پافشاری زاکانی برای ساخت مسجد در بوستان‌ها؛ برنامه امنیتی جهت اشغال فضای شهری؟

«حکومت می‌خواهد فضاهای فرهنگی که پس از آغاز خیزش سراسری به پاتوق‌های اصلی شهروندان مخالف و معترض تبدیل شده بودند را پس بگیرد»

با وجود مخالفت شمار زیادی از شهروندان و حتی برخی از چهره‌های حکومتی و اعضای شورای شهر تهران، به نظر می‌رسد عزم علیرضا زاکانی، شهردار تندروی تهران، برای ساخت مسجد در معدود بوستان‌ها و پارک‌های باقی‌مانده تهران جدی است. پس از بوستان قیطریه، بخشی از بوستان اندیشه نیز برای ساخت مسجد و قطع درختان حصارکشی شده است.

درحالی‌که در اطراف پارک قیطریه و حوالی پارک اندیشه تهران، ۲ پارک اصلی و حیاتی در مرکز و شمال تهران، مساجد و حسینیه‌های متعددی وجود دارد و از سوی دیگر در سال‌های اخیر تعداد شهروندانی که برای خواندن نماز به مسجد می‌روند پیوسته درحال کاهش است، شهرداری باز هم می‌خواهد در میان این بوستان‌ها مسجد بنا کند.

در همین زمینه، ابوالقاسم دولابی، نماینده ویژه ابراهیم رئیسی در امور روحانیت، خردادماه ۱۴۰۲ گفته بود که «امروزه از بین حدود ۷۵ هزار مسجد در کشور، درب ۵۰ هزار مسجد به علت عدم مراجعه مردم بسته است و برای این فاجعه باید خون گریست.»

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

حمایت خبرگزاری‌های وابسته به سپاه پاسداران، مانند فارس و تسنیم، از تصمیم جنجالی شهردار تهران، برخی از منتقدان و فعالان اجتماعی در ایران را به این نتیجه رسانده است که هدف اصلی دستگاه‌های امنیتی و چهره‌های وابسته به آنان برای ساخت مسجد، اشغال بیشتر فضای شهری و بیرون راندن شهروندان منتقد نظام از این فضاها و سلطه امنیتی بیشتر بر پایتخت است. از طرفی این مساجد در زمان تکرار خیزش‌های سراسری و خیابانی نیز ممکن است به پایگاه اصلی هواداران نظام و نیروهای امنیتی و نظامی برای  سرکوب اعتراضات بدل شوند.

ایمان واقفی، فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی و دکتری جغرافیای انسانی، در دفاع از این تحلیل در شبکه اکس نوشت: «در یک دهه اخیر، حکومت شیوه جدیدی از سلطه را به‌کار گرفته که اشغال فضا نام دارد. قبلا بارگذاری نیروهای امنیتی در میادین و چهارراه‌ها، شیوه غالب پلیسی‌گری بود. اما این روزها حکومت تلاش می‌کند علاوه بر نیروهای امنیتی، ترکیبی از نیروهای اجتماعی وفادار خود را هم بسیج کند. از یک سمت مجموعه‌ای از خیریه‌ها و نهادهای مددرسان دست‌سازی که از پی قلع‌وقمع سازمان‌های مدنی غیرحکومتی، در یک دهه اخیر از زیر کلاه قرارگاه‌های امنیتی و بودجه‌های نظامی رشد کردند و از سمت دیگر اقلیت مطلقی از مردمی که همچنان وفادار حکومت‌اند، درون شهر به‌ جریان افتاده‌اند. معماری و مبلمان شهری هم همپای این تحرکات تغییر می‌کند.»

نرده‌کشی چهارراه‌ها، برداشتن صندلی‌ها، حصارکشی پارک‌ها، زیرزمینی‌کردن گذرگاه‌ها در مناطق استراتژیک، غرفه‌سازی به جای دستفروشی غیررسمی، بناکردن کیوسک‌های پلیس و ایستگاه‌های صلواتی، پلمپ کردن کافه‌ها به‌خاطر حجاب اختیاری، محدودکردن زمان کار برخی کافه‌ها و شیرینی‌فروشی‌ها، قرق‌کردن باغ فردوس، جمع‌کردن صندلی‌های چهارباغ اصفهان، معلق‌کردن پیاده‌روی خیابان سی‌تیر تهران و حصارکشیدن دور ساختمان تئاترشهر، ازجمله مواردی است که ازنظر این جامعه‌شناس، حکومت جمهوری اسلامی با هدف اجرای سیاست «اشغال فضا» اجرا می‌کند.

او می‌نویسد: «حکومت می‌خواهد فضایی را که در چندسال اخیر و پس از آغاز خیزش مهسا به پاتوق مردم مخالف و غیروفادار تبدیل شد، بازپس بگیرد. زیرا حکومت فهمیده که یکی از بسترهای شورش‌های شهری از دل مکان‌هایی ساخته می‌شود که امکان تجمع مردم ناوفادار را برقرار می‌کند. فهم اینکه جدا از بدن‌های نامطیع، باید فضاهای نامطیع را هم تسخیر کند، باعث شده تا این مجموعه از سازوکارهای شهرسازانه را در سطح شهر به‌ جریان بیندازد.»

امروز دهم فروردین وب‌سایت پیام‌ ما در ایران، در گزارشی با عنوان «معمای حصارکشی یک بوستان دیگر در تهران» و طرح این سوال که «آیا پروژه تخریب پارک قیطریه در پارک اندیشه تکرار می‌شود؟»، گزارش داد: «درحالی که هنوز پرونده حصارکشی بوستان قیطریه باز است و مشخص نیست سرانجام این کشمکش بین شهرداری و شورای شهر تهران چه می‌شود، حصارهای آهنی دیگری در پارک اندیشه در منطقه ۷ تهران قد علم کرده‌اند. مشخص نیست که این حصارها از سوی کدام نهاد  و با چه انگیزه‌ای در ضلع جنوبی پارک احداث شده، اما بررسی‌های میدانی پیام ما از این مکان نشان می‌دهد که چندین و چند درخت در این پارک قدیمی محصور شده‌اند. همچنین زمین بین آنها صاف شده و با توجه به تلنبار شدن آجر و مصالح در این بوستان، گویا قرار است سازه‌ای که چیستی آن نامعلوم است در آنجا ساخته شود.»

ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران، روز ۸ فروردین‌، ضمن مخالفت با ساخت مسجد در پارک قیطریه، گفت که ساخت این مسجد «موجب بدبینی بخش وسیعی از شهروندان خواهد شد». او در شبکه اجتماعی اکس نوشت: «ساخت مسجد در بخشی از بوستان قیطریه، نه‌تنها تعظیم شعائر اسلامی نیست، بلکه موجب تخریب شعائر و بدبینی بخش وسیعی از شهروندان خواهد شد. تا کی قرار است خودزنی کنیم؟»

اما عبدالمطهر محمدخانی، سخن‌گوی شهرداری تهران، در واکنش به این انتقادها و با بیان اینکه «ساخت مسجد در پارک قیطریه اولین و آخرین مسجد پارک‌های بزرگ شهر تهران نخواهد بود»، گفت: «اینکه برخی از مساجد موجود نمازگزار کمی دارند یا بازه سنی خاص نمازگزاران در آن‌ها، دلیل خوبی برای عدم توسعه مساجد نیست.»