در حالیکه بر اساس آمارهای رسمی حدود ۱۶ درصد کودکان زیر شش سال در ایران به سوءتغذیه دچارند و ۸۰۰ هزار کودک در سنین رشد، با کمبود انرژی و مواد پروتئینی و کمبود ریزمغذی‌ها مواجه‌اند، تداوم افزایش قیمت مواد غذایی و سقوط روزانه قدرت خرید مردم، به ویژه موجب تشدید سوءتغذیه مادران باردار و نوزادان شده و در استان‌هایی با جمعیت عمدتا کم‌درآمد چون سیستان و بلوچستان و هرمزگان، به پیامدهایی چون «مردهزایی» و «کوتاهی قد نوزادان» انجامیده است.
سایت خبری رکنا نیز یکشنبه، ۱۰ اردیبهشت (۳۰ آوریل)، در گزارشی با تاکید بر افزایش پدیده «مردهزایی» و «کوتاهی قد نوزادان» در استان‌هایی چون سیستان و بلوچستان و هرمزگان و دیگر استان‌هایی که عمده ساکنان آن به لحاظ درآمدی در دهک‌های کم درآمد و فقیر قرار می‌گیرند، در مورد تاثیرگذاری نرخ بالای تورم، به ویژه گرانی روزافزون مواد غذایی، بر سلامتی نوزادان و کودکان در این استان‌ها هشدار داد و تاکید کرد سیاست حکومتی «ترویج فرزندآوری، بدون ثبات اقتصادی و کاهش تورم و ارائه بسته‌های حمایتی به زنان باردار و کودکان، یک خطای مدیریتی» با پیامدهای گسترده انسانی و نسلی است.
روزنامه هم‌میهن نیز پیش‌تر در گزارشی در شماره دهم بهمن ماه ۱۴۰۱، با اشاره به اینکه آمارها «از کمبود وزن ۱۱ درصد کودکان در ایران و لاغری شدید حدود پنج درصد از کودکان» حکایت دارد، در پیوند با آثار نسلی گرانی‌های روزافزون و تداوم نرخ تورم بسیار بالا در ایران و پیامد آن بر وضعیت سلامتی نوزادان و کودکان، هشدار داد.
بر اساس آمارهای رسمی وزارت بهداشت و درمان، حدود ۱۶ درصد کودکان زیر شش سال در ایران دچار سوءتغذیه، و ۸۰۰ هزار کودک در سنین رشد، با کمبود انرژی و مواد پروتئینی و البته کمبود ریزمغذی‌ها مواجه‌اند. آمارها همچنین از کم‌وزنی ۱۱ درصد کودکان در ایران و لاغری شدید حدود پنج درصد از اعضای این گروه اجتماعی حکایت دارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در گزارش سایت خبری رکنا با اشاره به اینکه سوءتغذیه از مهم‌ترین ضربه‌‌های اولیه در زندگی است که اثرات ماندگاری بر سلامتی دارد، تاکید میشود که «یکی از علل سوءتغذیه و گرسنگی پنهان که اغلب نادیده گرفته میشود، تورم بالای [بهای] مواد غذایی» است.
بنا به این گزارش، تاثیر تورم [منجر به نارسایی تغذیه] در طول دوره جنینی، در تمام طول عمر فرد باقی می‌ماند و «حتی یک واحد بیشتر شدن تورم در یک ماه بارداری مادر و دسترسی کمتر مادر به مواد غذایی مورد نیاز»، از چندین وجه به سلامت جنین حمله می‌کند و از جمله خطر کوتاه‌قدی را تا نزدیک به یک درصد افزایش می‌دهد.
این تاثیرها، بسته به ماه بارداری مادر در زمانی که در معرض کمبود مواد غذایی قرار می‌گیرد، نتایج متفاوتی دارد و رژیم‌های غذایی نامناسب و فاقد مواد مغذی کلیدی مانند ید، آهن، فولات، کلسیم و روی در دوران بارداری، می‌تواند «باعث کم‌خونی، پره اکلامپسی، خونریزی و مرگ مادر شود، و همچنین می‌تواند به مردهزایی، وزن کم نوزاد هنگام تولد، و کاهش وزن و تاخیر در رشد کودکان» بینجامد.
علی‌اکبر سیاری، استاد دانشگاه علوم پزشکی بهشتی و رئیس هجدهمین کنگره تغذیه کودکان و نوجوانان، نیز بهمن ۱۴۰۱ با نام بردن از پنج استان رکورددار سوءتغذیه کودکان در ایران، گفت: «سوءتغذیه کودکان بیشتر در سیستان بلوچستان، هرمزگان، جنوب کرمان و خراسان جنوبی شایع است.»
او تاکید کرد سوءتغذیه از یک سو با فقر اقتصادی، و از سوی دیگر با فقر علمی و فرهنگی مرتبط است.
رئیس هجدهمین کنگره تغذیه کودکان و نوجوانان گفت «سوءتغذیه باعث کمبود ریزمغذی‌ها، مانند آهن و روی، و مواد پروتئینی و قندی در کودکان» میشود و به «بروز بیماری‌هایی متابولیک» منجر میشود. این استاد دانشگاه در ادامه افزود: «تغذیه سالم و نیازهای تغذیه‌ای در شیرخواران و کودکان نوپا بسیار مهم بوده زیرا سوءتغذیه یکی از مشکلات سلامت است که باعث میشود کودک رشد مناسبی پیدا نکند و دچار بیماری شود.»
پیش‌تر نیز جواد حسینی، رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنائی، در هشتم خرداد ۱۴۰۰ گفت: «براساس نتایج سنجش، استان‌های کردستان، مازندران و سیستان و بلوچستان بیشترین درصد کوتاهی قد را در میان استان‌های ایران دارند.»
محمدتقی حسینی طباطبایی، دبیر علمی هجدهمین همایش اورژانس‌ها و بیماری‌های شایع طب کودکان، نیز آبان ۱۴۰۱ «سوءتغذیه در استان‌های محروم کشور» را نگران‌کننده خواند و گفت: «چون رشد مغزی کودکان در شش سالگی اتفاق می‌افتد، به همین دلیل تغذیه درست و سالم نقش مهمی دارد.»
حسینی طباطبایی افزود: «بر اساس مطالعات انجام‌شده در استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، ایلام و کهگیلویه و بویراحمد، کوتاهی قد، کم‌وزنی و لاغری شیوع بالایی دارد که ناشی از سوءتغذیه است.»
با وجود تاکیدهای مقام‌های حکومتی درباره برنامه‌های کمیته امداد، بهزیستی و آموزش و پرورش برای حمایت از مادران باردار و کودکان دچار سوءتغذیه، این اظهارات اغلب در حد اقدامات تبلیغاتی باقی مانده و اجرایی نشده است.
پیامد سوءتغذیه ناشی از فقر و افزایش تورم بهای مواد غذایی و اجرا نشدن برنامه‌های حمایتی در این زمینه‌ها، حتی سبب واکنش برخی مقام‌های رسمی در سطح کارشناسی شده است. نمونه‌وار، زهرا عبداللهی، مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، در آذر ۱۴۰۰ گفت: «طی برنامه رصد وضعیت غذا و تغذیه گروه‌های آسیب‌پذیر که توسط دفتر ما و مراکز علمی انجام شده است، گزارش‌هایی به دستمان رسیده است که حاکی از بیشتر شدن وضعیت ناامنی غذایی است و متاسفانه سوءتغذیه و کمبود ریزمغذی‌ها در کودکان زیر پنج سال افزایش یافته است.»
عبداللهی همچنین با اشاره به «برنامه توزیع شیر در مدارس»، گفت این برنامه «برای تامین نیازمندی‌های تغذیه‌ای کودکان تدوین شده است که کودکان دست‌کم در مدرسه یک وعده شیر صرف کنند» تا بخشی از نیاز آنان به انرژی، پروتئین، کلسیم و فسفر تامین شود، «اما حدودا دو سال از شیوع کرونا که مدارس تعطیل بود و این برنامه اجرا نشد، و سال قبل از آن، یعنی سال ۱۳۹۸، هم اعتبارات این برنامه تامین نشد و توزیع شیر در مدارس قطع شده و اجرا نمی‌شود».
کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی نیز سال گذشته در گزارشی با عنوان «تخلفات و ترک‌فعل‌های حوزه توسعه روستایی» اعلام کرد «از سال ۱۳۹۲ تا سال ۱۳۹۸، میزان شکاف درآمدی بین شهر و روستا حدود ۱۹۲ درصد افزایش» یافته است و بخشی از جامعه روستایی و عشایری کشور که پیش‌تر تولیدکننده دام و لبنیات بود، اینک خود «دچار سوءتغذیه، به‌ویژه از منظر دریافت ویتامین‌های موجود در شیر و لبنیات» شده است.
