پس از حمله موشکی و پهپادی بی‌سابقه جمهوری اسلامی به اسرائیل، واشینگتن هشدار داد که تحریم‌های جدیدی علیه تهران اعمال خواهد کرد.

جانت یلن، وزیر خزانه‌داری آمریکا، روز سه‌شنبه گفت که تحریم‌های جدید علیه تهران‌ــ که می‌تواند بر کاهش ظرفیت صادرات نفت ایران متمرکز باشد‌ــ ظرف چند روز آینده اجرا خواهد شد. در همین حال، جمهوری‌خواهان کنگره نیز در حال بررسی یکسری لوایح با محوریت تحریم‌های بیشتر علیه جمهوری اسلامی‌اند.

خبرگزاری رویترز در گزارشی که روز چهارشنبه منتشر کرد، به این موضوع پرداخت که دامنه تحریم‌های کنونی ایالات متحده علیه ایران تا کجا است و واشینگتن چگونه می‌تواند بیش از این به جمهوری اسلامی فشار بیاورد؟

بر اساس این گزارش، تحریم‌های واشینگتن علیه تهران تقریبا تمام موارد مربوط به تجارت ایالات متحده با جمهوری اسلامی را ممنوع و دارایی‌های دولتی ایران در ایالات متحده را مسدود کرده است و بر ممنوعیت ارسال کمک‌های خارجی و فروش تسلیحات ایالات متحده به تهران تاکید دارد. هزاران شخص و شرکت ایرانی و خارجی مشمول این تحریم‌ها می‌شوند، به طوری که می‌توان آن‌ها را گسترده‌ترین و جامع‌ترین مجموعه‌تحریم‌هایی دانست که ایالات متحده علیه یک کشور دیگر وضع کرده است.

نگرانی‌های ایالات متحده که به تحمیل این تحریم‌های سختگیرانه منجر شد، عبارت‌اند از برنامه هسته‌ای تهران، نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی و حمایت این کشور از گروه‌هایی که ایالات متحده آن‌ها را تروریست می‌داند.

واشینگتن با اعمال این قوانین سختگیرانه تلاش کرد فعالیت‌های جمهوری اسلامی را محدود کند و رفتارهای این کشور را تغییر دهد اما اکنون، پس از حمله جمهوری اسلامی به اسرائيل، برخی از سیاستمداران آمریکا می‌گویند باید بیش از پیش بر تهران سخت گرفت.

اما ایالات متحده در قبال جمهوری اسلامی چه کار بیشتری می‌تواند انجام دهد تا مانع فعالیت‌های مخرب آن شود؟

پیتر هارل، یکی از مقام‌های سابق شورای امنیت ملی آمریکا، معتقد است که گزینه‌های ایالات متحده برای تحریم‌های بیشتر عبارت‌اند از هدف قرار دادن جریان فروش نفت ایران و جدی‌تر گرفتن تعقیب شرکت‌ها و سرمایه‌گذارانی که در این تجارت نقش دارند.

به گفته هارل، یکی از مهم‌ترین اقدام‌های واشینگتن می‌تواند وادار کردن اتحادیه اروپا و سایر متحدان غربی برای اعمال تحریم‌های چندجانبه علیه تهران باشد؛ بیشتر این تحریم‌ها را در حال حاضر ایالات متحده وضع کرده است و می‌تواند الگوی کشورهای دیگر باشد.

با وجود گستردگی تحریم‌های تصویب شده، رهبران جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا، جو بایدن را به ناتوانی در اجرای تدابیر موجود متهم کرده و گفته‌اند که برای تصویب مجموعه‌ای از طرح‌های جدید به منظور تشدید سختگیری علیه جمهوری اسلامی وارد عمل می‌شوند.

از جمله موارد مدنظر این نمایندگان قوانینی است که نظارت کنگره را بر معافیت‌های تحریمی افزایش دهد، محدودیت‌ها بر صادرات کالاها و فناوری ایالات متحده به ایران را تشدید کند و نیز دولت را ملزم کند اطمینان یابد معافیت‌های بشردوستانه اقدام‌های تروریستی یا تکثیر سلاح‌های کشتار جمعی را تسهیل نمی‌کند.

البته هنوز هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که مشخص کند هر یک از این تصمیم‌ها چه زمان به قانون تبدیل خواهد شد، زیرا این امر مستلزم تصویب در سنا است که رهبری آن در دست دموکرات‌ها است و همچنین نیازمند امضای جو بایدن است.

با این حال، مجلس نمایندگان، اواخر روز دوشنبه با اکثریت قاطع، لایحه‌ای به نام قانون تحریم‌های انرژی جمهوری اسلامی و چین را تصویب کرد که تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی را با الزام به ارائه گزارش‌های سالانه برای تعیین اینکه آیا موسسات مالی چین در معاملات نفتی جمهوری اسلامی مشارکت داشته‌اند یا خیر، گسترش می‌دهد.

این قانون موسسات مالی ایالات متحده را از باز کردن حساب برای هر نهاد چینی که در آن معاملات شرکت داشته باشد، منع می‌کند؛ هرچند سرنوشت این لایحه نیز در سنا نامعلوم است.

سنای آمریکا به رهبری دموکرات‌ها ممکن است قوانین مدنظر خود را برای اعمال تحریم‌های بیشتر علیه جمهوری اسلامی بررسی کند. کمیته روابط خارجی سنا روز سه‌شنبه لایحه‌ای را تصویب کرد که بر اساس آن، بندرها و پالایشگاه‌های خارجی را که علی‌رغم تحریم‌های آمریکا، نفت صادرشده از ایران را تحویل می‌گیرند و پالایش می‌کنند، تحریم می‌کند.

جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی دولت بایدن، نیز از تحریم‌های جدیدی خبر داد که به‌زودی علیه جمهوری اسلامی اعمال می‌شود. سالیوان در بیانیه‌ای اعلام کرد که در روزهای آتی، آمریکا علیه برنامه‌های موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی و شرکت‌ها و موسسه‌های وابسته به سپاه پاسداران و وزارت دفاع جمهوری اسلامی تحریم‌هایی اعمال می‌کند.

در بیانیه سالیوان آمده است که به دنبال حمله بامداد یکشنبه جمهوری اسلامی به اسرائیل، دولت بایدن در حال هماهنگی و رایزنی با متحدان و شرکایش شامل گروه ۷ و رهبران کنگره برای ارائه پاسخ جامع بوده است.

این موضوع پس از آن اعلام می‌شود که وزیر خارجه اسرائیل روز سه‌شنبه گفت برای محدود کردن برنامه‌های موشکی و پهپادی و تروریستی اعلام شدن سپاه به ۳۲ کشور نامه فرستاده است. سفیر اسرائیل  نیز در نشست اضطراری شورای امنیت در روز یکشنبه بر این دو نکته تاکید کرده بود.

تحریم‌های کنونی ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی، زیرساخت‌های هسته‌ای و بخش‌های انرژی و دفاعی، مقام‌های دولتی، بانک‌ها و سایر جنبه‌های اقتصاد جمهوری اسلامی را هدف قرار داده است. در حوزه هسته‌ای، آمریکا علیه سازمان انرژی اتمی ایران و سایر شرکت‌های مرتبط با آن و همچنین ده‌ها بانک از جمله بانک مرکزی ایران تحریم‌هایی را اعمال کرده است.

در بخش انرژی، واشینگتن در تلاش برای جلوگیری از کسب درآمد جمهوری اسلامی از این بخش، شرکت ملی نفت ایران، وزارت نفت و نهادهای مرتبط را هدف قرار داده و شرکت‌های خارج از ایران‌ــ از جمله در چین و امارات متحده عربی‌ــ را هم به دلیل مشارکت در تجارت پتروشیمی و نفت با جمهوری اسلامی هدف گرفته است.

ایالات متحده مجموعه تحریم‌هایی را هم علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی قدس سپاه، وزارت دفاع و نیروهای مسلح و افراد و نهادهای مرتبط با آن‌ها اعمال کرده است. واشینگتن، پیش‌تر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی قدس را سازمان‌های تروریستی معرفی کرده بود. 

افزون بر این موارد، برخی مقام‌های حکومت ایران از جمله ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری، نیز هدف تحریم‌های ایالات متحده معرفی شده‌اند.