سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، صبح روز یکشنبه ۲۴ ژوئیه (۲ مرداد ۱۴۰۱)، سفر خود را به قاهره و در دیدار با مقام‌های مصر آغاز کرد. سفر آفریقایی دیپلمات ارشد فدراسیون روسیه، آخرین تلاش مسکو برای شکست انزوای دیپلماتیک و فائق آمدن بر تحریم‌های غرب است. لاوروف شنبه‌شب وارد قاهره شد و به گزارش «آر تی»، پس از مصر به اتیوپی، اوگاندا، و جمهوری دموکراتیک کنگو نیز سفر خواهد کرد. وزارت خارجه مصر گفت سامح شکری، وزیر خارجه مصر، صبح یکشنبه با لاوروف دیدار کرده است. 

دیپلمات ارشد روسیه قرار است روز یکشنبه با احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب، نیز دیدار کند. به گزارش «آر تی»، لاوروف با نمایندگان دائمی کشورهای عضو این اتحادیه نیز دیدار خواهد کرد. 

جنگ روسیه در اوکراین علاوه بر نتایج نظامی و سیاسی، تاثیر اقتصادی گسترده‌ای نیز داشته است و باعث بالا رفتن شدید قیمت‌های نفت، گاز، و مواد غذایی شده است. مصر و  چندین کشور آفریقایی دیگر نیز از این افزایش قیمت ضرباتی جدی خورده‌اند. اوکراین یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان گندم، ذرت، و روغن آفتاب‌گردان در جهان است و اینک انسداد بندرهای آن در اثر تهاجم روسیه، باعث شده است  که جای خالی محصولاتش در بازارهای جهانی احساس شود. اوکراینی‌ها همچنان می‌کوشند غلات خود را از طریق خطوط راه‌آهن، مسیرهای جاده‌ای، و رودخانه‌ها به قاره اروپا برسانند، اما هزینه ارسال آن مواد به سایر نقاط جهان به شدت افزایش یافته است. در عین حال، ارائه محصولات روس‌ها در بازار نیز دشوار شده است. با اینکه کالاهای اساسی روسیه تحریم نشده‌اند، تحریم‌های غربی باعث شده‌ است که شرکت‌های کشتیرانی و بیمه حاضر به پشتیبانی از هرگونه مراوده با روسیه نباشند. 

قاره آفریقا از یک سو با افزایش قیمت کالاهای اساسی مواجه است و از سوی دیگر، میلیاردها دلار از بودجه‌های امدادی کشورهای ثروتمند نیز اینک برای کمک به پناهجویان در اروپا هزینه می‌شود که ناگزیر، بر خاورمیانه و آفریقا تاثیر می‌‌گذارد.

روسیه و اوکراین روز جمعه، پس از شرکت در مذاکراتی با میانجیگری سازمان ملل و ترکیه، به توافقی رسیدند که به موجب آن، اوکراین به امکان صادرات غلات دست می‌یابد. اما صبح شنبه موشک‌های روسیه بندر اودسا را هدف گرفتند و بر آن مبنا، تعهد روسیه به این توافق نیز زیر سوال رفته است. 

با این حال، لاوروف در این سفر می‌کوشد تقصیر این اوضاع را بر دوش غرب بگذارد. او در یادداشتی که در وب‌سایت وزارت خارجه روسیه منتشر شد، این استدلال را مطرح کرد، و ادعای غرب را که مسکو را مسئول بحران جهانی غذا می‌داند، رد کرد. لاوروف گفت، «غربی‌ها بار دیگر تلاش می‌کنند تقصیر خود را به گردن دیگران بیندازند.» لاوروف از دولت‌های آفریقایی نیز به دلیل انتخاب «راه مستقل» و نپیوستن به تحریم‌های غرب، تقدیر کرد. 

در این یادداشت وزیر خارجه روسیه که هم‌زمان در چهار روزنامه آفریقایی نیز منتشر شد، می‌خوانیم: «می‌دانیم که همکاران آفریقایی ما با تلاش‌های بی‌پرده آمریکا و اقمار اروپایی آن برای دست بالا پیدا کردن و تحمیل نظم جهانی تک‌قطبی بر جامعه بین‌المللی، موافق نیستند.»

دیدار لاوروف با مقام‌های مصر و سفیران کشورهای عربی در قاهره، کمتر از دو هفته پس از سفر جو بایدن، رئیس‌ جمهوری آمریکا، به خاورمیانه انجام می‌شود. بایدن در سفر خود با نخست‌وزیر اسرائیل و رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین دیدار کرد و سپس در عربستان سعودی با رهبران کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس، به اضافه مثلث مصر، اردن و عراق، جلسه داشت. 

مصر، پرجمعیت‌ترین کشور جهان عرب، از آغاز حمله روسیه به اوکراین در ماه فوریه، موضع بی‌طرفی گرفته است و همچنان روابط نزدیکی، هم با مسکو و هم با غرب دارد. این کشور از بزرگ‌ترین واردکنندگان گندم در جهان است و بخش عمده این محصول را از روسیه و اوکراین دریافت می‌کند. عبدالفتاح سیسی، رئیس ‌جمهوری مصر، روابط شخصی نزدیکی نیز با ولادیمیر پوتین، همتای روس خود، برقرار کرده است. این روابط در چند سال گذشته بهبود یافته‌اند و شاهد همسویی نظامی مسکو و قاهره در تخاصم‌هایی همچون جنگ داخلی لیبی بوده‌ایم. تازه‌ترین نمونه‌های این نزدیکی را هفته گذشته دیدیم: آغاز ساخت نیروگاه چهار‌رآکتوری هسته‌ای در مصر که «روس اتم»، شرکت انرژی اتمی دولتی روسیه، آن را انجام می‌دهد. 

اما سفر لاوروف موضوعی فرای روابط نزدیک پوتین و سیسی دارد. پوتین به روشنی می‌کوشد خود را رهبر بلوک وسیعی از ناراضیان از غرب قرار دهد. در مقابل، غرب به شدت تلاش می‌کند که کشورهای مختلف عرب و آفریقایی را به سمت خود جلب کند. در مجمع عمومی سازمان ملل دیدیم که تلاش‌های غرب باعث شد تا مصر نیز همراه با جمهوری دموکراتیک کنگو، به قطع‌نامه‌ ۲ مارس که حمله روسیه به اوکراین را محکوم می‌کرد، رای مثبت دهد، در حالیکه اوگاندا (مثل ایران) رای ممتنع داد، و اتیوپی اصلا رای نداد. از میان تمام کشورهای جهان، غیر از روسیه، تنها چهار کشور رای منفی دادند: بلاروس،‌ سوریه، اریتره، و کره شمالی.

به گزارش روزنامه «نیویورک‌تایمز»، در آستانه سفر لاوروف، دیپلمات‌های غربی در قاهره، مصر را لابی کرده‌اند تا استقبال چندان گرمی از لاوروف به عمل نیاورد. مایک همر، فرستاده ویژه آمریکا در منطقه شاخ آفریقا، نیز قرار است روز یکشنبه از منطقه دیدار کند. او به مصر، امارات متحده عربی، و اتیوپی سفر خواهد کرد. 

غربی‌ها همچنین کوشیده‌اند در رسانه‌های اجتماعی و صفحات روزنامه‌ها، علیه سفر لاوروف موضع بگیرند. در مقابل، روس‌ها نیز تلاش‌های اطلاعاتی خود را دارند. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که مردم در کشورهای آفریقایی مواضع متنوعی دارند؛ برخی از اوکراین پشتیبانی می‌کنند، و برخی دیگر از روسیه. در میان رهبران کشورهای آفریقایی البته کمتر کسی از مسکو حمایت کرده است،‌ اما در مقابل، حتی یک کشور آفریقایی هم به تحریم‌های غرب علیه روسیه نپیوسته است. 

در ماه گذشته شاهد بودیم که مکی سال، رئیس ‌جمهوری سنگال و رئیس اتحادیه آفریقا، با پوتین دیدار کرد. او از پوتین درخواست کرد که اجازه دهد صادرات غلات اوکراینی ادامه یابد، اما همچنین موضع مسکو را تکرار کرد که تحریم‌های غرب باعث بدتر شدن بحران مواد غذایی شده‌ است و مشخصا خواهان لغو تحریم‌ها بر گندم و کود روسیه شد. 

پوتین همچنان به مردم کشورهای غربی به عنوان «یک میلیارد نفر طلایی»، حمله می‌کند. او روز چهارشنبه در نشستی در مسکو گفت: «چرا این یک میلیارد نفر طلایی که تنها بخشی از جمعیت جهان است، باید بر همه غلبه کند و قوانین رفتاری خود را که مبتنی بر توهم استثنایی بودن است، اعمال کند؟ این‌ها اساسا با راهزنی از سایر مردمان در آسیا و آفریقا به اینجا رسیده‌اند.»