تلاش جمهوری اسلامی ایران برای گسیل پنج میلیون زائر به عراق باتوجه به شرایطی که امنیت و سلامت زائران اربعین را تهدید می‌کند، هنوز به نتیجه نرسیده است. ممانعت عراق از ورود اتوبوس‌های ایرانی به خاک این کشور، گرمازدگی، ازدحام و انتظار هزاران مسافر در مرزهای شلمچه و مهران، مقام‌های جمهوری اسلامی را ناگزیر کرد مرزهای شش‌گانه با عراق را ببندند.
مجید میراحمدی، معاون وزیر کشور و رئیس ستاد اربعین، صبح روز جمعه ۱۸ شهریور، ضمن اعلام بسته شدن مرزهای شش‌گانه به عراق گفت که این تصمیم «به دلیل اتفاق‌های نگران‌کننده‌ای که در مرزهای شلمچه و مهران به وقوع پیوست و مخاطرات جدی که برای امنیت و سلامت زائران به وجود آمد» در ستاد مرکزی اربعین گرفته شد. او به برگزاری جلسه‌ای چند ساعته (از شامگاه پنجشنبه تا بامداد جمعه) در ستاد اربعین اشاره کرد و گفت که براساس اتفاق نظر همه اعضای شرکت‌کننده «استمرار وضعیت فعلی قطعا مخاطرات جدی برای امنیت و سلامت زائران دارد».
سخنان رئیس ستاد اربعین آشکار می‌کند که مقام‌های حکومت ایران تا آخرین لحظه تلاش کردند که طرف عراقی را برای پذیرش بدون محدودیت زائران ایرانی متقاعد کنند، اما عراقی‌ها از مسئولان جمهوری اسلامی خواسته‌اند که شمار زائران را کاهش دهند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
معاون امنیتی انتظامی وزیر کشور ادعا کرد موضوعاتی مانند «عدم آمادگی طرف عراقی در سرعت عمل پذیرش زائران»، «ناکافی بودن امکانات» و «نبود سرعت عمل در نقل‌وانتقال در آن‌سوی مرز» دلیل اصلی نگرانی برای «امنیت و سلامت» زائران است.
میراحمدی، شامگاه پنجشنبه نیز در مصاحبه با صداوسیما، از افرادی که هنوز به سمت مرزها حرکت نکرده‌اند خواست که حرکت نکنند تا «توافق با دولت عراق برای تسهیل رفت‌وآمد زوار اجرایی شود». او همچنین اذعان کرد که «ظرفیت‌های عراق و شرایط حاکم بر پایانه‌های مرزی به‌هیچ‌وجه ظرفیت سایر افرادی را که هنوز به سمت مرز حرکت نکرده‌اند، ندارد و قطعا دشواری‌هایی را برای آن‌ها ایجاد می‌کند».
میراحمدی در این مصاحبه گفت که روز پنجشنبه در مرز مهران، خروج زوار از سمت عراق به مدت دو ساعت متوقف شد و مسائلی مانند ازدحام جمعیت در هوای بسیار گرم را ایجاد کرد. در مرز شلمچه نیز حمل‌ونقل عراق ساعت‌ها متوقف شد، تا آنجا که تعدادی از زائران بازگشتند.
به گفته رئیس ستاد اربعین، جمهوری اسلامی ایران برای اعزام دو هزار و ۲۰۰ دستگاه اتوبوس به عراق برای تردد زائران اعلام آمادگی کرده بود، اما عراق اجازه ورود این اتوبوس‌ها را به خاکش نداد.
ازدحام مسافران و گرمای هوا روز پنجشنبه تعدادی از مسافران اربعین را با مشکل مواجه کرد، اما معاون وزیر کشور می‌گوید شمار افرادی که دچار مشکل شدند کمتر از تعداد انگشتان دست بود. این در حالی است که روز پنجشنبه مجتبی خالدی، سخنگوی سازمان اورژانس کشور، از گرمازدگی ۱۰ هزار و ۳۲۵ هزار نفر از افراد شرکت‌کننده در پیاده‌روی اربعین خبر داد و گفت: «علائم گوارشی، گرمازدگی و سردرد شدید در این افراد مشاهده شده است.»
محمد مخبر، معاون اول رئیسی هم برای حل مشکل گرمازدگی‌ها هزاران نفر از شرکت‌کنندگان در مراسم اربعین دستور ویژه صادر کرد.
برنامه‌ریزی حکومت ایران برای لشکرکشی به عراق از ماه‌ها پیش با صرف بودجه‌های کلان و اختصاص امکانات ویژه آغاز شد. به دستور رئیسی تمامی دستگاه‌های اجرایی موظف شدند «ظرفیت و امکانات» خود را در اختیار مراسم اربعین بگذارند، اما اکنون با ممانعت عراق، خروجی تمامی برنامه‌ریزی‌ها این است که پلیس راهور به دستور وزارت کشور باید جاده‌های منتهی به پایانه‌های مرزی را برای ساعت‌هایی مسدود کند تا این ازدحام و تراکم جمعیت کاهش پیدا کند. همچنین بلیت‌های خریداری شده به مردم مسترد می‌شود و صدور گذرنامه‌های اربعین نیز متوقف خواهد شد.
میراحمدی باز شدن مرزهای اربعین را به «اوضاع داخلی عراق» مشروط دانست و درباره کسانی که اکنون در مرز مانده‌اند نیز گفت که تلاش می‌شود این افراد نیز «یا توجیه شوند که برگردند یا این‌که با شرایط اطمینان بخشی از مرز عبور داده شوند».
راهپیمایی اربعین از نظر جمهوری اسلامی ایران تنها یک آیین مذهبی نیست، بلکه فرصتی برای نمایش قدرت حکومت در خارج از مرزهای ایران است. موضوعی که به‌نظر می‌رسد در اقدامات اخیر عراق تاثیرگذار باشد. مقتدی صدر، روحانی با نفوذ شیعه در عراق، در روزهای گذشته به صراحت از زائران ایرانی خواست که «نقش میزبان» نگیرند. حامیان صدر در عراق و شهروندان این کشور بارها از جمهوری اسلامی ایران خواسته‌اند از دخالت در امور داخلی این کشور پرهیز کنند، اما در این‌سوی مرز از نگاه علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، راهپیمایی اربعین می‌تواند زمینه‌ساز تحقق هدف نهایی «امت اسلامی» باشد و نباید این فرصت را به راحتی از دست داد.
