این دهه میلادی در حالی به تاریخ می‌پیوندد که مملو از نقاط عطف برای زنان بوده است؛ نقاط عطفی چون خیزش موج چهارم فمینیسم، رشد جنبش «من هم»، بر کرسی نشستن دومین نخست وزیر زن در تاریخ بریتانیا، و نقش هدایتگر زنان در انواع کنش‌های اجتماعی، شامل مبارزه با فقر و تغییرات اقلیمی. 

اما آزار سیاستمداران زن در فضای آنلاین، ادامه اختلاف دستمزدها میان زنان و مردان و زنانی که به طرز نامتناسبی تحت تاثیر سیاست‌های ریاضت اقتصادی قرار می‌گیرند، این پرسش را برمی‌انگیزد که تغییرات صورت گرفته تا چه حد کارساز بوده‌اند؟

بی‌‌‌شک، یکی از بزرگ‌ترین نقاط عطف، در واپسین سال‌های این دهه رخ داد که سرآغازش مربوط بود به اتهام بدرفتاری جنسی علیه تهیه کننده هالیوود، هاروی واینستین، در سال ۲۰۱۷؛ رویدادی که بحث تجربیات زنان از آزار جنسی را در سراسر جهان دامن زد.     

10

گالری عکس- ۱۰ تن از زنان قدرتمند یک دهه گذشته

گالری عکس- ۱۰ تن از زنان قدرتمند یک دهه گذشته

• 1/10

  نادیا مراد، زن ایزدی عراقی و فعال عرصه حقوق بشر است. او که در حال حاضر به عنوان پناهجو در آلمان زندگی می‌کند، سال ۲۰۱۴ از سوی حکومت اسلامی، داعش، ربوده شد و سه ماه در اسارت بود. شش تن از برادران و برادران ناتنی نادیا موقع حمله داعش به آن‌ها کشته شدند. او از زمانی که عراق را ترک کرده در تلاش برای کمک به مردم و خصوصا زنان و کودکانی است که جنگ زندگیشان را نابود کرده است. نادیا سال ۲۰۱۸ به طور مشترک برنده جایزه نوبل صلح شد- LUDOVIC MARIN / AFP

• 2/10

  مارگارت اتوود، نویسنده شناخته شده کانادایی در دهه ۲۰۱۰ میلادی به طور خاص با «سرگذشت ندیمه» بار دیگر سر زبان‌ها افتاد. این رمان که سال ۱۹۸۵ منتشر شده بود، در قالب سریال به نمایش درآمد. «سرگذشت ندیمه» داستان ویران‌شهری مردسالار است که در آن زنان بارور در خانواده‌های نابارور به عنوان برده جنسی به کار گرفته می‌شوند. این سریال برنده ۳۰ جایزه جهانی شده است- DIA DIPASUPIL / GETTY IMAGES NORTH AMERICA / AFP

• 3/10

  اکتبر ۲۰۱۹ کریستینا کوک و جسیکا مییِر نخستین گروه تماما زنانه‌ای بودند که در فضا پیاده‌روی کردند. این پیاده‌روی ۷:۳۸ دقیقه آغاز شد و هفت ساعت و ۱۷ دقیقه طول کشید. این پیاده‌وری قرار بود هفت ماه زودتر اتفاق بیافتد که به دلیل نبود لباس فضانوردی مناسب زنان به تعویق افتاد- AFP PHOTO / NASA/HANDOUT

• 4/10

  مگان رَپینو، فوتبالیست آمریکایی و کاپیتان تیم ملی فوتبال زنان آمریکا است. تیم او در جام جهانی زنان ۲۰۱۹، با پیروزی مقابل هلند، برنده مدال طلا شد. او به عنوان بهترین فوتبالیست زن جام جهان زنان ۲۰۱۹ نیز انتخاب شده است. خانم رپینو سال ۲۰۱۹ به نیابت از تیمش، به خاطر شکاف جنسیتی در پرداخت دستمزد به مردان و زنان فوتبالیست، علیه فدراسیون فوتبال ایالات متحده به دادگاه شکایت کرد- BENNETT RAGLIN / GETTY IMAGES NORTH AMERICA / AFP

• 5/10

  کیتلین موران، روزنامه‌نگار بریتانیایی در ظهور موج چهارم فمینیسم نقش تعیین کننده‌ای داشته است. کتاب فمینیستی او با نام «چگونه زن باشیم» که سال ۲۰۱۱ منتشر شد به همراه کتاب دیگرش «چگونه یک دختر با بسازیم» (۲۰۱۴) بخشی از جنبشی گسترده‌تر بود که از رسانه‌های اجتماعی و اینترنت برای اطلاع‌رسانی راجع به مسائل زنان روی آورد. او در کتاب سال ۲۰۱۶ خود «مورانیفِستو» خطاب به دختران نوجوان آورده است: «شما ترسو و بیزار از خود و در هم شکسته متولد نشده‌اید. اتفاق‌هایی برای شما افتاده است که معنایش این است که این اتفاق‌ها را می‌توان معکوس کرد.»- PHILLIP FARAONE / GETTY IMAGES NORTH AMERICA / AFP

• 6/10

  در ۲۰۱۲ ساویتا هالاپاناوار، دندانپزشکی که در ایرلند زندگی می‌کرد، ۱۷ هفته بود که باردار بود که متوجه شد احتمالا فرزندش سقط خواهد شد. زمانی که او و همسرش به همین دلیل درخواست سقط جنین کردند، به آن‌ها گفته شد که سقط جنین طبق قوانین ایرلند مجاز نیست، مگر این‌که شواهدی موجود باشد که نشان دهد جان مادر در خطر است. خانم هالاپاناوار یک هفته بعد از این‌که به خاطر درد کمر در بیمارستان معاینه شده بود، به خاطر ایست قلبی ناشی از سقط جنین عفونی از دنیا رفت. مرگ او جنبشی را علیه قانون سقط جنین در ایرلند به راه انداخت. ماه مه ۲۰۱۸، به دنبال یک همه‌پرسی ملی، سقط جنین در ایرلند قانونی شد- BARRY CRONIN / AFP

• 7/10

  رز مک‌گوآن، بازیگر، اکتبر ۲۰۱۷ به همراه چند زن دیگر هاروی واینستین، تهیه‌کننده هالیوود را به آزار جنسی متهم کرد. او سال ۲۰۱۸ جزئیات این آزارهای جنسی از جانب آقای واینستین را در کتاب خاطراتش با نام «شجاع» منتشر کرد. خانم گوآن یکی از بنیان‌گذاران جنبش «من هم» است. مجله تایم دسامبر ۲۰۱۷ تمامی زنانی را که در این جنبش شرکت کردند، از جمله خانم گوآن را، به عنوان شخصیت سال انتخاب کرد- BROWN / GETTY IMAGES NORTH AMERICA / AFP  

• 8/10

  گرتا تونبرگ، نوجوان سوئدی فعال در عرصه محیط زیست بنیانگذار جنبشی جهانی در این حوزه بود. او از سوی مجله «تایم» به عنون زن سال انتخاب شده است. خانم تونبرگ در ۱۵ سالگی با ایستادن بیرون پارلمان سوئد و گرفتن پلاکاردی با مضمون «اعتصاب مدارس به خاطر آب و هوا» فعالیتش در این حوزه را آغاز کرد. پس از آن که عکس‌های خانم تونبرگ در فضای آنلاین منتشر شد، دانش آموزان دیگری هم با او همراه شدند و نتیجه کارزاری شد با نامه «جمعه‌ها برای آینده» که در مواردی ۱.۴ میلیون دانش آموز در آن شرکت کرده‌اند. سپتامبر ۲۰۱۹ خانم تونبرگ در مجمع عمومی سازمان ملل خطاب به رهبران کشورها گفت: «چطور جرئت می‌کنید؟ شما رویاهای من و کودکی من را با سخنان توخالیتان از من ربوده‌اید.»- Pontus LUNDAHL / TT News Agency / AFP

• 9/10

  در طول ۲۴ سال فعالیتش به عنوان تنیس‌باز، سرینا ویلیامز بارها افتخار آفرین بوده است. او ۲۳ بار برنده گردن اسلم شده است و هشت بار به عنوان بازیکن درجه اول جهان انتخاب شده است. او سال ۲۰۱۷ در حالی که باردار بود، برنده مسابقات اوپن استرالیا شد- Manny Carabel / GETTY IMAGES NORTH AMERICA / AFP

• 10/10

  علیرغم این‌که طالبان مدرسه رفتن دختران را ممنوع می‌دانند، ملاله یوسف‌زی، دانش آموز پاکستانی همواره خواهان حق آموزش دختران بود. سال ۲۰۱۲ زمانی که ملاله‌ یوسف‌زی ۱۵ ساله بود، افراد مسلح به سر او شلیک کردند. او از این حمله جان سالم بدر برد و به شخصیتی جهانی بدل شد. پس از ماه‌ها درمان او فعالیتش در حوزه حق آموزش دختران ادامه داد. او در ۱۷ سالگی جوان‌ترین برنده جایزه نوبل صلح شد- CHARLY TRIBALLEAU / AFP

واینستین اتهامات را انکار کرد، اما مطرح شدن این موضوع خط واسطی شد برای خیزش دوباره جنبش «من نیز» که نخست در سال ۲۰۰۶ از سوی «تارانا بورک» آغاز شده بود. این جنبش به هزاران زن انگیزه داد که خاطرات خود را از خشونت‌های جنسی (اعمال شده از جانب مردانی در موقعیت‌های بانفوذ) علیه خود، با دیگران به اشتراک بگذارند.  

اگرچه این جنبش در تئوری زمینه‌ای برای توانمندسازی زنان فراهم کرد، اما پرونده‌های مربوط به شخصیت‌های عالی‌رتبه نشان داد که اوضاع چندان هم تغییر نکرده است: دکتر کریستین بلازی فورد، برت کَوِنا، نامزد دیوان عالی ایالات متحده، را متهم کرد که از او در زمانی که زیر سن قانونی بوده است، سوء‌استفاده جنسی کرده است. اما آن شکایت رد شد و وی همچنان نامزد سمت عالی قانونگذاری باقی ماند.     

در بیشتر سالیان این دهه، زنان در محدوده موج چهارم فمینیسم، دست و پنجه نرم می‌کردند. این موج که از سال ۲۰۱۲ آغاز شده است، بر درهم‌تنیدگیِ موضوعات مختلف اجتماعی و نیز رساتر کردن صدای زنانِ متعلق به گروه‌های اقلیت، همچون زنان غیر بریتانیایی در آن کشور، یا زنان توان‌خواه، تمرکز داشته است. بی‌تردید، فراگیرتر شدن دسترسی به رسانه‌های اجتماعی، باعث شد که صدای طیف‌های گسترده‌تری از زنان شنیده شود.   

همچنین، و باز تا اندازه‌ای به لطف اینترنت، زنان نوجوانی همچون «ملاله یوسف زی» به میان صحنه آمدند؛ زنی که مبارزه‌اش با «طالبان» در پاکستان از طریق وبلاگش در «بی بی سی» برای جهان به نمایش گذارده شد، یا «گرتا تونبرگ»، دختر نوجوان ۱۶ ساله سوئدی و کنشگر محیط زیست که حرکتش اعتصاب ۱.۳ میلیون دانش‌آموز را برانگیخت.   

با نگاه به دهه گذشته، و از سوی دیگر، با این اندیشه که سال آتی چه در چنته خواهد داشت، «ایندیپندنت» دست به تهیه فهرستی از زنانی زده است که هر یک در حوزه فعالیت خود تاثیرات چشمگیری داشته‌اند. برخی از آنان در گذشته هم جنجال‌‌آفرین بودند، در حالی که عده‌ای دیگر به‌تازگی از گمنامی به درآمده‌اند و به شهرت رسیده‌اند.