ایلنا، خبرگزاری کار ایران، روز پنجشنبه ۳۹ شهریور، در گزارشی خبر داده است که کارگران زیادی در تهران به علت افزایش و چندبرابر شدن اجاره مسکن طی چند سال اخیر، به نقل‌مکان از خانه‌های اجاره‌ای به خوابگاه‌های دانشجویی غیردولتی مجبور شده‌اند، تا بتوانند همچنان در پایتخت زندگی و کارگری کنند.

روند روبه‌رشد تورم در ایران که افزایش قابل‌ملاحظه فاصله میان درآمد و هزینه‌های خانوارهای کارگری و کارمندی را در‌پی داشته است، در سال‌های گذشته به ریزش خانواده‌های بیشتری به زیر خط فقر منجر شده که یکی از آثار آن، مهاجرت اجباری صدها هزار شهروند از تهران به مناطق حاشیه‌ای پایتخت بوده است.

در همین راستا مجله اینترنتی فراز، مردادماه، گزارش داده بود که اجاره انبار و کانتینر در تهران رواج زیادی یافته است و شهروندان ابتدا به‌صورت موقتی و سپس دائمی مجبور می‌شوند وسایل خانه‌شان را به این انبارها بسپارند تا راهی برای اجاره کردن خانه پیدا کنند.

همچنین تفاوت میان دستمزدهای کارگران در تهران با شهرهای دیگر، در کنار وضعیت وخیم کاریابی و نبود مشاغل صنعتی در بسیاری از نقاط ایران، موجب شده است که کارگران تلاش کنند به هر نحو ممکن در پایتخت و مناطق حاشیه‌ای آن بمانند تا شغل و درآمد حداقلی خود را از دست ندهند.

«حامد.ن» که مدرک لیسانس دارد و از استان آذربایجان شرقی برای کار به تهران آمده است و اکنون در خوابگاهی خصوصی سکونت دارد، به ایلنا می‌گوید حاضر شده است تا از شهر خود کیلومترها جابجا شود و خانواده و دوستان و هم‌زبانان خود را رها کند تا در شهری غریب جویای کار شود و درآمدی داشته باشد، «در آذربایجان شرقی عرف پرداخت حقوق، چهار تا پنج میلیون تومان است. چه کار در کارگاه ساختمانی برای کارگر روزمزد باشد و چه دستمزد کارگر کارخانه، بازهم به مزد قانون کاری که هفت میلیون تومان است نمی‌رسد. کمبود فرصت شغلی و برخی تبعیض‌ها باعث چنین مسئله‌ای شده است.»

«مازیار.ی»، دوست حامد و اهل سنندج نیز در اتاق او در خوابگاهی پسرانه در مرکز تهران زندگی می‌کند و می‌گوید: «در منطقه ما شغل جذاب و اصلی، کولبری است. پدرم هم سرمایه‌ای نداشت تا مغازه و کسب‌و‌کاری داشته باشیم. با حقوق ماهی سه تا چهار میلیون تومان مگر می‌شود زندگی کرد؟ این بود که با هر زحمتی بالاخره جایی در تهران یافتم و ساکن شدم. اکنون حداقل شاگرد یک کارگاه هستم که ماهانه در حاشیه تهران ۹ میلیون تومان برای ۱۲ ساعت کار حقوق می‌دهند و البته دو میلیون تومان از این مبلغ را اجاره خوابگاه می‌دهم. اما بازهم خدا را شکر، هرچند دلتنگ شهر خود هستم و زندگی در تهران آزاردهنده است، اما مجبورم.»

این روزها شهر تهران و کرج تعداد قابل‌توجهی خوابگاه دارد؛ خوابگاه‌هایی که دیگر دانشجویی نیستند. اگر تا دیروز افراد برای تحصیل در رشته‌های مختلف در پایتخت نیازمند خوابگاه دانشجویی بودند، امروزه همان دانشجویان به دلیل نبود شغل مرتبط با رشته تحصیلی‌شان، مجبور می‌شوند به‌عنوان کارگر ساده یا نیمه‌ماهر، حضور خود در خوابگاه دانشجویی که حالا «خوابگاه کارگری» نام گرفته است را تمدید کنند و مابقی عمر خود را در همین محل، بدون فکر کردن به ازدواج و تشکیل خانواده، بگذارنند.

ایلنا می‌نویسد: «خوابگاه‌های کارگری که چندسالی ا‌ست عرف شده و رواج یافته، سوئیت‌هایی شبیه خوابگاه دانشجویی است که افراد، چندنفره در اتاق‌های چهار متر در شش متر زندگی می‌کنند. اجاره ماهانه آن‌ها بین دو تا سه میلیون تومان است و این، تنها گزینه برای کارگر جوان مجردی است که می‌خواهد حداقلی از پس‌انداز داشته باشد.»

اما حسین.ق ماجرای متفاوتی دارد. او که خود ساکن یک خوابگاه کارگری در استان البرز است، به ایلنا می‌گوید: «چندماه است قوت غالب من سیب‌زمینی و تخم‌مرغ است. از همه‌چیز و تفریح خودم زدم و از گرگان به تهران آمدم تا بتوانم بعد از چندسال یک موتورسیکلت بخرم و خودم روی آن کار کنم و بتوانم با گرفتن ودیعه، خانه‌ای با کمک پدرم اجاره کنم. اما موج گران شدن دلار باعث شد هم قیمت موتور دو برابر شود و هم اجاره‌خانه طی دو سال دوبرابر افزایش یابد. فعلا خوابگاه هستم، اما قصد دارم با این وضعیت اگر نتوانم موتور بخرم، به گرگان بازگردم. این مشکلات برای من اهمیت ندارد، اما مانده‌ام به نامزدم که دو سال است پای من ایستاده و شاهد وعده‌های من بوده، چه بگویم؟»

افزایش میزان اقامت و اسکان در خوابگاه‌های کارگری به‌عنوان محلی برای استقرار نیروی کار، درحالی در ایران به عرف بدل شده است که ایرانی‌ها در بسیاری از استان‌ها با بحران «تجرد قطعی بالای ۳۰ سال» مواجه‌اند؛ حجم انبوهی از کارگران ایرانی در این سن امکان تشکیل خانواده ندارند و باید حتی تا ۴۰ سالگی در محیط‌هایی مانند خوابگاه‌ها زندگی کنند.

در شرایطی که وضعیت اقتصادی شهروندان روزبه‌روز بدتر می‌شود و سرکوب‌ها و کشتارهای سیاسی و اجتماعی نیز سرعت موج مهاجرت جوانان ایرانی را در یک سال گذشته افزایش داده است، علی خامنه‌ای با جدیت همچنان تلاش می‌کند تا سیاست افزایش جمعیت و حفظ نسل جوان را در ایران پیگیری کند، هدفی که رسیدن به آن برای رهبر جمهوری اسلامی شبیه به رویا خواهد بود.

اکبر شوکت، دبیر اجرایی خانه کارگر استان قم و رئیس انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی کشور، با تایید مسئله تبعیض‌های مزدی در بین استان‌های مختلف ایران می‌گوید: «در برخی نقاط کشور که ساخت‌وساز کمتر است، مزد روزانه کارگر ساختمانی به روزانه ۲۰۰ هزار تومان می‌رسد. اگر کارگری خوش‌شانس باشد و مانند کارگر کارخانه ۲۳ روز در ماه سر کار باشد، مزد دریافتی ماهانه او بین چهار تا پنج میلیون تومان است. این درحالی است که در تهران، البرز و چند شهر بزرگ، مزد روزانه کارگر ساختمانی بیش از ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان در روز است. در همه‌ جای جهان مزد کارگر ساختمانی دو برابر مزد کارگر کارخانه است، زیرا سطح مهارت و خطرات کار آن و بهره‌وری آن بسیار قابل‌ملاحظه است. با این همه، شاهد آن هستیم که بسیاری از این حرفه در شهرستان‌ها خارج شدند، چون هم رکود اقتصادی در دیگر شهرها بیشتر است و هم دریافتی بسیار پایینی دارند.»