با شدت گرفتن تنشهای سیاسی در لبنان بر سر احتمال آغاز گفتوگوهای جدید با اسرائیل، اختلاف میان نهادهای رسمی این کشور و حزبالله، گروه شبهنظامی مورد حمایت جمهوری اسلامی به نقطه اوج رسیده است.
در حالیکه رئیسجمهوری و پارلمان لبنان از مذاکره غیرمستقیم برای حل بحران جنوب این کشور حمایت میکنند، حزبالله این روند را «تله اسرائیل» و «خیانت به مقاومت» میداند.
نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان و رهبر جنبش امل، روز پنجشنبه ۷ نوامبر (۱۵ آبان) در گفتوگویی با رسانههای داخلی تاکید کرد که «نه جنگ میخواهیم و نه مذاکره مستقیم با اسرائیل»، اما در عین حال مخالفتی با «گفتوگوهای غیرمستقیم» مشابه مذاکرات مرزی دریایی میان دو لبنان و اسرائیل ندارد. او با اشاره به ادامه حملات ارتش دولت نتانیاهو گفت: «جنوب لبنان به میدان باز تجاوزات اسرائیل بدل شده است.»
بری در سخنانش به نقش تام باراک، میانجی آمریکایی نیز اشاره کرد و گفت فضای سیاسی کشور پس از اظهارات اخیر او «ملتهب و پرتنش» شده است. به گفته او، لبنان همچنان متعهد به آتشبسی است که از نوامبر سال گذشته میان دو کشور برقرار شد و بر اساس آن، نظارت بر توقف عملیات نظامی از طریق کمیته مشترک مکانیسم، انجام میشود. او افزود: «در صورت نیاز میتوان از متخصصان غیرنظامی برای پشتیبانی از این سازوکار استفاده کرد.»
اما در مقابل، حزبالله لبنان با انتشار نامهای سرگشاده خطاب به سران سه قوه لبنان اعلام کرده است که «گفتوگو با اسرائیل، دام و انحرافی خطرناک است که تنها منافع تلآویو را تامین میکند.» در این بیانیه جدید آمده است: «لبنان فقط متعهد به توقف تجاوز است، نه به مذاکره با دشمن.» حزبالله همچنین تصمیم دولت برای «خلع سلاح» این گروه را اقدامی شتابزده و «خطایی بزرگ» دانست و تاکید کرد که «حق مقاومت در برابر اشغالگری اسرائیل» را برای خود محفوظ میداند.
پیشتر رسانههای اسرائیلی گزارش داده بودند که تام باراک، نماینده دولت دونالد ترامپ از دولت لبنان خواسته است تا پایان ماه نوامبر امسال، راهکاری برای خلع سلاح در جنوب کشور ارائه دهد و مذاکرات مستقیمی با اسرائیل آغاز کند. با این حال، رئیسجمهوری لبنان، ژوزف عون، هفته گذشته در واکنش به این درخواست گفت که اسرائیل بهجای پاسخ مثبت، با افزایش حملات هوایی به خاک لبنان پاسخ داده است.
او تاکید کرد که اسرائیل از زمان توافق آتشبس نوامبر ۲۰۲۴، بارها مفاد آن را نقض کرده و همچنان نیروهایش را در مناطق مرزی لبنان حفظ کرده است.
همچنین مقامهای اسرائیلی نیز حزبالله را متهم کردهاند که در حال بازسازی توان نظامی خود و طفره رفتن از تحویل سلاح به ارتش لبنان است. اسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، روز یکشنبه هفته جاری هشدار داد که ارتش این کشور ممکن است «حملات خود علیه مواضع حزبالله را تشدید کند.» بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل هم بار دیگر از دولت لبنان خواست تا «به تعهد خود برای خلع سلاح حزبالله» پایبند بماند.
در همین حال، منابع رسمی در دولت لبنان در گفتوگو با شبکه العربیه تاکید کردند که «تصمیمگیری درباره مذاکره یا عدم مذاکره با هر کشور، حق انحصاری دولت است و هیچ گروهی نمیتواند نقش دولت را نادیده بگیرد.» این منابع افزودند: «رئیسجمهوری عون، در چارچوب اختیارات قانونی خود عمل میکند و هیچ نهاد یا گروهی نمیتواند جایگزین دولت مشروع شود.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در این بیانیه دولتی آمده است که «نمیتوان اجازه داد هیچ گروهی نقش حاکمیت را از بین ببرد یا دولت را از تصمیمگیری بازدارد.» این موضعگیری آشکار، پاسخی مستقیم به حزبالله بود که ساعاتی پیشتر در بیانیهای اعلام کرده بود لبنان نباید «به دام مذاکرات سیاسی با اسرائیل» بیافتد و باید بر «مقاومت در برابر تجاوز» متمرکز بماند.
حزبالله پس از جنگ یکساله با اسرائیل که همزمان با درگیریها در نوار غزه آغاز شد، اکنون در وضعیت تضعیفشدهای قرار دارد. جنگی که به بهای تلفات گسترده انسانی و ویرانی جنوب لبنان تمام شد، در نهایت با میانجیگری آمریکا به توافق آتشبس منجر شد؛ توافقی که شامل خروج نیروهای اسرائیلی از جنوب لبنان، عقبنشینی نیروهای حزبالله از جنوب رود لیطانی و واگذاری کنترل کامل منطقه به ارتش لبنان بود.
با این حال، اسرائیل هنوز نیروهایش را از پنج نقطه مرزی خارج نکرده و به حملات هوایی خود ادامه میدهد. این امر، به گفته مقامهای لبنانی، مانع اجرای کامل توافق شده است. در ماه اوت سال جاری میلادی، دولت لبنان تصمیم به اجرای طرح خلع سلاح حزبالله گرفت و ارتش را مامور تدوین برنامهای برای انجام آن کرد؛ اقدامی که واکنش تند حزبالله و جمهوری اسلامی ایران را در پی داشت.
اکنون، یک سال پس از پایان جنگ، لبنان در دو مسیر متفاوت قرار گرفته است؛ از یک سو، دولت و رئیسجمهوری به دنبال تثبیت صلح از راه دیپلماسی و مذاکرات غیرمستقیماند و از سوی دیگر، حزبالله و مقامات ارشد جمهوری اسلامی همچنان بر ادامه تقابل مسلحانه پافشاری میکنند. این دوگانگی نهتنها آینده روابط لبنان و اسرائیل را در ابهام فرو برده، بلکه بار دیگر شکاف سیاسی عمیقی در درون ساختار قدرت لبنان آشکار کرده است.
