نشریه واشینگتن‌پست در گزارشی درباره علت انفجار بندر رجایی نوشت که این انفجارها ناشی از آتش‌سوزی مواد شیمیایی پرخطر بوده و از آتش سوزی یک کانتینر حمل بار آغاز شده است.

این گزارش که براساس بررسی فیلم‌ها، تصاویر ماهواره‌ای و تحلیل‌های کارشناسان تنظیم شده است، چگونگی وقوع این انفجار مرگبار را بررسی می‌کند.

واشینگتن‌پست با اشاره به فیلم دوربین مداربسته‌ای که روز سه‌شنبه در شبکه اکس منتشر شد می‌نویسد: «این تصاویر نشان می‌دهد که لیفتراکی به داخل کانتینر حمل بار وارد و سپس از آن خارج می‌شود. در عرض چند لحظه شعله‌های آتش و دود به چشم می‌خورد و حدود ۹۰ ثانیه بعد انفجاری عظیم رخ می‌دهد.»

گرت کولت، سرتیپ بازنشسته ارتش بریتانیا و متخصص مواد منفجره، به این رسانه گفت که تصاویر به‌دست‌آمده شاهدی است بر انبار شدن مواد خطرناک و حساس که به‌راحتی واکنش نسان می‌دهند و آتش می‌گیرند.

پیش‌تر نیز محمد جمالیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، به خبرگزاری ایلنا گفته بود که شرکت واردکننده مواد شیمیایی این مواد انبارشده را «به‌اشتباه» مواد کم‌خطر اعلام کرده است. او مدعی شده بود که با بررسی فیلم‌های حادثه به این نتیجه رسیده‌اند «راننده لیفتراک فکر می‌کرد این مواد کم‌خطرند و کیسه‌ها را بدون احتیاط جابه‌جا کرد که باعث ایجاد جرقه و انفجار شد».

واشینگتن‌پست نوشت که بیش از ۹۰ ویدیو را بررسی کرده و با شاهدان عینی و متخصصان مواد شیمیایی نیز گفتگو کرده است تا بتواند به‌درستی دریابد در بندر رجایی چه رخ داده است. این نشریه به نقل از چهار متخصص مواد منفجره نوشت: «این حادثه احتمالا ناشی از یک واکنش شیمیایی شدید بوده که به آتش‌سوزی و انفجار منجر شده است.»

به گفته این کارشناسان، رنگ دود نشان می‌دهد ترکیبات حاوی نیترات یا پرکلرات‌ها در محل انفجار وجود داشته است. سه متخصص تاکید کردند که از پرکلرات‌ها و برخی نیترات‌ها می‌توان برای سوخت موشک استفاده کرد، اما در مقادیر زیاد برای تولید کود نیز به کار می‌روند.

یک متخصص مواد منفجره نیز تاکید کرد که دود اولیه دود نیترات است. این متخصص افزود که هیچ‌یک از پرکلرات‌ها به‌تنهایی این مقدار دود نارنجی تولید نمی‌کنند، اما می‌توانند در انفجار بزرگ‌تر دخیل باشند.

بنا به گفته سازمان بنادر و دریانوردی ایران، ۸۵ تا ۹۰ درصد تجارت کانتینری ایران و بیش از نیمی از کل تجارت کشور در بندر رجایی انجام می‌شود. این در حالی است که این بندر سابقه‌ نقص ایمنی دارد و بین سال‌های ۱۴۰۱-۱۴۰۳ ( ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴ )حداقل سه حادثه‌ مرگبار در آن رخ داده است؛ رکوردی که متخصصان ایمنی دریایی آن را نگران‌کننده می‌دانند.

جورج هربرت، عضو هیئت علمی موسسه مطالعات بین‌المللی مونتری که بر دفاع موشکی و انفجارها تمرکز دارد، به روزنامه واشینگتن‌پست گفت: «شعله‌های بسیار روشن و سفید تا زرد و دود بسیار قرمز» می‌تواند نشان‌دهنده پرکلرات سدیم باشد، اگرچه ممکن است به نوع دیگری مانند پرکلرات آمونیوم نیز مربوط باشد.

کولت گفت که پرکلرات‌ها عمدتا در مهمات، به‌ویژه در ساخت پیشرانه‌های ترکیبی موشک و مواد منفجره استفاده می‌شوند، اما در معدن و ساخت‌وساز نیز کاربرد دارند.

این متخصص افزود که رنگ خاکستری تیره پس از انفجار تا حد زیادی به دلیل آوار بود، اما رنگ قرمز نشان‌دهنده پرکلرات یا نیترات بود.

کارشناسانی که روزنامه واشینگتن‌پست با آن‌ها گفتگو کرده است، براساس موج انفجار و اندازه دهانه‌های انفجار، تخمین زده‌اند که این انفجارها قدرتی معادل۵۰ تن تی‌ان‌تی داشته‌اند.

سخنگوی مدیریت بحران جمهوری اسلامی نیز اعلام کرده است که صدای انفجار و لرزش زمین تا شعاع ۵۰ کیلومتری احساس شده است.

در تازه‌ترین تصاویر منتشرشده نیز ایجاد گودالی بزرگ در نقطه کانونی حادثه تایید شده است. به گفته منابع رسمی جمهوری اسلامی، عمق این گودال حدود ۱۵ متر است، اما یک شاهد عینی حاضر در صحنه مدعی است که عمق گودال بین ۳۰ تا ۴۰ متر و شعاع آن نزدیک به ۲۰۰ متر است.

این انفجار که در محوطه شرکت «سینا» رخ داده است، خسارت گسترده‌ای برجای گذاشته و ارزیابی ابعاد آن همچنان ادامه دارد. گزارش‌های میدانی از آوار سنگین و آسیب‌های شدید به تجهیزات و زیرساخت‌های بندر حکایت دارد.

مسئولان جمهوری اسلامی تاکنون درباره علت اصلی انفجار و تعداد نهایی قربانیان جزئیات دقیقی ارائه نکرده‌اند، اما عملیات آواربرداری و جست‌وجو برای یافتن مفقودان همچنان ادامه دارد.

براساس آخرین گزارش‌ها، انفجار اسکله رجایی دست‌کم ۱۰۰ کشته و ۲۲ نفر مفقود برجای گذاشته است. دادگستری کل هرمزگان روز جمعه ۱۲ اردیبهشت از شناسایی ۳۳ نفر از این قربانیان خبر داد. پزشکی قانونی نیز از نمونه‌برداری دی‌ان‌ای ۱۹ جنازه خبر داد و گفت احتمالا تا روز شنبه هویت این افراد مشخص می‌شود.