از اظهارنظرها و سخنان ناظران و مقام‌های اسرائیلی چنین برمی‌آید که عملیات اسرائیل علیه جمهوری اسلامی صرفا بر نابودی زیرساخت‌های هسته‌ای و موشکی متمرکز نیست، بلکه تلاشی عامدانه برای بی‌ثبات‌سازی و احتمالا فروپاشی حکومت آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، است.
رویترز با استناد به سخنان مقام‌های اسرائیلی، غربی و منطقه‌ای، می‌نویسد بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، قصد دارد با وارد آوردن فشار شدید، جمهوری اسلامی را وادار به امتیازدهی گسترده کند که توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم، کنار گذاشتن برنامه موشک‌های بالستیک، و پایان حمایت از نیروهای نیابتی در منطقه را شامل می‌شود.
یک مقام ارشد منطقه‌ای این عملیات را تلاشی برای «فرسایش توان جمهوری اسلامی در اعمال قدرت و حفظ انسجام داخلی» توصیف کرد.
به گفته کارشناسان، مقیاس عملیات اسرائیل که از ابزارهای پیشرفته‌ای چون پهپاد، جنگنده‌های اف-۳۵، حملات سایبری و ترورهای هدفمند استفاده می‌کند، بزرگ‌ترین تهدید وجودی برای جمهوری اسلامی از انقلاب ۱۳۵۷ تاکنون است. اسرائیل اکنون اهدافش را فراتر از تاسیسات نظامی گسترش داده و نهادهای دولتی مانند ستاد پلیس و رسانه‌های دولتی را نیز هدف قرار داده است. پیش‌بینی می‌شود این حملات، بسته به اینکه جمهوری اسلامی با چه سرعتی توان موشکی‌اش را از دست بدهد، دست‌کم دو هفته ادامه داشته باشد.
دنیس راس، دیپلمات و فرستاده سابق آمریکا در خاورمیانه، معتقد است این حملات که به حذف چهره‌های کلیدی حلقه نزدیکان رهبر جمهوری اسلامی، آسیب به زیرساخت‌های هسته‌ای و موشکی و کشته شدن نیروهای ارشد امنیتی منجر شده است، شاید جمهوری اسلامی را به میز مذاکره نزدیک‌تر کند. او می‌گوید گرچه هدف رسمی اسرائیل نابودی برنامه هسته‌ای ایران است، اگر در نتیجه این حملات حکومت جمهوری اسلامی فرو بپاشد، اسرائیل پشیمان نخواهد بود.
در همین حال، آمریکا محتاطانه عمل می‌کند و پیش از حمایت از آتش‌بس، خواهان دریافت تضمین‌های معتبر از جمهوری اسلامی برای پایبندی به تعهدات خواهد بود.
به گفته دو منبع ایرانی، یک محاسبه کلیدی برای جمهوری اسلامی وجود دارد: به خامنه‌ای ۸۶ ساله اجازه داده شود بدون تحقیر عقب‌نشینی کند. آن‌ها در ادامه افزودند اگر شان و امید به بقا از او گرفته شود، ممکن است گزینه جنگ تمام‌عیار را انتخاب کند.
ایران در انزوا
پاسخ نظامی گسترده اسرائیل پس از حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، ضربه سنگینی به راهبرد دیرینه جمهوری اسلامی در استفاده از نیروهای نیابتی منطقه‌ای وارد کرده است. حماس در غزه سرکوب شده، حزب‌الله در لبنان دچار آشفتگی شده، بشار اسد در سوریه سرنگون شده است و حوثی‌های یمن در حالت تدافعی عقب نشسته‌اند. «محور مقاومت» عملا از هم پاشیده و جمهوری اسلامی در انزوا قرار گرفته است، به‌ویژه اینکه روسیه و چین نیز سکوت اختیار کرده‌اند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
الکس وطن‌خواه، مدیر برنامه ایران در موسسه خاورمیانه، می‌گوید جمهوری اسلامی اکنون فقط با اسرائیل مواجه نیست، بلکه با جبهه‌ای متحد از غرب، شامل آمریکا و اروپا روبرو است.
گزینه‌های نظامی جمهوری اسلامی محدود است. سامانه‌های پدافند هوایی‌اش نابود و بیشتر زرادخانه موشکی‌اش خنثی شده است. با این حال، فروپاشی داخلی محتمل نیست. سپاه پاسداران و بسیج نشانه‌ای از شکاف داخلی بروز نداده‌اند و تظاهرات مردمی گسترده‌ای در خیابان‌های تهران مشاهده نمی‌شود و تمرکز بسیاری از مردم بر ویرانی‌های ناشی از حملات اسرائیل باقی مانده است.
اگرچه ترامپ تهدیدی ضمنی علیه رهبر جمهوری اسلامی مطرح کرده است، برخی کارشناسان معتقدند مرگ خامنه‌ای موجب فروپاشی نظام نخواهد شد، زیرا قدرت واقعی اکنون در دست پسرش، مجتبی خامنه‌ای، و سپاه پاسداران است.
اسرائیل به آمریکا نیاز دارد
تصمیم سرنوشت‌ساز بعدی در دستان دونالد ترامپ است؛ او باید میان مداخله نظامی یا تسهیل راه‌حلی دیپلماتیک با جمهوری اسلامی یکی را انتخاب کند.
در حالی که اسرائیل آسیب قابل‌توجهی به برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران وارد کرده است، مقام‌های اسرائیلی تایید می‌کنند که نابودی کامل تاسیسات هسته‌ای زیرزمینی مانند فردو به بمب‌های سنگرشکن آمریکا نیاز دارد.
با این حال، اگر ترامپ آتش‌بسی را اعلام کند که به توافق هسته‌ای جدیدی منجر شود و تهدید جمهوری اسلامی علیه اسرائیل را از اساس کاهش دهد، نتانیاهو احتمالا مخالفتی نخواهد کرد.
لحن ترامپ در قبال جمهوری اسلامی در روزهای اخیر تندتر شده است و همراه تهدیدهای ضمنی، تایید کرده که جمهوری اسلامی برای مذاکره ابراز تمایل کرده است.
دنیس راس، دیپلمات و فرستاده پیشین آمریکا در خاورمیانه، می‌گوید راهبرد ترامپ این پیام روشن را برای جمهوری اسلامی دارد که یا وارد مذاکرات جدی شود یا با پیامدهای نظامی شدیدتر از وضعیت فعلی مواجه شود.
مارک دوبوویتز، از بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، می‌گوید ترامپ راه‌حل دیپلماتیک را ترجیح می‌دهد، اما در حال حاضر به اسرائیل زمان داده است به عملیات نظامی‌اش ادامه دهد تا آمریکا اهرم فشار بیشتری سر میز مذاکره داشته باشد.
تمرکز اسرائیل فقط بر زیرساخت‌ها نیست، بلکه هدف قرار دادن دانشمندان کلیدی فعال در حوزه تسلیحات هسته‌ای جمهوری اسلامی است، که احتمالا موساد به‌دنبال ۱۰ تا ۱۲ نفر از آن‌ها است.
با حملات موشکی جمهوری اسلامی به خاک اسرائیل، حمایت عمومی و سیاسی از نتانیاهو در داخل اسرائیل تقویت شده است.
در نهایت، رهبران اسرائیل بر این باورند که اقدام‌های کنونی آن‌ها زمینه‌ساز توافقی میان آمریکا و جمهوری اسلامی است که با خط قرمزهای اسرائیل همخوانی دارد. مقام‌های اسرائیلی معتقدند راهبرد هماهنگ اروپا و آمریکا در حوزه دیپلماسی همچنان می‌تواند مانع از تشدید غیرضروری درگیری شود.
