محمود علیزاده طباطبایی، وکیل شماری از خانواده‌های دادخواه هواپیمای اوکراینی، در چهارمین سال سرنگونی این هواپیما با موشک‌های سپاه پاسداران افشا کرد که متهم ردیف اول این پرونده اکنون آزاد است.

این وکیل دادگستری ضمن انتقاد شدید از رویه رسیدگی به این پرونده در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی گفت که متهم ردیف اول پس از گذراندن نیمی از محکومیتش آزاد شد، چون حکمش قطعی نشده بود. به گفته او، بقیه متهمان هم به همین دلیل اصلا بازداشت نشدند.

پس از سرنگونی هواپیمای اوکراینی با موشک‌های سپاه پاسداران، خانواده‌های دادخواه خواستار اجرای عدالت و محاکمه عاملان و آمران شلیک موشک به هواپیما شدند. جمهوری اسلامی با طفره رفتن از پاسخگویی به کشورهای خارجی و خانواده‌های دادخواه، ادعا کرد که به این پرونده در دادگاهی داخلی رسیدگی می‌کند.

طی چهار سال گذشته، حدود ۲۰ جلسه دادگاه به شکلی کاملا امنیتی برگزار شد تا جایی که برخی خانواده‌ها به‌ دلیل «ناامیدی از اجرای عدالت» از شکایتشان انصراف دادند. دادگاه بدوی در نهایت فروردین‌ ۱۴۰۲ حکمش را صادر کرد. بر مبنای این حکم، متهم ردیف اول به ۱۳ سال حبس و پرداخت دیه و ۹ متهم دیگر به یک تا سه سال حبس محکوم شدند.

محمود علیزاده طباطبایی در همان زمان از اعتراض خانواده‌ قربانیان به این حکم خبر داد. او روز دوشنبه ۱۸ دی‌، هم‌زمان با چهارمین سالگرد سرنگونی هواپیمای اوکراینی، به دیده‌بان ایران گفت که با وجود گذشت ۱۰ ماه، هنوز دیوان عالی کشور درباره فرجام‌خواهی تصمیمی نگرفته و پرونده هیچ تغییری نکرده است.

وکیل خانواده‌های دادخواه این موضوع را «عادی» ندانست و گفت که پرونده شکایت خانواده‌ها از مسئولان سازمان هواپیمایی کشوری با اتهام نشر اکاذیب نیز با ادعای «مشمول زمان شدن» از دستور کار خارج شده است و برای آن‌ها قرار منع تعقیب صادر کرده‌اند.

این وکیل دادگستری به انصراف شمار زیادی از خانواده‌های دادخواه از شکایت اشاره کرد و افزود که حدود ۱۰۰ و خورده‌ای خانواده شکایت کرده بودند اما فقط ۱۲ خانواده شکایتشان را پس نگرفتند، چون به اجرای عدالت امیدوار بودند.

علیزاده طباطبایی با تاکید بر اینکه دستگاه قضایی در این پرونده به «به‌شدت از سیستم امنیتی متاثر است و به همین دلیل به نتیجه نمی‌رسد» گفت که برخی قضات به ‌طور علنی ضابطان امنیتی را «کارشناس» تلقی می‌کنند و نظر آنان را «حجت» می‌دانند.

انجمن خانواده‌های دادخواه پیش‌تر نیز در بیانیه‌ای به این دادگاه نمایشی واکنش نشان داده و اعلام کرده بود: «پس از کشتن مسافران هواپیما به پیکرشان بی‌احترامی کردند، چمدان‌هایشان را دزدیدند، سه روز دروغ گفتند و در نهایت در دادگاهی بی‌صلاحیت مردی بی‌نام و نشان را به جرم سهل‌انگاری و تمرد از دستور به ۱۰ سال زندان محکوم کردند.»

پرواز شماره ۷۵۲ شرکت هواپیمایی اوکراین بامداد ۱۸ دی‌ ۱۳۹۸، دقایقی پس از برخاستن از فرودگاه تهران به مقصد کی‌یف، هدف شلیک پدافند سپاه پاسداران قرار گرفت و سرنگون شد.

مقام‌های جمهوری اسلامی ابتدا ادعای سقوط هواپیما به دلیل نقص فنی را مطرح کردند اما پس از اینکه سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و دیگر کشورها افشا کردند که این هواپیما در اثر برخورد با موشک منفجر شده‌، ستاد کل نیروهای مسلح این حمله را تایید کرد اما مدعی شد که برخورد موشک با هواپیمای مسافربری «خطای انسانی» بوده است. با گذشت چهار سال از این حادثه، هنوز ابعاد کامل آن مشخص نیست.