آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده، بر نقش بالقوه عربستان در گسترش «پیمان ابراهیم»، توافق عادی‌سازی روابط اسرائیل و کشورهای عربی، تاکید کرد و آن کشور را متحدی حیاتی در مقابله با چالش‌های ناشی از جمهوری اسلامی ایران و افراط‌گرایی در منطقه دانست.
سخنان بلینکن درحالی مطرح شده است که پس‌از ماه‌ها سردی روابط میان ایالات متحده و عربستان سعودی، به‌نظر می‌رسد دو طرف قدم‌هایی را برای ترمیم روابط برمی‌دارند و قرار است جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، در اواخر ماه جاری میلادی (ژوئن) به منطقه خاورمیانه و ازجمله کشورهای اسرائیل و احتمالا عربستان سعودی سفر کند.
بلینکن روز چهارشنبه، ۱۱ خردادماه، در گفت‌وگویی مجازی با دنیل کورتز-فلان، سردبیر نشریه آمریکایی «فارن افرز» (Foreign Affairs) که به‌‌مناسبت یک‌صدمین سالگرد انتشار این مجله برگزار شد، تاکید کرد: «عربستان سعودی یک متحد حیاتی ما در مقابله با افراط‌گرایی در منطقه و مقابله با چالش‌های ناشی از ایران است و امیدوارم که [این اتحاد] در روند ایجاد روابط بین اسرائیل و همسایگان دور و نزدیکش و گسترش پیمان‌های ابراهیم نیز ادامه یابد.»
«پیمان ابراهیم» عنوانی است برای توافق‌نامه‌های صلحی که در سال ۲۰۲۰ با میانجی‌گیری دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده آمریکا، میان اسرائیل و چند کشور عربی برقرار شد و براساس آن، کشورهای امارات متحده عربی، بحرین، مراکش و سودان، روابطشان را با اسرائیل عادی‌سازی کردند.
ابراز امیدواری بلینکن برای پیوستن عربستان سعودی به «پیمان ابراهیم» درحالی مطرح شده است که مقام‌های سعودی نیز به‌تازگی موضوع عادی‌سازی روابط با اسرائیل مطرح کرده‌اند، اما همواره اصرار دارند که تا وقتی پیشرفتی در رسیدگی به مناقشه اسرائیل و فلسطینیان به‌دست نیاید، این کشور برای برقراری رابطه قدم برنمی‌دارد.
شاهزاده فیصل بن‌فرحان آل‌سعود، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، هفته گذشته در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس گفت: «من فکر می‌کنم ما همیشه عادی‌سازی را به‌عنوان یک نتیجه نهایی در نظر داشته‌ایم، اما این نتیجه نهایی به‌دنبال [طی‌کردن] یک مسیر به‌دست می‌آید. ما همیشه عادی‌سازی کامل [روابط] با اسرائیل را تصور کرده‌ایم، و من پیش‌تر گفته‌ام که عادی‌سازی کامل بین ما و اسرائیل، بین منطقه و اسرائیل، که عادی‌سازی کامل با اسرائیل وجود خواهد داشت، و من قبلاً گفته‌ام که عادی‌سازی کامل بین ما و اسرائیل، بین منطقه و اسرائیل، مزایای بسیار گسترده‌ای به‌همراه خواهد داشت، اما تا زمانی‌که به مسئله فلسطین رسیدگی نشود، نمی‌توانیم از این مزایا بهره‌مند شویم.»
شاهزاده محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی، نیز اسفندماه، در گفت‌وگویی با نشریه آمریکایی آتلانتیک تاکید کرده بود که آن کشور به اسرائیل به‌عنوان یک متحد بالقوه نگاه می‌کند و اگر مسئله فلسطین حل شود، امکان عادی‌شدن روابط وجود دارد و دو کشور می‌توانند به متحدان یکدیگر تبدیل شوند.
یائیر لاپید، وزیر خارجه اسرائیل نیز روز سه‌شنبه، دهم خردادماه، با توجه به برخی مذاکرات جاری میان آن کشور با عربستان سعودی، درمورد عادی‌سازی روابط دو کشور ابراز امیدواری کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
پیش‌تر وب‌سایت خبری- تحلیلی آکسیوس گزارش داده بود که دولت بایدن «بی‌سروصدا» درحال میانجیگری در مذاکراتی میان عربستان سعودی، اسرائیل و مصر بوده است که در صورت موفقیت، می‌تواند نخستین گام درمسیر «عادی‌سازی روابط» بین عربستان سعودی و اسرائیل باشد. براساس این گزارش، مذاکرات مذکور شامل نهایی‌کردن انتقال دو جزیره راهبردی تیران و صنافیر در دریای سرخ از مصر به حاکمیت عربستان سعودی با رضایت اسرائیل و همچنین گام‌های بالقوه کوچکی ازسوی عربستان سعودی برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل است.
ابراز امیدواری بلینکن درمورد پیوستن عربستان سعودی به پیمان ابراهیم، در گفت‌وگوی روز چهارشنبه‌اش با سردبیر «فارن افرز» و در پاسخ به پرسشی مربوط به سفر پیش روی بایدن به آن کشور بود.
وزیر خارجه ایالات متحده در پاسخ به این‌که آیا بایدن در سفرش به ریاض بر مسائل حقوق بشری نیز تاکید خواهد کرد، یا خیر، بدون تایید سفر برنامه‌ریزی‌شده رئیس جمهوری آمریکا به عربستان سعودی در اواخر ماه، درباره روابط دو کشور صحبت کرد. او گفت از زمانی که دولت فعلی در آمریکا بر سر کار آماده است (ژانویه ۲۰۲۱)، جوبایدن، رئیس جمهوری این کشور، مصمم بود که در روابط با عربستان سعودی بازنگری و تنظیم دوباره‌ای داشته باشیم تا «مطمئن شویم که این رابطه در خدمت منافع ما و همچنین ارزش‌های ماست». او افزود که درعین‌حال، «این روابط را حفظ می‌کنیم، زیرا به ما در انجام کارهای خطیر فراوانی کمک می‌کند».
بلینکن گفت که در این «تنظیم دوباره» روابط باید ارزش‌های مورد نظر آمریکا در زمینه حقوق بشر و دموکراسی نیز در کنار منافع ایالات متحده در نظر گرفته شوند.
او ضمن تاکید بر اهمیت دستیابی به «کلیت منافع ایالات متحده» در روابط واشنگتن و ریاض، با اشاره به همکاری آمریکا با عربستان سعودی، امارات متحده عربی و سازمان ملل متحد برای برقراری آتش‌بس در یمن، از آن به‌عنوان «پیشرفت واقعی در برخورد عملی با یکی از بدترین درگیری‌هایی که جهان در دهه گذشته به خود دیده است» یاد کرد.
دولت بایدن از آغاز کار خود، تلاش کرده است تا بین منافع راهبردی واشنگتن در خاورمیانه با تعهدش به حقوق بشر موازنه برقرار کند. جو بایدن پیش از رسیدن به ریاست جمهوری، در طول کارزار انتخاباتی خود در سال ۲۰۲۰ میلادی، با انتقاد از روابط ایالات متحده با عربستان سعودی، وعده داد ضمن صدور «دستور ارزیابی دوباره روابط با ریاض» و با «وفاداری به ارزش‌های ایالات متحده» ازجمله حقوق بشر، روابط آمریکا در خاورمیانه را در مسیر درست قرار دهد و متعادل کند.
او در سال ۲۰۱۹ در «شورای روابط خارجی» گفته بود که «به حمایت آمریکا از جنگ فاجعه‌بار عربستان سعودی در یمن پایان خواهد داد» و همچنین برخورد دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین آمریکا، با موضوع قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی را محکوم کرده بود. خاشقجی سال ۲۰۱۸ در کنسولگری عربستان سعودی در استانبول ترکیه به قتل رسید.
وعده بایدن در کارزار انتخاباتی‌اش مبنی‌بر این‌که عربستان سعودی را به یک «کشور مطرود» در جهان تبدیل خواهد کرد، برخی تحلیلگران سیاسی را بر آن داشت که انتخاب این سیاستمدار دموکرات به ریاست جمهوری آمریکا را «بدترین کابوس عربستان سعودی» توصیف کنند. به این ترتیب، از آغاز کار دولت بایدن، سیاست‌گذاری‌های آمریکا، روابط دو کشور را رو به تیرگی برد.
اما حالا آن‌طور که روزنامه اسرائیلی هاآرتص نوشته است، «بایدن که می‌خواست سعودی‌ها را منزوی کند، حالا باید دستشان را ببوسد». برنامه سفر بایدن به عربستان سعودی و دیدار احتمالی‌اش با شاهزاده محمد بن‌سلمان هنوز نهایی نشده است، اما دولت آمریکا در هفته‌های اخیر، رویکرد سنجیده‌تری درقبال عربستان سعودی پیش گرفته است.
بلینکن به‌تازگی در گفت‌وگویی تلفنی با وزیر امور خارجه سعودی درباره روابط راهبردی دو کشور و فرصت‌های همکاری بیشتر درمورد مسائل منطقه‌ای صحبت کرد.
اواخر اردیبهشت‌ماه هم با سفر شاهزاده خالد بن‌سلمان، معاون وزیر دفاع عربستان سعودی، به آمریکا، نشست «کمیته مشترک برنامه‌ریزی راهبردی سعودی-ایالات متحده» برگزار شد. بر اساس بیانیه‌ای که ایالات متحده پس‌از این نشست منتشر کرد، کالین کال، معاون وزیر دفاع آمریکا در امور سیاسی و شاهزاده خالد بن سلمان، «بار دیگر بر قدرت اتحاد دفاعی ایالات متحده و عربستان سعودی تاکید کردند».
«فارن افرز» نشریه‌ای است که اندیشکده آمریکایی «شورای روابط خارجی» از سال ۱۹۲۲ تاکنون منتشر کرده است و معتبرترین رسانه در حوزه سیاست و روابط خارجی ایالات متحده محسوب می‌شود. گفت‌وگو با بلینکین نخستین برنامه از مجموعه نشست‌های مربوط به صدسالگی «فارن افرز» بود.
