نامه‌ای که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، می‌گوید برای رهبر جمهوری اسلامی ارسال کرده و پیشنهاد ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای را داده، در شرایطی است که سیاست داخلی جمهوری اسلامی در یکی از ناپایدارترین وضعیت‌ها در سال‌های اخیر قرار دارد.

پاتریک وینتور در گاردین می‌نویسد به‌تازگی مجلس اصول‌گرا با برکناری و استیضاح عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، نظرش را به مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، تحمیل کرد؛ و در همین حال، محمدجواد ظریف، معاون رئیس‌جمهوری، نیز ناچار به کناره‌گیری شده است.

هر دو اقدام برخلاف خواسته‌ پزشکیان بود، اما روشن است که رهبر جمهوری اسلامی تصمیم گرفته است پزشکیان را نجات ندهد.

مجلس احساس می‌کند در موضع قدرت قرار دارد، و اکنون ۱۱ وزیر دیگر را احضار کرده است تا به ۴۹ سوال درباره عملکردشان پاسخ دهند، اقدامی که به نظر می‌رسد با هدف تحت فشار قرار دادن بیشتر دولت پزشکیان انجام می‌شود.

وینتور در ادامه می‌نویسد شایعه استعفای پزشکیان شنیده می‌شود و کناره‌گیری تایید خواهد کرد که ساختار پنهان قدرت، یا آنچه برخی در ایران «دولت سایه» می‌نامند، از دست دادن قدرت را تحمل نخواهد کرد.

اگر پزشکیان استعفا دهد، کاملا روشن کرده است که چه کسی را مسئول خواهد دانست. او در یک سخنرانی‌ کم‌سابقه و صریح، سرانجام موضعش را آشکار کرد و گفت موافق مذاکره با غرب بود اما رهبر جمهوری اسلامی مخالفت کرد.

به همین ترتیب، او اشاره کرد که تلاش‌هایش برای کاهش فشار بر زنان در موضوع حجاب اجباری مدام با چالش مواجه شده است.

پزشکیان روز شنبه بار دیگر بابت کمبود انرژی عذرخواهی کرد.

وینتور می‌نویسد بخش زیادی از این تحرکات، که ظاهرا درباره سوء‌مدیریت اقتصاد و فقر است، در واقع نبردی گسترده‌تر برسر روابط با غرب محسوب می‌شود. اصول‌گرایان معتقدند که تجربه نشان داده است ترامپ و متحدش، اسرائیل، نه‌تنها غیرقابل‌اعتماد بلکه به‌طور جدی به‌دنبال سرنگونی جمهوری اسلامی‌اند.

اگر ترامپ در نامه‌اش شرایط سختی برای مذاکرات هسته‌ای تعیین کرده باشد، اصول‌گرایان احساس خواهند کرد که حق با آن‌ها بوده و هزینه‌ای که واشینگتن مطالبه می‌کند بیش از حد بالا است. اما اگر تهران به ترامپ پاسخ رد بدهد، بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران محتمل‌تر از همیشه خواهد بود.

وینتور معتقد است بزرگ‌ترین مانع چنین حمله‌ای شاید نه تهدیدهای مکرر جمهوری اسلامی به تلافی‌جویی‌ــ زیرا اسرائیل معتقد است که پدافند هوایی ایران را از کار انداخته است‌ــ بلکه استدلال‌های کشورهای حاشیه خلیج فارس باشد.

شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر قطر، در مصاحبه‌ای با تاکر کارلسون، به پیامدهای فاجعه‌بار حمله به نیروگاه هسته‌ای بوشهر اشاره کرد. او هشدار داد که اگر مواد رادیواکتیو از این نیروگاه نشت کند، ظرف سه روز هیچ‌یک از کشورهای منطقه آب آشامیدنی نخواهند داشت زیرا تمامی آن‌ها برای تامین آب، به شیرین‌سازی آب دریا وابسته‌اند.

او گفت: «نه‌ فقط ماهی‌ها، بلکه حیات در کل منطقه از بین خواهد رفت.»

تا این لحظه، دیپلمات‌های جمهوری اسلامی موضعشان را حفظ و اعلام کرده‌اند که با آمریکا وارد مذاکره مستقیم نخواهند شد. این موضع امکان مذاکره غیرمستقیم با میانجی‌گری روسیه را باز نگه می‌دارد‌ــ نمونه‌ای از مذاکرات فرسایشی وین در دوران بایدن که به احیای برجام منجر نشد. چنین پیشنهادی ممکن است برای جمهوری اسلامی زمان بخرد.

وینتور در پایان می‌نویسد اجماع داخلی در جمهوری اسلامی این است که نامه ترامپ بخشی از جنگ روانی و با هدف وادار کردن تهران به رد مذاکره تنظیم شده است، تا اختلاف‌های داخلی جمهوری اسلامی درباره راهبردش را عمیق‌تر کند و بحران میان غرب و ایران را به مرحله نهایی و سرنوشت‌ساز بکشاند.