مدیر یک مهدکودک دوزبانه و خصوصی در تهران، پایتخت ایران، در گفت‌وگویی با روزنامه اعتماد که یکشنبه، ۲۱ آبان (۱۲ نوامبر) منتشر شد، خبر داده است که پس از صدور بخشنامه سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک در مهر سال جاری، آموزش زبان انگلیسی به کودکان کمتر از هفت سال در مهدکودک‌ها ممنوع شده است و افزون بر این، دیگر مجاز به استفاده از کتاب‌های کمک‌آموزشی یا بازی‌های فکری نیز نیستند.
پیش از این، سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک که زیر نظر وزارت آموزش‌وپرورش فعالیت می‌کند، ۱۸ مهر با صدور بخشنامه‌ای به همه کودکستان‌ها و مهدکودک‌ها، فهرستی از بسته‌های مجاز تربیتی و یادگیری ویژه کودکان زیر هفت سال را برای سال تحصیلی ۱۴۰۳ـ ۱۴۰۲ اعلام کرده بود که در بخشی از آن، تاکید شده است که از آموزش زبان خارجی به کودکان پرهیز شود.
سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک، ناظر این امر را «واحد ذ‌ی‌ربط» در اداره‌های کل آموزش‌وپرورش استان‌ها معرفی کرده و همه ناشران و تولیدکنندگان را نیز ملزم کرده بود که برای انتشارات آموزشی خود، از این سازمان تاییدنامه دریافت کنند.
این درحالی است که حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مرداد سال گذشته در جریان یک سخنرانی، «تغییر تصویر جوانان مسلمان و به‌ویژه جوانان ایرانی» را از اهداف «دشمن» توصیف کرده و گفته بود: «دشمن می‌خواهد حتی در مهدکودک‌ها در قلب‌های نونهالان ما نفوذ کند و می‌خواهد جوانان ما را حجاب‌گریز و نمازگریز کند و سیمای دل‌انگیز و معصومانه دختران ما را شبیه به دختران غربی کند.»
مجتبی همتی‌فر، معاون وزیر و رئیس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک، درباره جزئیات این شیوه‌نامه به روزنامه اعتماد گفت: «سیاست کلی سازمان، تابع سیاست‌های کلی نظام و اسناد کلان است. در مورد زبان خارجی هم سیاست‌های نظام مشخص است که از دوره راهنمایی، آموزش رسمی آن در نظام آموزشی آغاز می‌شود و در دوره ابتدایی، تاکنون آموزش زبان را به‌شکل رسمی در مدارس نداشتیم؛ هرچند که در آموزشگاه‌ها این آموزش اجرا می‌شود. اما در شیوه‌نامه ساماندهی و مدیریت اجرایی کودکستان‌ها به‌صراحت آمده که ذیل بحث تقویت هویت ایرانی-اسلامی کودک و ادبیات فارسی، بر عدم آموزش زبان‌های خارجی و تبلیغ آن‌ها در کودکستان‌ها تاکید شده است.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
روزنامه اعتماد در واکنش به این سخنان نوشته است: «این تصمیم‌ها درحالی گرفته می‌شود که بسیاری از کارشناسان و مدرسان، بر آموزش زبان خارجی در سنین کودکی تاکید دارند، زیرا مغز کودک در سنین پایین، درحال رشد، و آماده برای یادگیری موارد جدید است. در واقع، [مغز ک.دک در این سن] خاصیت اسفنج‌گونه‌ای دارد که اطلاعات جدید را [سریع‌تر و بهتر] جذب می‌کند.»
ملودی باقری، مدرس دانشگاهی زبان و ادبیات انگلیسی، نیز در گفت‌وگو با الهه باقری، خبرنگار روزنامه اعتماد، با تاکید بر این ویژگی کشسانی مغز کودکان و تاثیر آن بر زبان‌آموزی، می‌گوید: «این خاصیت، عاملی برای توانایی کودکان زیر ۱۰ سال برای یادگیری مهارت‌های مختلف است و اگر کودک در این سنین زبان‌های خارجی غیر از زبان مادری خود را بیاموزد، حتی لهجه بهتری هم در ادا کردن کلمات پیدا می‌کند. هرچه سن کودک بالاتر برود، چون مغز حالت کشسانی خود را از دست می‌دهد، سرعت زبان‌آموزی‌اش کمتر خواهد شد. بنابراین، به‌لحاظ علمی، هیچ منع و نگرانی‌ای برای آموزش زبان به کودکان [در سن پایین‌تر] وجود نخواهد داشت.»
نتیجه پژوهشی در دانشگاه ام‌آی‌تی آمریکا که اول مه ۲۰۱۸ منتشر شد، نیز نشان می‌دهد که یادگیری زبان جدید در بزرگسالی، دشوارتر از [آموختن آن در] دوران کودکی است. در این نتیجه‌گیری، گفته می‌شود که کودکان در یادگیری دستورزبان خارجی، مهارتی بیش از انتظار دارند و اگر تا پیش از ۱۰ سالگی، شروع به زبان‌آموزی کنند، در بزرگسالی می‌توانند به آن زبان نیز مانند زبان مادری خود مسلط باشند و صحبت کنند.
کارشناسان همچنین می‌گویند که تفاوت چندانی میان سن زبان‌آموزی از بدو تولد تا ۱۰ سالگی دیده نمی‌شود، اما پس از آن، با کاهش توانایی در آموزش زبان روبه‌رو خواهیم بود و بنابراین، زمان ایده‌آل برای یادگیری هر زبان خارجی، از زمان تولد تا ۱۰ سالگی است. این یافته‌ها براساس تجزیه‌وتحلیل یک آزمون میان نزدیک به ۶۷۰ هزار زبان‌آموز بوده است که تا حدودی به مثابه یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های داده در این زمینه شناخته می‌شود.
الهام جعفری، از مدیران مهدکودک‌های دوزبانه در تهران و مدرس زبان انگلیسی در تهران، نیز در گفت‌وگو با اعتماد، در این باره می‌گوید: «من با توجه به تجربه‌ای که در این سال‌ها و به‌دلیل آموزش زبان به کودکان، کسب کردم، صددرصد مخالف این موضوع هستم که آموزش زبان خارجی قبل از آموزش الفبای فارسی، برای کودکان مشکل‌ساز می‌شود. از طرفی، علم روانشناسی روز هم می‌گوید که یادگیری هر زبان، به یادگیری بهتر زبان بعدی کمک می‌کند. کودکان در سنین کمتر از هفت سال، یک حافظه خالی و کاملا مستعد دارند که این موضوع برای آموزش به آن‌ها بسیار مفید است. یعنی ما در مهدکودک‌ها می‌بینیم که کودکان چهار ساله، بهتر از کودکان شش ساله زبان انگلیسی را آموزش می‌بینند. یعنی هرقدر سن پایین‌تر باشد، زبان دوم را مانند زبان مادری می‌آموزند.»
او درباره نظارت‌ها بر اجرای بخشنامه سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک نیز می‌گوید: «چند سالی است که این بخشنامه‌ها به مهدکودک‌ها و پیش‌دبستانی‌ها ارایه می‌شود، اما پیش از این، محدودیت چندانی برای این مراکز ایجاد نمی‌شد. در واقع، ناظران هم بیشتر تمایل به همکاری و همراهی با مهدکودک‌ها داشتند. اما امسال به‌طور جدی اعلام شد که کارشناسانی که به عنوان بازرس به مهدکودک‌ها می‌آیند، ملاحظات را جدی‌تر پیگیری خواهند کرد. این موضوع برای مدیران مهدکودک‌های دوزبانه نگرانی‌هایی ایجاد کرده و با توجه به ماهیت این نوع مهدکودک‌ها، حذف زبان خارجی در این مراکز، مفهوم آن‌ها را تغییر خواهد داد. البته این محدودیت‌ها فقط برای زبان خارجی نیست و درمورد آموزش‌های دیگر هم کتاب‌ها و انتشارات مشخصی را معرفی کرده‌اند؛ یعنی دیگر نمی‌توانیم مانند گذشته، از کتاب‌های کمک‌آموزشی یا بازی‌های فکری که مورد تایید خودمان بود، استفاده کنیم.»
احمد محمودزاده، معاون وزیر آموزش و پرورش دلت ابراهیم رئیسی، در فروردین سال جاری خورشیدی اعلام کرده بود که به دستور علی خامنه‌ای، رهبر نظام جمهوری اسلامی ایران، قرار است علاوه بر کتاب‌های درسی مدارس، محتوای کتاب‌های آموزشگاه‌های زبان خارجی نیز تغییر یابد و «اسلامی» شود.
همچنین، استخدام هزاران روحانی در مدارس و واحدهای پیش‌دبستانی ایران، همراه با «اسلامی‌سازی» شدید محتوای کتاب‌های درسی و آموزشی در سال‌های اخیر، نشان می‌دهد که مدیران ارشد نظام ایران گمان می‌کنند موج نفرت از نظام جمهوری اسلامی میان کودکان و دانش‌آموزان که پس از خیزش سراسری اخیر، بیش از پیش خود را نشان داد، با ممنوع شدن آموزش زبان‌های خارجی یا کنار گذاشتن آموزه‌های اجتماعی که ماهیت عقیدتی و اسلامی ندارند، رفع خواهد شد.
با این حال، الهام جعفری، مدرس زبان انگلیسی به کودکان، در گفت‌وگو با اعتماد می‌گوید که صدور این بخشنامه‌ها و سخت‌گیری‌های حکومتی، خانواده‌ها را از آموزش زبان‌های خارجی به فرزندان خود منصرف نخواهد کر: «ما در سال‌های اخیر بسیار شاهد بودیم که درصد بالایی از خانواده‌ها، مکانی را به عنوان مهدکودک انتخاب می‌کنند که علاوه بر نگهداری از کودکشان، آموزش‌های جانبی و به‌خصوص زبان انگلیسی هم داشته باشند؛ چراکه زبان خارجی و به‌ویژه زبان انگلیسی را جزو ضرورت‌های ارتباطی کودک می‌دانند. در این شرایط، اگر آموزش زبان انگلیسی از مهدکودک‌ها حذف شود، برخی خانواده‌ها ترجیح می‌دهند کودکشان را در منزل نگهداری کنند و برای آموزش زبان او معلم خصوصی بگیرند تا به آموزشگاه‌ها مراجعه کنند. گاهی هم در برخی مناطق تهران دیده شده که ترجیح خانواده‌ها برای کودکان زیر شش سال خود، این است که به جای حضور کودک در آموزشگاه‌ها، از کلاس‌های آنلاین برای زبان‌آموزی آن‌ها استفاده کنند. در واقع، این قانون فقط برای مهدکودک‌ها چالش ایجاد می‌کند، چون رویکرد خانواده‌ها درمورد آموزش زبان خارجی به کودکانشان تغییری نخواهد کرد.»
اگرچه آموزه‌های مبتنی بر فرهنگ و زبان فارسی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، امروزه زبان انگلیسی، از اصلی‌ترین و رایج‌ترین زبان‌ها در ارتباطات بین‌الملل در دنیا محسوب می‌شود و اکثر منابع علمی و تحقیقاتی، کتاب‌ها، مقاله‌ها، کنفرانس‌ها و وبسایت‌های علمی، به همین زبان تولید محتوا می‌کنند و بر این مبنا، در بسیاری از کشورهای دنیا اینک زبان انگلیسی رسما زبان دوم شهروندان دانسته می‌شود.
