آخرین گزارش‌ها درباره برنامه‌های مجلس و دولت سیزدهم حاکی از تصویب طرح صیانت در شورای عالی فضای مجازی و صدور ابلاغیه اجرای آن است. توییت محمد کشوری، کارشناس فناوری اطلاعات، در حساب شخصی او، از آغاز طرحی خبر می‌دهد که در دو سال گذشته، بارها تا آستانه تصویب و عملیاتی شدن رفت اما فشار افکار عمومی مانع از اجرای آن شد.

کشوری نوشت: «طرح صیانت درباره اعضا و اختیارات کمیسیون عالی تنظیم مقررات بود و برای تصویب، به شورای‌عالی فضای مجازی ارجاع شد که در این شورا به تصویب رسید و برای اجرا ابلاغ شد.»

البته این خبر را هنوز مدیران وزارت ارتباطات تایید نکرده‌اند. حامدی بیدی، مدیر پلتفرم کارزار که دو سال گذشته میزبان کارزاری با بیش از یک میلیون امضا در مخالفت با طرح صیانت بود، با اظهار بی‌اطلاعی از تصویب این طرح، بر ابهام ماجرا افزود.

البته کاربران ایرانی در روزهای اخیر مدام از کاهش سرعت و اختلال گسترده در استفاده از اپلیکیشن‌های خارجی خبر می‌دادند و می‌گفتند بسیاری از سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها تنها با فیلترشکن قابل‌استفاده‌اند.

اجرای طرح صیانت با هدف محدودکردن دسترسی کاربران ایرانی به شبکه جهانی اینترنت از جمله اهداف جمهوری اسلامی طی سال‌های اخیر بود. تصویب این طرح جنجالی در مجلس به سبب واکنش اعتراضی جامعه، مسکوت ماند؛ اما با روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی، آشکار شد که هدف دولت اجرای چراغ خاموش این طرح به‌صورت پلکانی بوده است.

بر مبنای طرح صیانت، ابتدا از پهنای باند خارجی کاسته و دسترسی مردم ایران به بسیاری از فیلترشکن‌های رایگان محدود شد. اوایل تابستان ۱۴۰۱، نیز اخباری مبنی بر فعال‌ شدن قفل کودک در بخش جست‌وجوی گوگل در ایران از طریق وزارت ارتباطات منتشر شد که همان زمان هم کارشناسان حوزه آی‌تی این اقدام را مقدمات اجرای طرح صیانت دانستند.

از سوی دیگر، برخی از نیروهای پشتیبانی شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنت در پاسخ به علت اختلال گسترده در اینترنت و کاهش سرعت به مشتریان خود اعلام کردند که این موارد مرتبط با آزمایش طرح اینترنت ملی و در راستای اجرای طرح صیانت است.

حالا واکنش کاربران ایرانی به این خبر نشان می‌دهد که بسیاری از کاربران چندان متعجب نشده‌اند. یکی از فعالان توییتری نوشت: «این روزها چیزی به نام اینترنت نداریم. وقتی بنا است برای هر کاری فیلترشکن روشن کنیم، دیگر چه فرق می‌کند طرح تصویب شده باشد یا خیر.»

اما نکته آن است که در صورت اجرایی‌شدن این طرح دسترسی مردم ایران به هر نوع فیلترشکن هم محدود می‌شود. یکی دیگر از کارشناسان حوزه ارتباطات در اینستاگرام، با گلایه از انفعال جامعه و فعالان مدنی در خصوص این خبر نوشت: «هر بار هشدار دادیم مراحل قطع دسترسی ایرانیان به شبکه جهانی در حال اجرا است، دوستان گفتند ایران قابلیت کره شمالی شدن ندارد. اما می‌بینید که به‌سرعت به این مرحله نزدیک می‌شویم. تاخیر در واکنش به این اقدام‌ها یعنی یک روز صبح دیگر امکان اتصال به اینترنت جهانی را نخواهیم داشت.»

مردم در ایران با خطر محدودیت کامل دسترسی به اینترنت مواجه‌اند؛ این در حالی است که دولت رئیسی هم در حال برداشتن گام نهایی برای اجرای طرح اینترنت ملی است. اقدامی که به گفته تحلیلگران اقتصادی، نابودی کسب‌وکار بیش از چند میلیون ایرانی را که درآمدشان وابسته به اینترنت است، رقم می‌زند.

آیا دولت رئیسی حاضر است تبعات این اقدام را به‌ جان بخرد؟ شواهد نشان می‌دهد که برای جمهوری اسلامی، مسئله اینترنت به موضوعی امنیتی و خطری برای بقای کلیت نظام تبدیل شده است و بنابراین، در اجرای طرح صیانت و اینترنت ملی، مباحث مرتبط با حقوق شهروندی و تبعات اقتصادی به‌هیچ‌عنوان در اولویت نیستند.