تصور می‌شود که جمهوری اسلامی ایران بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین زرادخانه موشک‌های بالستیک در خاورمیانه را داشته باشد؛ و از زمانی که رهبر جمهوری اسلامی وعده داد «درهای جهنم» را باز خواهد کرد، این توانمندی‌ها کمتر از آنچه تصور می‌شد، به نمایش درآمده‌اند.
در ادامه تنش‌ها، آسمان اسرائیل با موج‌هایی از حملات موشکی و پهپادی روشن شده است، برخی از این موشک‌ها موفق به عبور از سامانه‌های پیشرفته پدافندی اسرائیل شده‌اند و تاکنون دست‌کم ۲۴ نفر کشته و صدها نفر مجروح شده‌اند اما این امواج حملات در حدی نیست که اراده اسرائیل را متزلزل کرده باشد.
به گزارش ای‌بی‌سی نیوز، تحلیلگران می‌گویند با توجه به حملات اسرائیل به زیرساخت‌های هسته‌ای و نظامی ایران، واکنش جمهوری اسلامی تاکنون محدود بوده است؛ و اگر این درگیری ادامه پیدا کند، ممکن است جمهوری اسلامی برای ادامه روند دچار مشکل شود.
جمهوری اسلامی دهه‌ها مشغول توسعه و ساخت موشک‌های دوربرد بوده است. علاوه بر این، مقادیر زیادی موشک‌های کوتاه‌برد و احتمالا سلاح‌های مافوق صوت در اختیار دارد که بیشتر آن‌ها تولید داخل‌‌اند. بر اساس برآوردهای آمریکا، جمهوری اسلامی پیش از حملات اخیر اسرائیل حدود ۳۰۰۰ موشک بالستیک در زرادخانه‌اش داشته است، که بنا بر گزارش دفتر اطلاعات ملی آمریکا، بزرگ‌ترین زرادخانه خاورمیانه محسوب می‌شود.
موشک بالستیک چیست؟
موشک‌های بالستیک بسیار سخت‌تر از پهپادها رهگیری می‌شوند و شلیک گروهی آن‌ها می‌تواند سامانه‌های دفاعی را تحت فشار قرار دهد. این موشک‌ها ابتدا با راکت شلیک می‌شوند، مانند گلوله‌ای که از تفنگ شلیک می‌شود، سپس در مسیر بدون نیروی محرکه و در حال سقوط آزاد به سمت هدف پیش می‌روند. در اوج سرعت، وارد مرحله بالستیک می‌شوند، تا ارتفاع بالا می‌روند و بعد با زاویه‌ای تند و سرعت بالا به سمت زمین سقوط می‌کنند.
ایران چه موشک‌های بالستیکی دارد؟
جمهوری اسلامی برای هدف قرار دادن اسرائیل، به موشک‌هایی با برد بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر نیاز دارد. خبرگزاری ایسنا سال گذشته نموداری منتشر کرد که ۹ نوع موشک ایرانی را نشان می‌داد که گفته می‌شد قادرند به خاک اسرائیل برسند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
مشخص نیست که جمهوری اسلامی در حملات اخیر از کدام نوع موشک استفاده کرده است، اما در حملات پیشین از موشک‌های میان‌برد مانند عماد، قدر-۱ و موشک مافوق صوت فتاح-۱ استفاده شده بود. طبق نمودارها، این موشک‌ها بردی بین ۱۴۰۰ تا ۱۷۰۰ کیلومتر دارند.
به گفته مایکل شو بریج، مدیر موسسه تحلیل راهبردی استرالیا، موشک‌ها به‌تنهایی می‌توانند بسیار موثر باشند؛ سریع‌اند و توان حمل کلاهک‌های سنگین دارند، اما محدودیت‌هایی هم دارند. او گفت: «برخی از آن‌ها قابلیت مانور زیادی ندارند. برای اثربخشی، به سامانه هدف‌گیری دقیق نیاز دارید.»
برخی نمونه‌های جدیدتر دقت بیشتر و فناوری‌هایی دارند که امکان تغییر مسیر حین پرواز را فراهم می‌کند. جمهوری اسلامی در حملات آوریل و اکتبر ۲۰۲۴ از موشک‌های «خیبرشکن» استفاده کرد که دارای باله‌های کنترل و ناوبری ماهواره‌ای است، ویژگی‌هایی که دقت را افزایش می‌دهد و امکان مانور در جو را فراهم می‌کند.
ماه گذشته، وزیر دفاع جمهوری اسلامی نیز از موشک بالستیک «قاسم» رونمایی کرد و گفت این موشک برای عبور از سامانه‌هایی مانند سامانه پدافندی پاتریوت آمریکا طراحی شده است.
عبور از پدافند هوایی اسرائیل
مقام‌های ارتش اسرائیل اعلام کرده‌اند که جمهوری اسلامی در حملات تلافی‌جویانه‌اش تاکنون حدود ۳۵۰ موشک بالستیک شلیک کرده است. دو عضو سپاه پاسداران به نیویورک تایمز گفتند جمهوری اسلامی ابتدا قصد داشت ۱۰۰۰ موشک بالستیک شلیک کند، اما حملات اسرائیل به پایگاه‌های موشکی ایران باعث شد انتقال موشک‌ها از انبار به سکوی پرتاب ممکن نباشد.
جمهوری اسلامی همچنین از پهپادهای تهاجمی «شاهد» برای کمک به اشباع سامانه‌های رهگیری استفاده کرد. اسرائیل می‌گوید بیشتر پرتابه‌های جمهوری اسلامی را رهگیری کرده است، اما برخی از آن‌ها از سیستم‌های چندلایه دفاعی عبور کرده‌اند. موشک‌ها به تل‌آویو و شهرهای شمالی اصابت کرده‌اند و ارتش اسرائیل اعلام کرده است چندین نقطه در آخرین موج حمله هدف قرار گرفته‌اند.
تغییر رژیم در راه است
اسرائیل دارای سامانه دفاعی چندلایه‌ای است: گنبد آهنین برای تهدیدهای کوتاه‌برد، فلاخن داوود، کمان ۲ و کمان ۳ برای تهدیدهای میان‌برد و دوربرد. سامانه‌های پاتریوت آمریکایی نیز با برد حدود ۱۶۰ کیلومتر در اسرائیل فعال‌اند.
اسرائیل فرماندهان ارشد نظامی و هسته‌ای جمهوری اسلامی را ترور کرده، تاسیسات دفاعی را هدف قرار داده و پهپاد به اعماق خاک ایران فرستاده است. تهران هشدار داده است که اگر حملات اسرائیل ادامه پیدا کند، پاسخ‌هایش «سنگین‌تر و گسترده‌تر» خواهد بود.
اما شو بریج می‌گوید جمهوری اسلامی در حال حاضر با مشکل مواجه است و این درگیری ممکن است به‌سرعت «یک‌طرفه» شود. او گفت: «جمهوری اسلامی رهبری هسته‌ای و نظامی، و سایت‌های کلیدی دفاع هوایی‌اش را نیز از دست داده است. در مقابل، فقط تعداد اندکی از موشک‌هایش به اهداف تصادفی اصابت کرده‌اند.»
او افزود اگر اسرائیل با این شتاب ادامه دهد، جمهوری اسلامی نه‌تنها نمی‌تواند پاسخ بدهد، بلکه حتی از خود هم نمی‌تواند دفاع کند.
پروفسور استفان فرولینگ، از دانشگاه ملی استرالیا، گفت اسرائیل نشان داده است اطلاعات فوق‌العاده‌ای از ایران در اختیار دارد و خود را برای درگیری بلندمدت آماده کرده است.
او در ادامه افزود: «این می‌تواند به الگوی جدیدی تبدیل شود که در واقع جنگی کم‌دامنه خواهد بود. اسرائیل به حملاتش به ایران ادامه خواهد داد تا وقتی وضعیت کلی به‌نوعی تغییر کند، که می‌تواند تغییر رژیم در ایران باشد.»
