هم‌زمان با ادامه گفتگوهای تهران و واشینگتن بر سر برنامه هسته‌ای ایران و با اینکه مقام‌های هر دو طرف اعلام کرده‌اند که دور پنجم این مذاکرات به‌زودی برگزار خواهد شد، اختلاف‌نظرها درباره «غنی‌سازی اورانیوم» شدت گرفته و به نتیجه رسیدن این گفتگوها را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است.
در حال حاضر هم آمریکا و هم جمهوری اسلامی غنی‌سازی را خط قرمز خود اعلام کرده‌اند، با این تفاوت که آمریکا هیچ سطحی از غنی‌سازی را در ایران نمی‌پذیرد و تهران می‌خواهد حتما غنی‌سازی کند.
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، روز یکشنبه به شبکه خبری سی‌بی‌اس گفت که ایران نباید در هیچ سطحی غنی‌سازی انجام دهد. او که در هفته اخیر بارها به هدف «غنی‌سازی صفر» در ایران اشاره کرده، همچنین گفت که هدف نهایی ایران بدون سلاح هسته‌ای و بدون توانایی تهدید همسایگانش است.
در سوی دیگر، مقام‌های جمهوری اسلامی می‌گویند که ایران از حق غنی‌سازی برخوردار است و بر خلاف هشدارهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، برنامه هسته‌ای‌شان را صلح‌آمیز معرفی می‌کنند.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، روز یکشنبه در شبکه اجتماعی اکس نوشت که جمهوری اسلامی ایران از حق خود مطابق پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (NPT) دست نمی‌کشد و غنی‌سازی را کنار نمی‌گذارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
او تاکید کرد: «اگر ایالات متحده واقعا خواهان تضمین دست نیافتن ایران به سلاح هسته‌ای است، توافق در دسترس است و ما آماده‌ایم برای رسیدن به راه‌حلی که این هدف را برای همیشه تضمین کند، وارد گفتگوی جدی شویم. اما غنی‌سازی در ایران، چه توافقی حاصل شود و چه نشود، ادامه خواهد یافت.»
عراقچی پس از آن یکشنبه‌شب هم در گفتگوی تلفنی با هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، گفت که تهران «در صورت وجود اراده واقعی در طرف مقابل و احترام به حقوق مشروع ایران وفق معاهده منع اشاعه» آماده «تعامل بردــ‌‌برد در ازای خاتمه تحریم‌ها» است.
پس از او، مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی و از اعضای تیم مذاکرات هسته‌ای، روز دوشنبه در حاشیه «مجمع گفتگوی تهران» گفت: «درباره غنی‌سازی صفر از ابتدا گفتیم که اگر موضعشان این باشد، طبیعی است که عملا کار به جایی نخواهد رسید.»
این مقام وزارت امور خارجه در واکنش به مواضع استیو ویتکاف و مارکو روبیو درباره الزام تهران به توقف کامل غنی‌سازی، به خبرنگار میزان گفت: «موضع ما درباره غنی‌سازی روشن است. این موضوع دستاوردی است که دانشمندان خودمان به آن رسیدند و سال‌ها است که در جریان است.»
روز دوشنبه ۲۹ اردیبهشت، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، هم در سخنانش ایالات متحده را به نقض قواعد دیپلماتیک متهم کرد و گفت که تحریم‌های جدید واشینگتن علیه جمهوری اسلامی نشان می‌دهد که «آن‌ها حسن نیت ندارند».
روزنامه کیهان، زیر نظر نماینده علی خامنه‌ای، نیز روز دوشنبه نوشت که دونالد ترامپ «با زیر پا گذاشتن اصول اولیه دیپلماسی، حسن‌نیت لازم برای مذاکرات را از بین برده است». این نشریه تاکید کرد که «جمهوری اسلامی زیر بار تحمیل نخواهد رفت».
بقایی در بخش دیگری از نشست مطبوعاتی‌اش مدعی شد که «فعال کردن مکانیسم ماشه هیچ مبنای قانونی ندارد». او تهدید کرد که «اگر اروپایی‌ها مکانیسم ماشه را اجرا کنند، آن را بی‌پاسخ نمی‌گذاریم و قطعا رویکردهایمان را تغییر می‌دهیم.»
گفته‌های سخنگوی وزارت خارجه ایران در حالی است که فرانسه به همراه بریتانیا و آلمان تاکید دارند تا قبل از آبان سال جاری، زمان «غروب برجام، مکانیسم ماشه را با هدف بازگرداندن تمام تحریم‌های شورای امنیت فعال می‌کنند. سه طرف اروپایی برجام می‌گویند جمهوری اسلامی اورانیوم را بسیار بیشتر از حد تعیین‌شده در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ غنی‌سازی می‌کند و این نقض صریح تعهدات تهران است.
نمایندگان ایران و واشینگتن از فروردین‌ماه تاکنون چهار مرتبه و با میانجی‌گری عمان در مسقط و رم با نمایندگان ایالات متحده به ریاست استیو ویتکاف مذاکره کرده‌اند. دونالد ترامپ روز جمعه و در زمان بازگشت از خاورمیانه اعلام کرد که ایران یک پیشنهاد کتبی دریافت کرده است و باید فورا دراین‌باره اقدام کند. با این حال عباس عراقچی دریافت پیشنهاد کتبی را تکذیب کرد.
از سوی دیگر، اخبار غیررسمی حاکی از آن است که تهران شراکت هسته‌ای با عربستان سعودی و امارات متحده عربی را به‌عنوان راه‌حلی برای حفظ غنی‌سازی در داخل هم‌زمان با نظارت کامل نهادهای بین‌المللی، به آمریکا پیشنهاد کرده است.
جمهوری اسلامی سال ۲۰۱۰ در زمان ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد، با ترکیه و آفریقای جنوبی برای تشکیل یک کنسرسیوم هسته‌ای و پایان دادن به بحران اتمی که در آن زمان شش ساله بود، توافقی امضا کرد. با این حال طرف‌های مذاکره‌کننده هسته‌ای عملا این راه‌حل را نپذیرفتند.
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی روز دوشنبه درباره این موضوع گفت که طرح ایجاد یک کنسرسیوم مشترک با برخی کشورهای عربی برای تولید سوخت هسته‌ای موضوع تازه‌ای نیست و این پیشنهاد ایران نبوده است. او با اشاره به نیاز آینده منطقه به سوخت هسته‌ای گفت: «تهران از چنین ابتکاری استقبال خواهد کرد، اما یک اقدام مشترک منطقه‌ای برای تولید سوخت هسته‌ای نباید جایگزین غنی‌سازی در خاک ایران شود.»
اسماعیل بقایی در بخش دیگری از گفته‌هایش اعلام کرد که پزشکیان در آینده‌ای نزدیک به عمان سفر می‌کند. عمان میانجی‌گری مذاکرات هسته‌ای میان جمهوری اسلامی و ایالات متحده را برعهده دارد و تاکنون سه دور از چهار دور مذاکره در مسقط برگزار شده است.
پزشکیان در حالی به عمان می‌رود که لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت ژورنال، روز دوشنبه در شبکه اجتماعی ایکس گزارش داد که دور بعدی مذاکرات هسته‌ای میان ایران و ایالات متحده احتمالا این آخرهفته در رم برگزار خواهد شد.
بقایی در بخش دیگری از نشست مطبوعاتی روز دوشنبه در پاسخ به سوالی درباره مذاکره موازی علی شمخانی با طرف‌های آمریکایی گفت: «هیچ مذاکره دیگری غیر از مذاکرات رسمی عراقچی و ویتکاف، وجود ندارد.»
پیش از این، علی شمخانی، دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی، در گفتگو با شبکه ان‌بی‌سی گفته بود که تهران آماده است مشروط به برخی شرایط و در ازای لغو تحریم‌های اقتصادی با آمریکا توافق هسته‌ای را امضا کند. در آن گزارش، به نقل از شمخانی آمده بود که تهران در توافق هسته‌ای با ترامپ، از اورانیوم با غنای بالا صرف‌نظر خواهد کرد؛ موضوعی که دونالد ترامپ هم در شبکه اجتماعی خود بازنشر کرد اما عباس عراقچی آن را تکذیب کرد و گفت شاید رسانه‌ها منظور شمخانی را اشتباه منتقل کرده‌اند.
