی زنان و کودکان حکایت دارد. راهبه‌های بون سكور بعدها ضمن عذرخواهی عمیق اذعان کردند که در حفظ کرامت این زنان و کودکان کوتاهی کرده‌اند.
ماجرای کشف گورهای دسته‌جمعی نخستین بار حدود ده سال پیش با تحقیقات یک تاریخ‌نگار محلی به نام کاترین کورلس علنی شد. او که در توام بزرگ شده بود، خاطراتی مبهم از کودکانی داشت که با ظاهری رنج‌کشیده، دیرتر از سایر بچه‌ها وارد کلاس می‌شدند و راهبه‌ها به بقیه کودکان دستور داده بودند با آنان معاشرت نکنند.
کورلس در سال ۲۰۱۲ هنگام همکاری با یک نشریه تاریخی محلی، این خاطرات را دنبال کرد، با سالمندان شهر مصاحبه کرد، نقشه‌ها و سوابق را بررسی نمود و متوجه شد که برای صدها کودک که پیش از بسته شدن خانه درگذشته‌اند، هیچ مدرک دفنی وجود ندارد. او اسناد رسمی یافت که نشان می‌داد ۷۹۶ کودک در این مرکز جان باخته‌اند.
بررسی‌های بعدی و حفاری‌های مقدماتی در سال ۲۰۱۶ وجود «مقادیر قابل توجهی بقایای انسانی» را در یک سازه زیرزمینی مربوط به سیستم فاضلاب تایید کرد. همچنین روشن شد که دو پسر در سال ۱۹۷۰ هنگام بازی در محوطه، استخوان‌هایی در بخشی از این سازه پیدا کرده بودند. پس از رسانه‌ای شدن یافته‌های کورلس، دولت ایرلند در سال ۲۰۱۵ تحقیقاتی رسمی درباره حدود ۱۸ خانه مادر و کودک آغاز کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
گواهی‌های فوت صادرشده در آن دوران، دلایل متعددی برای مرگ کودکان ثبت کرده‌اند؛ از جمله سل، تشنج، کم‌خونی، مننژیت، سرخک، سیاه‌سرفه، گاستروانتریت (التهاب معده و روده) و گاهی هم بدون ذکر علت بوده‌اند. نخستین کودک ثبت‌شده که جان باخت، پاتریک درن بود که در سال ۱۹۲۵ در پنج‌ماهگی درگذشت. آخرین کودک ثبت‌شده نیز مری کارتی بود که در سال ۱۹۶۰ در پنج‌ماهگی جان داد و علت مرگ او ذکر نشده است.
اکنون، عملیات حفاری با همکاری دفتر مدیریت مداخله امنیتی قانونی در ایرلند (ODAIT) و متخصصانی از بریتانیا، کانادا، کلمبیا، اسپانیا و ایالات متحده در جریان است. دانیل مک‌سویینی، مدیر ODAIT در توام و مسئول این پروژه گفته است که بقایا خارج، تحلیل و در صورت امکان شناسایی و سپس به خانواده‌ها بازگردانده می‌شوند. بقایای شناسایی‌نشده با کرامت و احترام دوباره به خاک سپرده خواهند شد. او این فرایند را «به‌طرز باورنکردنی پیچیده» توصیف کرده است، زیرا برخی بقایا با هم آمیخته‌اند و سوابق آرشیوی کافی در دسترس نیست.
باغ یادبود محل، از روز دوشنبه هفته گذشته تحت کنترل تیم‌های پزشکی قانونی قرار گرفته و برای عموم بسته شده است. بازماندگان و اعضای خانواده‌ها نیز در هفته‌های آینده فرصت خواهند داشت روند کار را از نزدیک ببینند. مارتین، نخست‌وزیر ایرلند گفت: «این ماجرا بسیار دردناک و جانکاه است و باید منتظر بمانیم ببینیم نتیجه حفاری چه خواهد بود.» این حفاری گامی دیگر در مسیر مواجهه ایرلند با گذشته‌ای است که هزاران کودک قربانی سیاست‌ها و ساختارهای ناعادلانه نهادهای مذهبی و اجتماعی آن شده‌اند.
