غیر پشتون‌ها؛ مهره‌های سوخته طالبان

طالبان غیرپشتون قدرتی را که در زمان جنگ با حکومت افغانستان در اختیار داشتند، تا حدود زیادی از دست داده‌اند

حمید خراسانی برای اثبات تعهدش به طالبان تخلص خود را از خراسانی به امارتی تغییر داد-twitter/@BadriKhurasani

حمید خراسانی، فرمانده تاجیک‌تبار طالبان، پس از آنکه شبکه حقانی او را چندین ماه در انزوا قرار داد، به‌ سمت فرماندار شهرستان احمدآباد در استان پکتیا در شرق افغانستان منصوب شد. شبکه حقانی در استان‌های شرقی افغانستان نفوذ زیادی دارد.

در مراسم معارفه حمید خراسانی به‌عنوان فرماندار احمدآباد، هیچ یک از مقام‌های بلندپایه حکومت طالبان شرکت نکردند. او با انتشار عکسی از خود در توییتر نوشت: «اطاعت در امارت اسلامی یک اصل و امر شرعی واجب است. با اطاعت از اوامر بزرگان امارت اسلامی و افتخار خدمت برای امت مسلمان، مصدر خدمت برای مردم پکتیا در شهرستان احمدآباد شدیم.»

خراسانی در حلقه طالبان پشتون‌تبار به‌ویژه شبکه حقانی قرار دارد و اداره شهرستان احمدآباد برایش دشوار خواهد بود. او برای اثبات تعهدش به طالبان تخلص خود را از خراسانی به امارتی تغییر داده و ریشش را مثل طالبان بلند کرده است و دستاری سیاه شبیه فرماندهان و نیروهای شبکه حقانی به سر می‌بندد. او همواره از عملکرد ملا هیبت‌الله آخوند، رهبر طالبان، و سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله (کشور) طالبان، دفاع کرده است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

عبدالحمید خراسانی در حکومت پیشین افغانستان به اتهام‌ اخاذی، حمل سلاح غیرقانونی و اخلال در نظم عمومی بازداشت شد. او پس از رهایی از زندان در اوایل ۲۰۲۱ به گروه طالبان پیوست. به روایت ساکنان پنجشیر، پس از سرنگونی حکومت افغانستان در ۱۵ اوت آن سال و لشکرکشی عظیم طالبان برای تسخیر پنجشیر، خراسانی راهنمای طالبان بود.

طالبان خراسانی را فرمانده پلیس امنیت در پنجشیر کردند اما پس از بروز اختلاف میان او و مولوی قدرت‌الله، استاندار پیشین طالبان، خراسانی از مقامش برکنار شد. او مولوی قدرت‌الله را به سوءاستفاده از اختیارات، بازداشت‌های خودسرانه و فساد متهم کرده بود.

حمید خراسانی به‌عنوان فرمانده یک واحد نظامی طالبان موسوم به «بدری» نیز کار کرده است و بیش از ۱۰ تن از نیروهای بدری طالبان زیر نظر او فعالیت داشتند.

حکومت طالبان به انحصار شدید قدرت متهم است و بیشتر مناصب کلیدی در اختیار طالبان پشتون‌تبار است. طالبان غیرپشتون هم یا به مقام‌های پایین تنزل یافته‌ یا از کار برکنار شده‌اند.

علاوه بر حمید خراسانی، قاری فصیح‌الدین، رئیس ستاد ارتش طالبان، هم تاجیک‌تبار است. او هم اگرچه در ساختار طالبان مقامی ارشد دارد، اختیارات کافی ندارد. او حتی به استان‌های پشتون‌نشین هم سفر نکرده و بیشتر اختیارات در وزارت دفاع در اختیار فرماندهان پشتون‌تبار است.

طالبان تاجیک‌تبار و ازبک‌تبار هنگام جنگ با حکومت پیشین افغانستان بازوی قدرتمند طالبان پشتون‌تبار بودند و تصور می‌کردند با به قدرت رسیدن طالبان، به‌دلیل سوابق و دستاورد‌هایشان در جنگ‌ها و نقششان در سرنگونی شهرستان‌ها و استان‌های شمال و شمال‌شرقی افغانستان به مناصب مهمی دست‌ پیدا می‌کنند، اما به مرور زمان منزوی و به مقام‌های پایین گمارده شدند.

عبدالسلام حنفی، معاون نخست‌وزیر طالبان، هم ازبک‌تبار است اما او نیز قدرت نظامی چندانی ندارد و سوابق حکومت طالبان نشان می‌دهد هر مقامی که فاقد قدرت نظامی باشد، اختیاراتش هم محدود است و احتمال حذفش هم وجود دارد.

صلاح‌الدین ایوبی، مشهورترین فرمانده ازبک‌تبار طالبان و یکی از فرماندهان طالبان بود که پس از فرار اشرف غنی، رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان، به ارگ ریاست‌جمهوری وارد شد. او امیدوار بود که به‌ دلیل سال‌ها جنگیدن با حکومت پیشین افغانستان، در حکومت طالبان به یکی از مناصب نظامی ارشد دست یابد، اما چنین نشد. طالبان نخست او را به‌عنوان معاون فرمانده ارتش در استان پکتیا منصوب کردند، اما او پس از چند هفته از این مسند استعفا کرد و طالبان او را معاون وزارتخانه احیا و توسعه دهات کردند، اما او به‌دلیل نارضایتی، به زادگاهش در استان فاریاب در شمال افغانستان رفت.

ایوبی پس از چند ماه انزوا و گوشه‌نشینی، فرمانده پلیس طالبان در زابل، در همسایگی قندهار شد. مخدوم عالم، فرمانده ازبک‌تبار و نزدیک به صلاح‌الدین ایوبی، هم به فرماندهی پلیس طالبان در غزنی رسید.

طالبان غیرپشتون قدرتی را که در زمان جنگ با حکومت افغانستان در اختیار داشتند، تا حدود زیادی از دست داده‌اند و هر نوع مخالفت با تصمیم‌های طالبان، برایشان خطرآفرین است.

مولوی مهدی مجاهد، تنها فرمانده هزاره‌تبار طالبان، پس از برکناری از مسندش در سازمان استخبارات طالبان، به شهرستان بلخاب رفت و از گروه طالبان جدا شد. بین نیروهای مولوی مهدی با طالبان جنگ رخ داد و طالبان هنگام عبور او از مرز اسلام‌قلعه در استان هرات در مرداد ۱۴۰۱، او را دستگیر کردند و کشتند.