تصمیم ناگهانی وزارت جهاد کشاورزی در ممنوع کردن واردات برنج، روند خروج این کالای مصرفی از سفره خانوار‌های ایرانی را تشدید کرد.

واردات برنج از نیمه آبان ۱۴۰۱ متوقف شد و انواع برنج‌های هندی و پاکستانی که قرار بود وارد ایران شوند، از گمرک ترخیص نشدند.

اخوان اکبری، رئیس انجمن واردکنندگان برنج، علت اتخاذ چنین تصمیمی را «متعادل نبودن تراز تجاری» ایران با این کشور‌ها اعلام کرد و هشدار داد که این تصمیم به «خالی شدن سبد مصرف اقشار کم‌برخوردار» از برنج و کوچک شدن سفره آن‌ها منجر خواهد شد.

به گفته او، برنج تولید داخل پاسخگوی تمام نیاز بازار نیست و کمبود آن نیز به افزایش قیمت و کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان دامن خواهد زد.

بر اساس آمار گمرک، از ابتدای سال ۱۴۰۱ تاکنون حدود یک میلیون و ۲۷۴ هزار تن برنج وارد شده و تا پایان این سال، باید ۲۵۰ هزار تن دیگر وارد شود تا نیاز یک میلیون و ۵۰۰ هزار کیلویی بازار در بخش واردات تامین شود.

آمار‌ نشان می‌دهد که میزان مصرف سالیانه برنج در ایران سه تا ۳.۵ میلیون تن است که به‌طور معمول دو میلیون‌ تن آن در داخل تولید و مابقی با واردات تامین می‌شود.

آن‌طور که این مقام مسئول می‌گوید سفره دست‌کم شش دهک درآمدی که نیمی از مصرف‌کنندگان برنج در ایران را تشکیل می‌دهند به برنج‌های وارداتی که قیمت آن از تولیدات داخلی به‌مراتب کمتر است، وابسته است.

مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج، هم هشدار داد که در صورت تداوم ممنوعیت ثبت سفارش برنج، طی دو ماه با گرانی و کمبود برنج مواجه خواهیم شد. کشاورز افزود:‌ «با گرانی برنج خارجی، صدمه به شش دهک جامعه را که اغلب اقشار آسیب‌پذیرند، شاهد خواهیم بود.»

او اردیبهشت ۱۴۰۰ هم گفته بود که ۶۷ میلیون ایرانی دیگر توان خرید برنج برای مصرف روزانه‌ خود را ندارند.

رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران، هم اعلام کرد که در پی ممنوعیت واردات، برنج پاکستانی کیلویی دو تا سه هزار تومان و برنج هندی تقریبا کیلویی سه تا چهار هزار تومان گران شده است.

این تصمیم تجاری در شرایطی اتخاذ شد که مرکز آمار ایران در آذرماه، تورم نقطه‌ای برنج ایرانی درجه ۱ را ۱۲۳ درصد و برنج خارجی درجه ۱ را ۴۵.۹ درصد اعلام کرد. معنای این ارقام این است که به طور مثال، قیمت هر کیلو برنج ایرانی درجه ۱ در آذر ۱۴۰۱ نسبت به آذر گذشته، ۱۲۳ درصد گران‌ شده است.

اتاق بازرگانی ایران هم هشدار داد که ممنوعیت واردات برنج در این شرایط می‌تواند اوضاع این غله مهم در سفره ایرانی‌ها را بدتر کند.