خامنه‌ای «ابتکار عمل» پوتین در حمله به اوکراین را ستود

ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان، رهبران روسیه و ترکیه در سفر به تهران با مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی ملاقات کردند

نشست کشورهای ضامن روند آستانه با حضور روسای جمهور روسیه، ترکیه و ایران امروز در تهران برگزار می‌شود. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه به تهران سفر کرده و با مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی؛ علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، و ابراهیم رییسی، رییس‌جمهوری اسلامی ایران، ملاقات کردند. 

روند آستانه در سال ۱۳۹۵ برای حل و فصل منازعه در سوریه ایجاد شد. سران کشورهای مبتکر این روند یعنی روسیه و ایران تا کنون شش مذاکره در مورد آن با ترکیه داشته‌اند. ترکیه به دلیل مداخله‌اش در مناطق شمالی سوریه و صف‌کشی نیروهایش برای مقابله با نیروهای ارتش دموکراتیک سوریه به رهبری کردها اکنون محور این دور از مذاکرات سران کشورها است. 

نیروهای ارتش دموکراتیک سوریه در هفته‌های گذشته که احتمال حمله نظامی ترکیه به نوار شمالی سوریه افزایش یافته است با دولت مرکزی سوریه به توافق رسیده‌اند و پرچم سوریه را بر فراز پست‌های دیدبانی مرزی با ترکیه بالا برده‌اند. نشانه‌ای از اینکه حمله ترکیه به سوریه از این پس اعلان جنگ به دولت مرکزی این کشور خواهد بود و نه صرفا مقابله با گروه‌های شبه‌نظامی نیمه‌رسمی. 

اما امروز در تهران تنها مسئله سوریه مطرح نمی‌شود. روسیه پس از تجاوز به اوکراین با تحریم‌های گسترده بین‌المللی مواجه شده است. ایران تا اینجای کار در نقش حامی روسیه عمل کرده است. حمایت ایران برای مسکو در شرایط کنونی که کشورهای زیادی در اطراف خود نمی‌بیند ارزشمند است. روسیه در چند ماه گذشته بازار غیر رسمی فروش نفت، فولاد و محصولات پتروشیمی که محل مبادله کالاهای تحریمی است را از چنگ ایران خارج کرده است. دو کشور اکنون گرچه از لحاظ سیاسی متحد یکدیگر دانسته می‌شوند ولی در بازار نسبتا محدود کالاهای تحریمی رقیب یکدیگرند. گزارش‌های متعددی در هفته‌های گذشته منتشر شده است که نشان می‌دهد روسیه با دادن تخفیف‌های زیاد توانسته بخش مهمی از این بازار را به سمت خود بکشاند. 

سفر جو بایدن به منطقه و تبعات آن موضوع دیگری است که سران تهران و مسکو درباره آن مذاکره خواهند کرد. 

ترکیه هم فعلا میان ایران و روسیه از یک سو و غرب و اسرائیل از سوی دیگر سرگردان است. اردوغان در تلاش است برای غلبه بر بحران اقتصادی در کشورش از ظرفیت همه کشورها استفاده کند. بهبود روابط با عربستان و امارات و بازسازی رابطه با اسرائیل بخشی از ابتکار اردوغان است. از دیگر سو این کشور مایل نیست که رابطه‌اش با روسیه، اوکراین و ایران هم در موقعیت متزلزلی قرار بگیرد. اردوغان فعلا در میانه نزاع بازیگرانی که رقیب یا دشمن هم هستند به دنبال منافع اقتصادی کشورش می‌گردد.