مسیری که ترامپ برای برقراری آتش‌بس میان جمهوری اسلامی و اسرائیل پیمود

تلاش‌های ترامپ برای پایان دادن به جنگ تهران و تل‌آویو، اندکی پس از آنکه بمب‌افکن‌های ایالات متحده تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی را نابود کردند، به طور جدی آغاز شد

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، شامگاه دوشنبه اعلام کرد که جنگ ۱۲ روزه اسرائيل و جمهوری اسلامی ایران به پایان رسیده است و دو طرف برای توقف درگیری‌ها اعلام آمادگی کرده‌اند.

به نوشته آکسیوس، آتش‌بس میان جمهوری اسلامی و اسرائیل اگرچه در حال حاضر شکننده تلقی می‌شود، در صورتی که واقعا تحقق یابد، می‌تواند یک دستاورد مهم برای دونالد ترامپ تلقی شود، زیرا برای برقراری آن نقش کلیدی ایفا کرده است.

این آتش‌بس از آن رو مهم است که می‌تواند به یکی از پرمخاطره‌ترین رویارویی‌های خاورمیانه در دهه‌های اخیر پایان بخشد و ثبات نسبی را به خاورمیانه پرتنش بازگرداند.

جنگ ۱۲ روزه تهران و تل‌آویو خاورمیانه را که از حدود دو سال پیش تحت تاثیر بی‌ثباتی و خشونت‌ها پس از حمله هفتم اکتبر حماس بود، بار دیگر در شوک فرو برد. در همین حال، مداخله نظامی رئیس‌جمهوری آمریکا برای نابودی سایت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی، ایالات متحده را هم به نزدیکی لبه پرتگاه یک درگیری بزرگ کشاند که پیشینیان او سعی داشتند از آن جلوگیری کنند. با این حال تصمیم ترامپ زمینه را برای آتش‌بسی فراهم کرد که‌ــ اگر پایدار بماند‌ــ می‌تواند دوران جدیدی را برای خاورمیانه، امنیت آن و قدرت‌های مسلط رقم بزند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

در حال حاضر اسرائیل جمهوری اسلامی ایران را به نقض آتش‌بس متهم می‌کند و مدعی است که جمهوری اسلامی چند ساعت قبل از شروع آتش‌بس و چند دقیقه پس از آن موشک‌هایی را به سمت اسرائیل شلیک کرده که به کشته شدن غیرنظامیان منجر شده است. با این حال برخی کارشناسان هنوز امید دارند که نفوذ ترامپ بر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، بتواند مانع از ادامه درگیری‌ها شود و به این رویارویی، دست‌کم تا مدتی، پایان دهد.

تلاش‌های ترامپ برای پایان دادن به جنگ اسرائیل و جمهوری اسلامی روز شنبه، اندکی پس از آنکه بمب‌افکن‌های بی‌ــ۲ ایالات متحده برای نابودی سه سایت اصلی هسته‌ای جمهوری اسلامی از ۱۴ بمب سنگرشکن استفاده کردند، به طور جدی آغاز شد.

به گفته یک مقام کاخ سفید، رئیس‌جمهوری آمریکا به استیو ویتکاف، نماینده ترامپ در امور خاورمیانه، دستور داد که تمایل او برای مذاکره به منظور پایان دادن به جنگ را با تهران در میان بگذارد.

یک منبع آگاه گفت که جمهوری اسلامی ابتدا از تعامل خودداری کرد و گفت که دیپلماسی تنها پس از انتقام گرفتن و حمله به اهداف آمریکایی امکان‌پذیر خواهد بود، با این حال تهران پیش از حمله موشکی روز دوشنبه به پایگاه هوایی العدید، از طریق قطر پیام‌هایی به ایالات متحده ارسال کرد و زمان و اهداف موردنظرش برای حمله را اعلام کرد.

به نوشته آکسیوس، بلافاصله پس از این حمله که هیچ تلفاتی در میان نیروهای آمریکایی حاضر در پایگاه العدید به جا نگذاشت، مقام‌های جمهوری اسلامی پیام دیگری از طریق کانال‌های مخفی به کاخ سفید ارسال کردند و اطلاع دادند که دیگر هیچ حمله‌ای به اهداف آمریکایی انجام نخواهند داد.

در پی آن، کاخ سفید باز هم از طریق قطری‌ها پاسخ داد و گفت که ایالات متحده حمله جمهوری اسلامی را تلافی نخواهد کرد و آمادگی‌ برای از سرگیری مذاکرات را تکرار کرد.

این مقام مطلع گفت که عصر دوشنبه، هنگامی که مشخص شد حمله جمهوری اسلامی به العدید پایان یافته است، ترامپ با بنیامین نتانیاهو تماس گرفت و به او گفت که می‌خواهد جنگ پایان یابد.

به گفته این مقام کاخ سفید، نتانیاهو با آتش‌بس موافقت کرد و گفت اگر جمهوری اسلامی پرتاب موشک را متوقف کند، اسرائیل هیچ حمله دیگری انجام نخواهد داد. ترامپ با امیر قطر صحبت کرد و جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا، با نخست‌وزیر قطر صحبت کرد، سپس پیام به جمهوری اسلامی منتقل و شرایط آتش‌بس از جمله زمان شروع آن، نهایی شد.

پس از آن، وقتی روی همه چیز توافق شد، دونالد ترامپ خبر آتش‌بس را در شبکه اجتماعی خود، تروت سوشال، اعلام کرد و نوشت: «من مایلم به هر دو کشور، اسرائیل و جمهوری اسلامی ایران، به خاطر داشتن استقامت، شجاعت و هوش برای پایان دادن به چیزی که باید جنگ ۱۲ روزه نامید، تبریک بگویم.»

او در ادامه افزود: «این جنگی است که می‌توانست سال‌ها ادامه یابد و کل خاورمیانه را نابود کند، اما این اتفاق نیفتاد و هرگز نخواهد افتاد! خدا اسرائیل را حفظ کند، خدا ایران را حفظ کند، خدا خاورمیانه را حفظ کند، خدا ایالات متحده آمریکا را حفظ کند و خدا جهان را حفظ کند!»

اعلام آتش‌بس میان اسرائیل و جمهوری اسلامی در حالی است که تهران در ضعیف‌ترین موقعیت خود از زمان جنگ هشت ساله با عراق قرار گرفته است. اسرائیل و مقام‌ها آمریکایی هر دو ادعا می‌کنند که سال‌ها طول خواهد کشید تا جمهوری اسلامی قدرت نظامی‌اش را بازسازی کند، شبکه نیابتی خود در منطقه را دوباره سامان دهد و قدرت بازدارندگی‌اش را بازیابد.

در همین حال، با حملاتی که اسرائيل و آمریکا انجام دادند، برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی احتمالا سال‌ها به عقب رانده شد و اکنون اگر رژیم حاکم بر ایران به دنبال بازسازی آن باشد، با تهدید اقدام نظامی بیشتر ایالات متحده و اسرائیل روبرو خواهد بود.

آکسیوس به نقل از یک مقام کاخ سفید نوشت که این حمله ایالات متحده به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی بود که در نهایت شرایط را برای پایان دادن به جنگ اسرائیل و جمهوری اسلامی فراهم کرد.  او گفت: «ایرانی‌ها فهمیدند که ترامپ با آن‌ها شوخی ندارد و اسرائیلی‌ها هم سپاسگزار بودند که او کاری را انجام داد که به‌تنهایی نمی‌توانستند انجام دهند. بنابراین هردو طرف وقتی از آن‌ها خواسته شد که جنگ را متوقف شوند، نتوانستند نه بگویند.»

این مقام آمریکایی افزود که ایرانی‌ها می‌خواستند جنگ را پایان دهند، زیرا «دیگر نمی‌توانستند آن را تاب بیاورند» و ایالات متحده هم مطمئن شده بود که تاسیسات هسته‌ای و ذخایر اورانیوم غنی‌شده جمهوری اسلامی نابود شده است. این مقام کاخ سفید ادعا کرد: «جمهوری اسلامی اکنون هیچ توانایی برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارد.»

با مرور آنچه رخ داد، به نظر می‌رسد که این آتش‌بس به نوعی دستاوردی ویژه‌ برای ترامپ تلقی می‌شود، زیرا توانسته است از یک جنگ طولانی‌مدت در خاورمیانه جلوگیری کند. این دستاورد برای رئيس‌جمهوری آمریکا که پیش‌تر نیز خواهان پایان درگیری‌ها در اوکراین و غزه شده بود، نشان‌دهنده موفقیت بزرگی در دکترین او مبنی بر «صلح از طریق قدرت» خواهد بود.

به باور برخی تحلیلگران، حالا ترامپ و طرفدارانش بیش از قبل می‌توانند در انتظار دریافت جایزه صلح نوبلی باشند که گمانه‌زنی‌های برای آن از مدت‌ها پیش آغاز شده است.