علیرضا فغانی، پرافتخارترین داور ایرانی که اکنون شهروند استرالیاست، بار دیگر در آستانه ثبت افتخاری مهم در عرصه داوری بینالمللی است.
طبق اعلام فدراسیون جهانی فوتبال، او برای داوری دیدار فینال جام جهانی باشگاهها، که شامگاه یکشنبه در آمریکا برگزار میشود، انتخاب شده و قرار است یکی از حساسترین دیدارهای فوتبال در سال ۲۰۲۵ را میان پاریسنژرمن فرانسه و چلسی انگلستان سوت بزند.
با اینکه فغانی یک داور ایرانی است، اما چندسالی است که به دلیل حذف ابهامبرانگیز و بدون دلیل او از فهرست داوران بینالمللی فدراسیون فوتبال ایران، این افتخار در کارنامه کشور استرالیا ثبت میشود. فغانی طی یک دهه گذشته، چهرهای بیرقیب در داوری ایران بود و از حضور در جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل، تا داوری مهمترین مسابقات المپیک، جام ملتهای آسیا و جام جهانی باشگاهها، مسیر حرفهایاش را با ثبات و اعتبار بسیار پیموده است.
او در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه، یکی از گزینههای اصلی داوری فینال بود، اما در نهایت دیدار ردهبندی بین بلژیک و انگلیس را سوت زد. در همان تورنمنت، اهالی فوتبال جهان قضاوت دقیق او در جدال هیجانانگیز فرانسه و آرژانتین را تحسین کردند.
بهرغم موفقیتهای چشمگیر در سطح جهانی، فغانی به دلیل استقلال رای و همراهی نکردن با چهرهها و نهادهای حکومتی، با بیمهری و حذف سیستماتیک مواجه شد. این وضعیت زمانی به اوج رسید که خداداد افشاریان، رئیس پیشین کمیته داوران فدراسیون فوتبال، به بهانه افزایش سن و تغییر محل اقامت، نام علیرضا فغانی را از فهرست داوران بینالمللی ایران حذف کرد. این تصمیم در حالی اتخاذ شد که فغانی و شماری از پیشکسوتان داوری ایران آن را نتیجه «زدوبندهای مالی و سیاسی پشتپرده» میدانستند.
اما مدت زیادی نگذشت که ثابت شد حق با علیرضا فغانی و منتقدان عملکرد مهدی تاج و منصوبانش در فدراسیون فوتبال ایران بوده و خدادا افشاریان، به همراه دستکم ۲۲ نفر دیگر از اعضای ارشد فدراسیون فوتبال، اعضای کمیته داوران، چند خبرنگار و مدیران باشگاهی به اتهام دریافت و پرداخت رشوه، بازداشت شدند.
درحالی که مهدی تاج و خداداد افشاریان مدعی بودند که داوری ایران نیازمند نسل جدید است و فغانی به پایان عمر حرفهایاش رسیده است، اما چهره برتر داوری ایران پس از مهاجرت به استرالیا، طی چهار سال اخیر به نماینده اصلی داوری استرالیا در میادین بینالمللی تبدیل شده است.
از سوی دیگر، پس از کنار گذاشتن فغانی از فوتبال ایران نیز دیگر داوران این کشور که دائما درگیر اتهامهای مالی بودند، نتوانستند جای خالی او را در سطوح بینالمللی پر کند. این در حالی است که فغانی همچنان در رویدادهای مهم حضور دارد و تنها داور ایرانی تاریخ فوتبال است که در سه دوره جام جهانی در مقام داور وسط حضور داشته است.
سوابق او فراتر از مسابقات ملی و جهانی است؛ سوت زدن فینال المپیک ۲۰۱۶ ریودوژانیرو بین آلمان و برزیل، فینال لیگ قهرمانان آسیا در سال ۲۰۱۴، فینال جام ملتهای آسیا در سال ۲۰۱۵ و فینال جام جهانی باشگاهها در سال ۲۰۱۵، تنها بخشی از کارنامه پربار اوست. در سالهای اخیر نیز بارها در رقابتهای مهم فیفا و کنفدراسیونهای قارهای حضور داشته و به یکی از چهرههای ثابت سکوهای داوری در جهان تبدیل شده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
امروز شنبه ۲۱ تیر، یک روز مانده تا فینال جام جهانی باشگاهها، پیرلوئیجی کولینا، داور اسطورهای جهان فوتبال و رئیس فعلی کمیته داوران فیفا، گفت: «وقتی داور فینال را انتخاب میکنیم، همیشه موارد زیادی را در نظر میگیریم. عملکرد خوب داوران در این رقابتها ما را در موقعیت بسیار سختی قرار داد، چون داوران زیادی بودند که شایسته قضاوت در فینال بودند، ولی ما علیرضا فغانی را انتخاب کردیم، چون متقاعد شدهایم که او و تیمش بهترین تیم داوری برای فینالاند.»
علیرضا فغانی نیز در واکنش به این اتفاق مهم در زندگی حرفهایاش گفت: «اول از همه باید احساساتم را ابراز کنم؛ این اولین جام جهانی باشگاههاست و واقعا خوشحالم که بخشی از این تورنمنت مهم فیفا هستم. در واقع احساس خوبی دارم. ما دو هفته مشغول آمادهسازی بودیم و حالا در دیدار نهایی هستیم. حضور در هر تورنمنتی برای ما افتخار است. فکر میکنم تیمها نیز تاکنون از عملکرد ما راضی بودند.»
داور ۴۷ ساله ایران افزود: «با توجه به سن من، این یکی از آخرین تورنمنتهایم خواهد بود و واقعا خوشحالم که بخشی از مسابقات فیفا هستم. سعی میکنم از هر لحظه لذت ببرم. هیچ چیز برای ما تعجبآور نیست، چون ما روی جنبههای زیادی کار کردهایم و سعی میکنیم تمام تلاشمان را بکنیم و بهترین عملکردمان را در مسابقه یکشنبه ارائه دهیم.»
علیرضا فغانی حالا در آستانه جام جهانی ۲۰۲۶ یک رویای بزرگ دارد: «سوتزدن در فینال این رقابتها» تا در آرمانیترین وضعیت ممکن از داوری خداحافظی کند و خود را همتراز با چهره شناختهشدهای همچون پیرلوئیجی کولینا، در فهرست شاخصترین داوران تاریخ دنیای فوتبال قرار بدهد.
انتخاب او برای داوری فینال باشگاههای جهان گواهی دیگر بر جایگاه تثبیتشدهاش در میان نخبگان داوری بینالمللی است، جایگاهی که دیگر نه به جمهوری اسلامی ایران، که به تلاش فردی او و مسیری که پس از اخراج از فوتبال ایران ادامه داد وابسته است.