کریس دوناهیو، آخرین سرباز آمریکایی، ۳‍۱ اوت ۲۰۲۱ از افغانستان خارج شد و به این ترتیب دو دهه حضور نظامی واشینگتن در این کشور پایان یافت و طالبان توانستند کنترل فرودگاه کابل را به دست گیرند. افغانستان طی سه سال گذشته به کشوری تبدیل شده است که گروه‌های تروریستی ازجمله شبکه القاعده و شاخه خراسان دولت اسلامی در آن حضور دارند.  

ایالات متحده آمریکا و متحدان غربی آن، پس از حمله‌های ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به افغانستان هجوم نظامی آوردند و توانستند رژیم طالبان، به رهبری ملا عمر، را به‌دلیل پناه دادن به اسامه بن‌لادن، رهبر شبکه القاعده، ساقط کنند، اما طالبان با افزایش جنگ و شورشگری و امضای توافقنامه دوحه در ۲۹ فوریه ۲۰۲۰ با آمریکا توانستند که به قدرت برگردند. 

آمریکا ماموریت نظامی‌اش در افغانستان را بر محور مبارزه با تروریسم، تشکیل دولت، دفاع از حقوق بشر به‌ویژه حقوق زنان تعریف کرده بود، اما به هیچ یک از اهدافش دست پیدا نکرد.  

ساختارهای امنیتی، دفاعی و اطلاعاتی نظام جمهوری افغانستان در اوت ۲۰۲۱ فروپاشید و طالبان توانستند کابل را پس از فرار محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهوری وقت، تصرف کنند. طالبان به نقض شدید حقوق بشر و حقوق زنان متهم‌اند و بخش زیادی از عواید حکومتی‌شان را صرف فعالیت‌های نظامی می‌کنند.  

مبارزه با تروریسم به‌ویژه با شبکه القاعده یکی از تعهدات طالبان در توافقنامه دوحه است، و با اینکه این گروه حضور القاعده را در افغانستان انکار می‌کنند، ایمن الظواهری، رهبر شبکه القاعده، در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۲ در منطقه دیپلمات‌نشین کابل هدف هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی قرار گرفت و کشته شد.  

واشینگتن توانست اسامه بن لادن، بنیان‌گذار و رهبر نخست القاعده، را نیز در سال ۲۰۱۱ در منطقه‌‌ «ایبت‌آباد» ایالت خیبرپختون‌خوا هدف قرار دهد، اما القاعده تحت پوشش طالبان در افغانستان جای پا دارد (جایش مستحکم است) و حتی برخی از مقام‌های ارشد طالبان با القاعده همبستگی و «همدردی» دارند.  

مهر ماه سال گذشته عبدالطیف منصور، وزیر انرژی و آب طالبان، گفته بود که القاعده گروه تروریستی نیست و اعضای آن «برادران» طالبان‌اند.   

چندی پیش مولوی عبدالکبیر، معاون نخست‌وزیر طالبان، گفته بود که ملا عمر «این ننگ را به جان نخرید که یک مسلمان را به کافران تحویل دهید». او ادعا کرده بود که حتی اگر بن‌لادن از افغانستان خارج می‌شد آمریکا بازهم به این کشور حمله می‌کرد.      

اما ایالات متحده از طالبان می‌خواهد که بر مبنای توافقنامه دوحه با تروریسم مبارزه کند، اما طی سه سال حاکمیت طالبان هیچ نشانه‌‌‌‌ای مبنی بر پیکار و رویارویی طالبان با القاعده مشاهده نشده است.  

چهارشنبه هفته گذشته دیوید کوهن، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا)، گفته بود که این نهاد با رژیم طالبان در افغانستان تماس دارد، تا نگذارد که افغانستان بار دیگر سکویی برای حمله‌های تروریستی در خارج این کشور بدل شود. او گفته بود: «در تمام دوره‌ای که طالبان با القاعده و داعش خراسان در مبارزه بودند به روش‌های مختلف با آن‌ها در تماس بودیم.» 

این اظهارات در حالی مطرح شد که خرداد ماه سال جاری نشریه لانگ‌وار ژورنال گزارش داده بود سیف‌العدل، که رهبر کنونی شبکه القاعده به شمار می‌آید، از حامیانش در سراسر جهان خواسته است برای فراگیری آموزش‌های نظامی به افغانستان سفر کنند.   

از سویی دیگر، براساس گزارش ژانویه ۲۰۲۴ تیم تحلیل و نظارت بر تحریم‌های سازمان ملل متحد درمورد تروریسم، القاعده در افغانستان پادگان‌های آموزشی برپا کرده است و انبار اسلحه دارد. در این گزارش آمده بود که روابط طالبان و القاعده همچنان تنگاتنگ و نزدیک است و القاعده با ایجاد هشت پادگان نظامی در بخش‌های مختلف افغانستان ازجمله غزنی، پروان، لغمان، و ارزگان و برپا کردن یک انبار اسلحه در پنجشیر، در افغانستان آزادی عمل فراوان دارد.  

اواسط خرداد ماه سال جاری احمد ضیاء سراج، رئیس پیشین سازمان امنیت ملی افغانستان، گفت که داعش و القاعده از پیروانشان می‌خواهند که به افغانستان سفر کنند و گمان می‌رود شبکه القاعده از افغانستان به‌منزله مرکز فرماندهی و کنترل استفاده می‌کند.   

ضیاء سراج افزود که افراد شبکه القاعده در وزارتخانه‌های طالبان نقش مشاور دارند و برای آنان گذرنامه افغانی صادر شده است. او تصریح کرد که تاج‌میر جواد، معاون استخبارات (اطلاعات) طالبان، مولوی نور جلال، معاون پیشین وزارت داخله (کشور) طالبان، قاری بریال، استاندار طالبان در کاپیسا، و محمد آغا حکیم، استاندار طالبان در پنجشیر، بیشتر به شبکه القاعده وابستگی دارند.   

در افغانستان تحت حاکمیت طالبان، علاوه‌بر القاعده، گروه‌های تروریستی متعددی مانند شاخه خراسان دولت اسلامی (داعش)، تحریک طالبان پاکستان، جنگجویان اویغور و جماعت انصارالله تاجیکستان حضور و فعالیت دارند.