روز پنجم فاجعه متروپل؛ مرگ روی دست مردم آبادان

روند افزایش تعداد قربانیان نشان‌دهنده سرعت گرفتن کشف پیکرهای تازه در برج است

از مهم‌ترین اخبار روز پنجم فاجعه متروپل می‌توان به ورود معاون اول رئیس‌ جمهوری به آبادان، افزایش تعداد قربانیان، تهدید دادستان خوزستان و انتقال تعداد زیادی نیروهای ضد شورش با هواپیمای نظامی از تهران، شیراز و اصفهان به آبادان اشاره کرد.

تجمع اعتراضی پنجشنبه شب مردم شهرهای آبادان و خرمشهر با شعارهای تند علیه شخص اول حکومت ایران شکل تازه‌ای به خود گرفت؛ در همین‌ حال، امدادگران هم توانستند با حفر تونل، به بخشی از زیرزمین متروپل دسترسی پیدا کنند.

یکی از امدادگرانی که در این روزها، صحنه‌های آواربرداری را در اینستاگرام به صورت زنده به اشتراک می‌گذارد، در اولین ساعات روز جمعه، از دسترسی امدادگران به زیرزمین خبر داد. دقایقی پر التهاب و امید که با ورود دستگاه زنده‌یاب به آن و پیدا نشدن کوچک‌ترین نشانی از حیات، به ناامیدی بدل شد.

تلاش برای دسترسی به زیرزمین بدون حادثه هم نبود. در حوالی ساعت ۳ بامداد، خبر رسید که در حین آوار برداری، بخشی از جداره داخلی برج دوباره ریزش کرده است و برخی از کارگران که در حال خارج کردن پیکر قربانیان بودند، محبوس شد‌ه‌اند. تا صبح جمعه، درباره این خبر مطالب ضدونقیضی منتشر شد.

انتشار تصاویر مراسم تشییع پیکر شیرین و رامین، خواهر و برادری که مالک کافه مری بودند، در صبح جمعه، بار دیگر غمی سنگین بر دوش مردم گذاشت.  پیکر مریم، همسر رامین، هنوز از برج خارج نشده است.

مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر خوزستان در اولین ساعات صبح جمعه بر اساس کشف پیکرهای تازه، تعداد قربانیان را ۱۹ نفر اعلام کرد؛ اما ساعتی بعد، فرماندار آبادان در گفت‌وگویی، ابتدا تعداد قربانیان را ۲۲ نفر و به فاصله کوتاهی ۲۴ نفر اعلام کرد.

روند افزایش تعداد قربانیان نشان‌دهنده سرعت گرفتن کشف پیکرهای تازه در برج است. هم‌زمان با ورود محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهوری، به آبادان، گروه امداد اعلام کرد که بخشی از ضلع شرقی برج برای دسترسی به طبقات تحتانی تخریب خواهد شد؛ روندی که از روز قبل با تخریب مغازه‌های خیابان پشت متروپل، آغاز شده بود.

برای مردم آبادان و کسانی که با این شهر آشنایی دارند، تخریب برخی از این مغازه‌ها از دست‌ دادن بخش مهمی از حافظه تاریخی شهر است؛ مانند مغازه آش‌فروشی مقدم که از قدیمی‌ترین پاتوق‌های اهالی آبادان بود.

ماجرای ورود محمد مخبر، عضو سابق هیئت‌مدیره سازمان منطقه آزاد اروند، که مجوز ساخت متروپل در زمان مسئولیت او در این سازمان داده شد، بی‌حاشیه نبود. در حالی که پنج‌ روز از حادثه می‌گذرد، اهالی خشمگین آبادان ورود با تاخیر مخبر را نتیجه پیام تسلیت دیرهنگام علی خامنه‌ای دانستند. پیامی که گفته شد به‌ این‌ علت دیر منتشر شد که حکومت نمی‌خواست نمایش تبلیغاتی پرهزینه خود به نام «سلام فرمانده» در ورزشگاه آزادی را تحت‌الشعاع قرار دهد؛ مراسمی که به‌زعم اکثر ایرانیان، دهن‌کجی به قربانیان داغدیده حادثه متروپل آبادان است.

شاید تند شدن شعارهای پنجشنبه شب مردم آبادان و خرمشهر نیز ناشی از همین حرکت عجیب و بی‌احترامی مقام‌های عالی جمهوری اسلامی به عزای عمومی اعلام‌شده در آبادان باشد. شعارهای «فرمانده، فرمانده، شهر زیر آوار مانده» و «تهران عروسیه، آبادان خونریزیه» به‌روشنی نشانگر واکنش منفی شهروندان آبادان و خرمشهر به نمایش «سلام فرمانده» است.

علی خامنه‌ای پس از پایان این مراسم، بالاخره پیام تسلیت صادر کرد و چهره‌های شناخته‌شده دیگر هم سکوت چند روزه خود را شکستند و در مورد فاجعه متروپل اظهارنظر کردند. محمد مخبر در بدو ورود و پس از سرکشی از منطقه، در گفت‌وگویی اعلام کرد: «امیدواریم ظرف یک تا دو روز آینده، تکلیف همه‌چیز روشن شود. البته کار بسیار پیچیده است. فساد گسترده‌ای بین پیمانکار، سازنده و دستگاه‌هایی که مجوز داشتند، وجود دارد و به وظایف خود عمل نکردند که با جدیت باید رسیدگی شود و این اتفاق‌ها تکرار نشود»

هم‌زمان با این اظهارات، دادستان خوزستان با انتشار مطلبی تهدیدآمیز که واکنشی به حوادث پنجشنبه شب آبادان به نظر می‌رسید، اعلام کرد: «انتشار هرگونه اخبار کذب در این‌ خصوص جرم است و با افرادی که با انتشار شایعات به دنبال بهره‌برداری در جهت مطامع خودند، با جدیت برخورد قانونی می‌شود.»

به نظر ‌می‌رسد حکومت به‌شدت از التهاب در شهرهای آبادان و خرمشهر و گسترش آن به شهرهای دیگر نگران است. چرا که از شعارهای مردمی مشخص است که هیچ‌کدام از برنامه‌ریزی‌های ترتیب‌داده‌شده برای هدایت افکارعمومی در مورد این فاجعه موفقیت‌آمیز نبوده‌اند. فضای امنیتی صبح روز جمعه در آبادان در کنار اصرار محمد مخبر بر پایان یافتن روند آواربرداری طی روزهای آینده، نشان می‌دهد که حکومت می‌داند طولانی شدن روند آواربرداری به گسترش اعتراض‌ها می‌انجامد.

دستگیری برخی از معترضان از جمله آرش قلعه‌گلاب، روزنامه‌نگار و طنزپرداز آبادانی، در شب پنجشنبه، از پایان تحمل جمهوری اسلامی و آغاز سرکوب‌ اعتراض مردم داغدار آبادان خبر می‌دهد.

همچنین در حالی‌ که به اذعان تمامی حاضران در صحنه، بدون حضور داوطلبان مردمی در روزهای اخیر، آواربرداری ممکن نبود، احسان عباس‌پور، فرماندار آبادان، در گفت‌وگویی اعلام کرد: «امکانات برای آواربرداری از متروپل به‌اندازه کافی وجود دارد و به نیروهای مردمی نیازی نیست. مردم در منازل حضور داشته باشند و به شایعات در فضای مجازی توجه نکنند.»

مشخص نیست وضعیت پیکرهای باقی‌مانده در طبقات زیرین چگونه است که برخی نیروهای محلی خبر می‌دهند که با رسیدن به پیکرها، ستاد بحران دستوری مبنی بر توقف روند خروج آن‌ها از برج صادر کرده است. شاید این شایعه که خروج آن‌ها باعث می‌شود آشکار شود که بیشتر آن‌ها در تقلای رسیدن به راه خروج بودند و به دلیل دیر رسیدن امکانات و تاخیر در آواربرداری صحیح، جان باخته‌اند، مهم‌ترین دلیل نگرانی حکومت از حضور نیروهای مردمی در حین خروج باقی پیکرها باشد.

آبادان هنوز آبستن حوادثی تازه است؛ چرا که هرچه بیشتر از زمان حادثه می‌گذرد، ابعاد بیشتری از نقش و دخالت مسئولان محلی و کشوری در فساد منجر به این فاجعه عیان می‌شود.