مدارای مذهبی و سیاسی؛ توقع طرف‌های عرب پیمان ابراهیم از اسرائیل

«ظاهرا اسرائیل در پایتخت‌های عربی و به‌ویژه در میان شرکای جدیدش در چارچوب پیمان ابراهیم، ​​زیر ذره‌بین است»

دیوید وینبرگ می‌گوید هرگونه بی‌احتیاطی اسرائیل ممکن است سعودی‌ها را وادار به عقب‌نشینی کند-Menahem KAHANA / AFP

دیوید وینبرگ، معاون «موسسه اورشلیم برای استراتژی و امنیت»، در مقاله‌ای تحلیلی پیش‌بینی کرده است که بسیاری از اصلاحات برنامه‌ریزی شده دولت آینده اسرائیل در عرصه‌های امنیتی، دفاعی، دیپلماتیک و مذهبی مشکلاتی را برای روابط خارجی اسرائیل ایجاد خواهد کرد.

این تحلیلگر سیاسی اسرائیلی در مقاله‌ای که در نشریه اورشلیم‌پست منتشر شده، با اشاره به نگرانی‌هایی که در واشنگتن و همچنین از سوی جوامع لیبرال یهودی ساکن خارج از مرزهای اسرائیل مطرح شده است، می‌نویسد ظاهرا اسرائیل در پایتخت‌های عربی و به‌ویژه در میان شرکای جدیدش در چارچوب پیمان ابراهیم، ​​زیر ذره بین است.

او می‌گوید در جلسات اخیرش با همکاران تحلیلگر خود در کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس، متوجه نگرانی‌های آنان درباره دولت ائتلافی نوظهور در اسرائیل شده است؛ و از نظر اندیشمندان و تحلیلگران سیاسی عرب، مدارا مفهوم کلیدی پشت توافق‌نامه ابراهیم با اسرائیل است و انتظار دارند که انعکاس آن را در سیاست‌گذاری دولت اسرائیل شاهد باشند.

او می‌نویسد می‌توان پیش‌بینی کرد که دولت جدید اسرائیل از جمله به دنبال بازتعریف توازن قدرت میان دادگاه‌ها و پارلمان، ساماندهی وضعیت بیش از ده شهرک جدیدی که جناح چپ آن‌ها را غیرقانونی می‌داند، و کنترل احداث برخی شهرک‌های غیرقانونی فلسطینی در بخشی از کرانه غربی که تحت کنترل اسرائیل ساخته می‌شوند، باشد. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

او می‌گوید که هدف بسیاری از وزرا آتش‌به‌اختیار کردن سربازان اسرائیلی در مناطق بی‌قانون عرب‌نشین در نقب و الجلیل و همچنین شهرهای عرب-یهودی در سراسر اسرائیل است.

او پیش‌بینی می‌کند که دولت احتمالا فعالیت‌های شرورانه گروه‌های اسلامگرای تندرو در شرق اورشلیم که امنیت شهر را به مخاطره می اندازند و حاکمیت اسرائیل در این شهر را تضعیف می‌کنند، سرکوب کند، و ابراز امیدواری کرده که دولت عبادت یهودیان در منطقه حرم شریف را تسهیل کند.

وینبرگ با استناد به گفت‌وگوهای خود با تحلیلگران اماراتی و بحرینی می‌نویسد که آنان با هیچ‌یک از این موارد فوق مخالفت اصولی ندارند و در دراز مدت نیز مشکلی با گسترش حق حاکمیت بیشتر اسرائیل ندارند، و به نقل از آنان می‌نویسد که بخشی از این موارد در اصول مدارا و آزادی مذهبی ریشه دارند که اعراب خلیج فارس ارج می‌نهند.

وینبرگ در عین حال می‌نویسد، که تحلیلگران عرب معتقدند که نکته مهم این است که این کارها طوری انجام نشود که انگار یک گاومیش به چینی‌فروشی رفته است. آنان می‌گویند اگر اسرائیل سیاست‌های شهرک‌سازی را بی‌محابا ادامه دهد، به معترضان سنگ‌انداز فلسطینی شلیک کند، و ناگهانی و بدون تلاش برای گفت‌وگو مومنان یهودی را برای عبادت به منطقه حریم شریف بریزد، ممکن است پیمان‌های ابراهیم به خطر بیافتند.

این مشاور سابق و فعلی نهادهای ارشد اسرائیلی می‌نویسد که هیچ‌یک از کشورهای طرف توافق ابراهیم قرار نیست روابط با اسرائیل را قطع کند یا به همکاری‌های اطلاعاتی و دفاعی (به ویژه علیه ایران) پایان دهد.

او با تاکید بر زمینه‌های همکاری متعدد در حوزه‌های محیط‌ زیستی و کشاورزی، علمی، فضایی و تجاری هشدار می‌دهد که ممکن است کشورهای عرب لازم ببینند که روابط خود با اسرائیل را به خفا ببرند و با صدای بلند از دولت اسرائیل دور شوند.

وینبرگ سپس به نقل از یک تحلیلگر عرب نوشته است که عربستان سعودی در یک موقعیت تعیین‌کننده است و شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور آماده برداشتن گام‌های جدید در قبال اسرائیل است، همان چیزی که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر پیش روی اسرائیل به آن امید دارد و پیشرفت روابط با ریاض را به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی خود مشخص کرده است.

او هشدار می‌دهد که هرگونه بی‌احتیاطی اسرائیل ممکن است سعودی‌ها را وادار به عقب‌نشینی کند و باعث شود که در اولین گام مجوز خطوط هواییس اسرائیل، بحرین و امارات برای پرواز بر فراز عربستان سعودی در مسیرهای خود را لغو کند؛ گامی رو به عقب که بر توسعه روابط اسرائیل و منطقه خلیج فارس تاثیری شگرف خواهد داشت.

نویسنده با تاکید بر مفهوم مدارا می‌نویسد که اعراب خلیج فارس به دنبال بازتعریف هویت و تصویر جهانی مسلمانان عرب بر اساس گفتمان اصیل مدارا و اعتدال ایدئولوژیک‌اند. آنان گفتمان نفرت از غرب و نفرت از اسرائیل را که ريشه در شاخه‌‌های افراطی تشیع و تسنن دارد، یکسره رد می‌کنند.

نویسنده این مطلب می‌گوید که اعراب خلیج فارس آمیختن سنت و روشنگری در اسرائیل را الگویی برای جوامع خود می‌بینند و می‌نویسد که جوامع امارات، بحرین و مراکش مانند اسرائیل هویت مستحکم خانوادگی، قومی، فرهنگی و مذهبی خود را در عین ارج نهادن به مدرنیته قدر می‌دانند، و همزمان با داشتتن احساسات ملی‌گرایانه و اقبال گسترده به آموزش پیشرفته، برادری بین‌المللی و همکاری منطقه‌ای را حمایت می‌کنند و به دنبال صلح‌اند.

او نتیجه می‌گیرد که طرف‌های عرب توافق ابراهیم باید شاهد تاکید اسرائیل بر مدارا، صلح با فلسطینی‌ها و سازش با اعراب اسرائیلی باشند. نویسنده می‌گوید کشورهای عرب دخیل در توافق ابراهیم نه به راه‌حل منسوخ دو کشور مستقل در کنار هم اعتقاد دارند و نه به برآوردن خواسته‌های فلسطینی‌های تندرو اهمیت می‌دهند. آنچه که برایشان مهم است رویکرد مثبت به گفت‌وگو و مدارا است.

به نوشته این مقاله، کشورهای عرب می‌خواهند ببینند که اسرائیل به دنبال آشتی میان مسلمانان و یهودیان است و نه رویارویی‌های خشن، و در پی فرصت‌های دیپلماسی دست‌کم غیررسمی با فلسطینی‌ها و کار گروهی میان دو طرف است.

وینبرگ سپس درباره این که چنین روابطی چگونه با وجود سیاست‌های خصمانه رهبران فلسطینی در قبال اسرائیل ممکن است، ابراز تردید می‌کند و می‌پرسد چطور می‌شود از اسرائیل انتظار پیشرفت با محمود عباس و یارانش را داشت، چه برسد به رهبران حماس؟ اسرائیل چطور می‌تواند بدون درجه‌ای از رویارویی جلوی باندهای بادیه‌نشین در نقب را گرفت؟ او می‌گوید که این سوال‌ها را پیش روی همکاران خود در خاورمیانه نیز قرار داده و گفته است که انتظاراتشان را کاهش دهند.

او همچنین به تحلیلگران عرب گفته است که اسرائیل قاطعهانه بر حاکمیت خود در مواجهه با بی‌قانونی تاکید خواهد کرد و این همان چیزی است که اکثر مردم از دولت جدید خود انتظار دارند. نویسنده می‌گوید که در گفت‌وگوهای خود اطمینان داده است که اسرائیل این کار را بدون تحریک‌های نژادپرستانه و مقتدرانه و از طریق ابزارهای دقیق و رویکرد تمایل حداکثری به گفت‌وگو پیش خواهد برد.

بیشتر از جهان