در ضلع شمال شرقی مسجد تاریخی جامع هرات و در خیابانی به نام زرنگار، مغازه‌های متعددی وجود دارند که از حدود ۱۵ سال پیش به این سو اکثرا کار چاپ و نشر و صحافی کتاب و آثار نوشتاری انجام می‌دهند. تعدادی کتاب‌فروشی نیز در همین خیابان وجود دارد.
اما پیش از آن و طی سالیان دراز، این منطقه مختص به صنف عتیقه‌فروشان بود و مغازه‌های عتیقه‌فروشی کنار هم قرار داشتند. در این میان، مغازه عتیقه‌فروشی سلطان احمد حمیدی، از بقیه پررونق‌تر بود، زیرا او در کنار فروش عتیقه‌جات، محصولات شیشه‌گری خودش را نیز در این مغازه می‌فروخت. به جرات می‌توان گفت که محصولات او در تمام افغانستان منحصر‌به‌فرد بود، زیرا جز او و استاد غلام سخی، استادکار دیگری در آن زمینه در افغانستان باقی نمانده بود که صنعت شیشه‌گری را ادامه دهد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
آقای حمیدی هم در سال ۲۰۱۸ از دنیا رفت و در حال حاضر فقط یک کوره شیشه‌گری در هرات و در سراسر در افغانستان مانده است و کس دیگری نیست که این صنعت سنتی را تداوم بخشد. به تازگی مقام‌های اداره فرهنگ هرات گفته‌اند که می‌کوشند تا از سقوط کامل صنعت شیشه‌گری جلوگیری کنند. اداره اطلاعات و فرهنگ طالبان یک کوره شیشه‌گری را با حمایت دولت دوباره فعال کرده است.
نعیم‌الحق حقانی، رئیس اداره اطلاعات و فرهنگ در هرات، به رسانه‌ها گفته است که برای حفظ این صنعت تاریخی، یک کارگاه شیشه‌سازی با حمایت دولت فعال شده است. با این حال، صنعتگرانی که هنوز تولیدات شیشه‌گری را به فروش می‌رسانند، می‌گویند که رکود بازار و نبود تقاضا، باعث رکود این صنعت شده است. عبدالقیوم وزیری، رئیس انجمن حامیان میراث فرهنگی هرات، می‌گوید که به هر نحو ممکن باید صنایع تاریخی و سنتی در افغانستان زنده نگهداشته شوند: «شیشه‌گری یکی از میراث‌های فرهنگی است که باید توجه زیادی صورت گیرد و خواهش من از تمامی شهروندان این است که بیایند از این صنعت حمایت کنند و خریداری کنند.»
صنعت شیشه‌گری در این منطقه تاریخی کهن دارد. خود صنعتگران می‌گویند قدمت شیشه‌گری در افغانستان به سه هزار سال قبل برمی‌گردد، اما مسئولان آثار و فنون تاریخی هرات قدمت رسمی آن را به حدود ۱۸۰۰ سال قبل ارجاع می‌دهند. ایام‌الدین اجمل، مدیر سابق اداره حفظ آثار تاریخی هرات، به ایندپندنت فارسی گفت که بر اساس آثاری که در نتیجه کاوش‌های باستان‌شناسی در هرات به دست آمده است، قدمت شیشه‌گری در هرات به ۱۸۰۰ سال قبل برمی‌گردد. او می‌گوید این صنعت تا همین ۷۰ سال پیش در افغانستان رونق فراوانی داشت و محصولات اهل این صنعت تاریخی هرات، در سراسر افغانستان خریدار داشت. به گفته اجمل، در گذشته که تولید شیشه در جهان بسیار کم بود، صنعتگران هرات با استفاده از مواد معدنی موجود در آن ناحیه، شیشه تولید می‌کردند. آنان سپس با استفاده از پودر آهن، سرب و مس، رنگ‌های مختلفی به شیشه‌ها می‌دادند. اما پس از اینکه تولید شیشه در کارخانه‌های جهان افزایش یافت، تولید شیشه از مواد معدنی زیاد به‌صرفه نبود. در نتیجه، صنعتگران شیشه‌های شکسته و دور ریخته‌شده را جمع‌آوری می‌کردند و با افزودن رنگ، از آن‌ها لوازم شیشه‌ای تازه می‌ساختند.
به گفته ایام‌الدین اجمل، از دهه ۵۰ میلادی رونق شیشه‌گری در هرات کاهش یافت، زیرا مردم به لوازم شیشه‌ای بهتر و مدرن‌تر دسترسی یافتند و از قضا این لوازم ارزان‌تر از محصولات صنعتگران شیشه در هرات به دست می‌آمد. در نتیجه، این صنعت روز به روز رو به ضعف نهاد و از ۱۰ کوره شیشه‌گری به دو کوره تنزل یافت.
به گفته آقای اجمل، این دو کوره نیز به لطف جهانگردان خارجی و شهروندان دیگر مناطق افغانستان فعال باقی ماند. از آن پس، صنعتگران از خیر ساختن لوازم ضروری خانه گذشتند و بیشتر به ساخت لوازم تزئینی روی آوردند.
خلیفه غلام سخی، تنها صنعتگر شیشه‌گری درهرات، نگران بی‌توجهی مردم به این صنعت تاریخی است. او می‌گوید، کسی خریدار محصولات شیشه‌گری آنان نیست و جز خارجی‌ها که آن‌ها نیز به شدت کم شده‌اند، کسی آن محصولات را نمی‌خرد. غلام سخی امیدوار است که دولت راهکار درستی برای حفظ این صنعت قدیمی در هرات در پیش گیرد.
صنعت شیشه‌گری هرات در دوره تیموریان رونق زیادی داشت و شیشه‌گران هرات، محصولات خود را به اقصی نقاط جهان می‌فرستادند. اما به دلیل جنگ‌های طولانی و بحران‌های فراگیر منطقه‌ای، به ویژه در دوران اخیر، این صنعت نیز اندک اندک خواستاران خود را در جامعه از دست داد و از رونق افتاد. در حال حاضر، تنها در کشور افریقایی کنیا صنعت شیشه‌گری سنتی شبیه هرات فعالیت دارد، اما با ابتکار‌ها و ابداعات تازه‌ای همراه شده است. چند سال پیش دولت وقت افغانستان دو شیشه‌گر افغان را مدتی به کنیا فرستاد تا شیوه‌های تازهشیشه‌گری سنتی را از صنعتگران کنیایی بیاموزند. اما پس از بازگشت آنان هم شیشه‌گری در هرات نتوانست جایگاه پیشین خود را به دست آورد.
