دور دوم مذاکرات طالبان افغانستان و دولت پاکستان روز شنبه سوم آبان، به میزبانی دولت ترکیه و با حضور نمایندگان قطر و هیئت‌های اعزامی از کابل و اسلام‌آباد در استانبول آغاز شد، اما برخلاف دور نخست، با گذشت نزدیک به سه روز هنوز به نتیجه‌ای نرسیده است.
دور نخست این گفتگوها روز شنبه ۲۶ مهرماه، در شهر دوحه برگزار شد و پس از ۱۶ ساعت، به برقراری آتش‌بس و امضای توافق‌نامه انجامید.
البته دور نخست با حضور وزرای دفاع پاکستان و طالبان برگزار شد و قرار بود دور دوم نیز با حضور مقام‌های بلندپایه انجام شود، اما اکنون که طالبان هویت اعضای هیئت اعزامی خود را علنی کرده‌اند، مشخص شده است که افراد رده‌پایین و فاقد اختیار تصمیم‌گیری به این نشست فرستاده شده‌اند.
هویت اعضای هیئت اعزامی پاکستان به این نشست هنوز اعلام نشده، اما روزنامه پاکستانی دان نوشته که هیئت این کشور متشکل از مقام‌های ارشد امنیتی و اطلاعاتی، از جمله نمایندگان سازمان اطلاعات ارتش (ISI)، ریاست عملیات نظامی و وزارت خارجه است.
نمایندگان طالبان در مذاکره با دولت پاکستان
طالبان برای مذاکره با هیئت پاکستانی پنج نفر را به استانبول فرستاده‌اند که اسامی این افراد مولوی رحمت‌الله نجیب، معاون مالی و اداری وزارت داخله (کشور)، مولوی نورالرحمان نصرت، رئیس عملیاتی وزارت دفاع، انس حقانی، برادر سراج‌الدین حقانی، سهیل شاهین، سفیر طالبان در قطر و عبدالقهار بلخی، سخنگوی وزارت خارجه، اعلام شده است. رهبری این هیئت را رحمت‌الله نجیب برعهده دارد.
رحمت‌الله نجیب که سپتامبر ۲۰۲۴ معاون وزارت داخله طالبان شد، پیش‌تر معاون اداره استخبارات (اطلاعات) بود. این نهاد از قدرتمندترین ساختارهای امنیتی طالبان است که جنگ با داعش و سرکوب مخالفان طالبان از مهم‌ترین مسئولیت‌های آن است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
نجیب تا پیش از بازگشت طالبان به قدرت، یکی از فرماندهان میدانی و استاندار سایه طالبان در لوگر بود. او از چهره‌های بانفوذ در ساختار امنیتی طالبان به شمار می‌رود و در مذاکرات استانبول نقش هماهنگ‌کننده میان کابل، قندهار و هیئت مذاکره‌کننده طالبان را ایفا می‌کند.
انس حقانی عضو این هیئت از اعضای برجسته شبکه حقانی و برادر سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله (کشور) حکومت طالبان، است که از چهره‌های جوان، اما بانفوذ در ساختار سیاسی طالبان به شمار می‌رود و پس از تسلط این گروه بر افغانستان، به‌عنوان یکی از اعضای ارشد دفتر سیاسی طالبان در دوحه و سپس مشاور ارشد وزارت داخله فعالیت کرده است. انس حقانی در ارتباطات طالبان با کشورهای منطقه، از جمله قطر، پاکستان و ترکیه نقش مهمی دارد و از چهره‌های کلیدی جناح شبکه حقانی محسوب می‌شود.
او سال ۲۰۱۴ به دست نیروهای امنیتی دولت پیشین افغانستان بازداشت و به اتهام دست داشتن در حملات تروریستی به اعدام محکوم شد، اما در سال ۲۰۱۹ در پی توافق تبادل زندانیان میان ایالات متحده و طالبان، آزاد شد. آزادی او یکی از پیش‌شرط‌های طالبان برای آغاز مذاکرات صلح در دوحه بود. از آن زمان، انس حقانی به چهره‌ای سیاسی‌تر در درون طالبان تبدیل شده و در نشست‌ها و سفرهای دیپلماتیک متعددی حضور یافته است.
عضو دیگر هیئت مذاکره‌کننده طالبان در استانبول، عبدالقهار بلخی، سخنگوی وزارت خارجه این گروه، است. بلخی که مدتی در نیوزیلند زندگی کرده، به چند زبان، از جمله انگلیسی و عربی مسلط است و پس از بازگشت طالبان به قدرت در اوت ۲۰۲۱، یکی از چهره‌های رسانه‌ای و دیپلماتیک این گروه بوده است. بلخی در بیشتر نشست‌ها و جلسات رسمی طالبان مترجم امیرخان متقی است.
مولوی نورالرحمان نصرت، رئیس عملیاتی وزارت دفاع طالبان، از دیگر اعضای هیئت مذاکره‌کننده با پاکستان است. او از فرماندهان نظامی ارشد حلقه رهبر طالبان در قندهار به شمار می‌رود و پیش از بازگشت طالبان به قدرت، فرماندهی چندین جبهه مهم جنگی را در جنوب و شرق افغانستان، به‌ویژه در ولایات ننگرهار و پکتیا، برعهده داشت و در هماهنگی عملیات‌های میدانی علیه نیروهای دولت پیشین نقش کلیدی ایفا می‌کرد.
برخی اعضای طالبان در شبکه‌های اجتماعی از او با لقب «قصاب داعش» یاد کرده و به نقش او در سرکوب عناصر داعش خراسان در شرق افغانستان اشاره کرده‌اند. در جریان درگیری مرگبار مرزی میان طالبان و ارتش پاکستان هم عکس‌هایی از مولوی نورالرحمان نصرت در شبکه‌های اجتماعی پخش شد که او را در اتاق فرماندهی عملیات نظامی نشان می‌داد. حساب‌های کاربری طالبان ادعا کردند که نصرت بخشی از جنگ مرزی با ارتش پاکستان را فرماندهی می‌کرد.
سهیل شاهین، سفیر طالبان در قطر، نیز در ترکیب هیئت این گروه در مذاکره با هیئت پاکستانی در استانبول حضور دارد. شاهین که پیش‌تر مسئولیت دفتر سیاسی طالبان را در دوحه برعهده داشت، از چهره‌های سیاسی شناخته‌شده این گروه است و از دهه ۱۹۹۰ در بخش رسانه‌ای و روابط خارجی طالبان فعالیت دارد.
شاهین در دوران نخست حاکمیت طالبان (۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱) معاون سردبیر نشریه رسمی این گروه بود و بعدتر به‌عنوان دیپلمات در سفارت افغانستان در اسلام‌آباد کار می‌کرد. پس از تشکیل دفتر سیاسی طالبان در دوحه، او به یکی از سخنگویان اصلی در مذاکرات صلح با آمریکا و جامعه جهانی تبدیل شد. پس از بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱، شاهین نامزد طالبان برای نمایندگی افغانستان در سازمان ملل معرفی شد، اما این درخواست تاکنون پذیرفته نشده است.
در حالی که نتایج این مذاکرات با گذشت نزدیک به سه روز، هنوز مشخص نیست، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، ابراز خوش‌بینی کرده است که «مشکلات از راه گفتگو حل شوند.» با این حال روزنامه پاکستانی دان گزارش داده است که گفتگوها میان هیئت‌های طالبان افغانستان و دولت پاکستان در استانبول بدون پیشرفت محسوس ادامه دارد، زیرا اعضای هیئت طالبان از کابل و قندهار دستور می‌گیرند و اختیار تصمیم‌گیری مستقل ندارند.
به نوشته این روزنامه، در دومین روز نشست که با میانجی‌گری ترکیه و قطر برگزار شد، هیئت طالبان از ارائه هرگونه تضمین کتبی برای اقدام علیه پناهگاه‌های تحریک طالبان پاکستانی (تی‌تی‌پی) خودداری کرد. مقام‌های پاکستانی گفته‌اند این بی‌میلی نشان‌دهنده ناتوانی طالبان در اتخاذ تصمیم و نبود اراده برای مهار گروه‌های شورشی در خاک افغانستان است.
منابع امنیتی پاکستان به دان گفتند که هیئت پاکستانی در مذاکرات استانبول، با ارائه اسناد و تصاویر از حضور و فعالیت گروه‌های تروریستی در افغانستان، از طالبان خواسته است برای از میان برداشتن تهدیدهای مرزی گام‌های «قابل‌راستی‌آزمایی» بردارند، اما به گفته یکی از مقام‌های ارشد امنیتی، طالبان «پاسخ‌هایی غیرمنطقی و مغایر با واقعیت‌های میدانی» ارائه کرده‌اند.
هیئت پاکستانی هشدار داده که ادامه حمایت طالبان از گروه‌های تروریستی، به‌ویژه تحریک طالبان پاکستانی، برای اسلام‌آباد غیرقابل‌قبول است، اما با وجود بیش از ۹ ساعت گفتگو، دو طرف هنوز نتوانسته‌اند بر سر اقدام مشترک علیه پناهگاه‌های تروریستی تی‌تی‌پی به توافق برسند.
