علیرضا فغانی، پرافتخارترین داور تاریخ فوتبال ایران که طی ۳ سال اخیر در فهرست داوران بین‌المللی کشور استرالیا قرار دارد، پس از دریافت جایزه بهترین داور سال ۲۰۲۵ آسیا، حالا جزو اصلی‌ترین شانس‌های دریافت جایزه برترین داور سال ۲۰۲۵ جهان قرار گرفته است.

فدراسیون بین‌المللی تاریخ و آمار فوتبال گزارش داد که نام علیرضا فغانی در کنار دیگر داوران مطرحی همچون مارسینیاک، تورپین، اولیور، زوایر و که طی سالیان اخیر مهم‌ترین مسابقات یوفا و فیفا را سوت زده‌اند، دیده می‌شود.

به دلیل وجود فساد مالی و اداری در ساختار فدراسیون فوتبال ایران و کمیته داوران این فدراسیون، علیرضا فغانی پس از حضور در جام‌های جهانی ۲۰۱۴ برزیل، ۲۰۱۸ روسیه و ۲۰۲۲ قطر، ناگهان از فهرست داوران بین‌المللی ایران کنار گذاشته شد و موعود بنیادی‌فر را به‌جای فغانی به کنفدراسیون فوتبال آسیا و فیفا معرفی کردند. بنیادی‌فرد طی سالیان اخیر سوت‌های بحث‌برانگیز زیادی را در فوتبال ایران به صدا درآورده و بارها نامش در پرونده‌های پرداخت رشوه به داوران مطرح شده، اما همچنان از حمایت کامل مهدی تاج، عضو سابق سپاه پاسداران و رئیس فعلی فدراسیون فوتبال ایران برخورد است.

در نتیجه علیرضا فغانی، ناچار به مهاجرت دائمی از ایران شد و دولت استرالیا نیز فورا به او و اعضای خانواده‌اش تابعیت این کشور را داد. سپس فدراسیون فوتبال استرالیا، فغانی را تبدیل به داور شماره یک این فدراسیون در فهرست بین‌المللی کرد و درخشش‌های فغانی در سطح اول فوتبال جهان ادامه یافت.

فغانی تا پیش از ترک ایران، موفق شده بود به اولین داور وسط تاریخ فوتبال تبدیل شود که به نمایندگی از ایران در جام جهانی سوت می‌زند. او با عملکردی خیره‌کننده در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه، از سوی فیفا به‌عنوان داور مسابقه مهم مرحله رده‌بندی میان انگلستان و بلژیک انتخاب شد، عنوان برترین داور آسیا در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۸ را دریافت کرد و همچنین داوری دیگر مسابقات مهمی همچون فینال لیگ قهرمانان آسیا در سال ۲۰۱۴، فینال جام باشگاه‌های جهان و جام ملت‌های آسیا در سال ۲۰۱۵ یا فینال المپیک ۲۰۱۶ ریودوژانیرو میان برزیل و آلمان را هم به او دادند.

با این وجود و به‌رغم موفقیت‌های چشمگیر در سطح جهانی، فغانی به دلیل استقلال رای و همراهی نکردن با چهره‌ها و نهادهای حکومتی در ایران، با بی‌مهری و حذف سیستماتیک مواجه شد. این وضعیت زمانی به اوج رسید که خداداد افشاریان، رئیس پیشین کمیته داوران فدراسیون فوتبال، به بهانه افزایش سن و تغییر محل اقامت، نام علیرضا فغانی را از فهرست داوران بین‌المللی ایران حذف کرد. این تصمیم در حالی اتخاذ شد که فغانی و شماری از پیشکسوتان داوری ایران آن را نتیجه «زدوبندهای مالی و سیاسی پشت‌پرده» می‌دانستند.

مدت زیادی هم نگذشت که ثابت شد حق با علیرضا فغانی و منتقدان عملکرد مهدی تاج و منصوبانش در فدراسیون فوتبال ایران بوده و خدادا افشاریان، به همراه دست‌کم ۲۲ نفر دیگر از اعضای ارشد فدراسیون فوتبال، اعضای کمیته داوران، چند خبرنگار و مدیران باشگاهی به اتهام دریافت و پرداخت رشوه، بازداشت شدند.

درحالی که مهدی تاج و اعضای کمیته داوران ایران مدعی بودند که داوری ایران نیازمند نسل جدید است و فغانی به پایان عمر حرفه‌ای‌اش رسیده است، اما چهره برتر داوری ایران پس از مهاجرت به استرالیا، بار دیگر به‌عنوان یکی از داوران برتر فیفا برای حضور در جام جهانی ۲۰۲۶ آمریکا انتخاب شد و قضاوت حساس‌ترین مسابقات فدراسیون جهانی فوتبال، مانند فینال جام جهانی باشگاه‌ها در سال ۲۰۲۵ که در آمریکا برگزار شد را هم به فغانی سپردند.

اهدای مدال به فغانی از سوی دونالد ترامپ در فینال این مسابقات و عکس یادگاری این داور ایرانی با رئيس‌جمهوری آمریکا نیز موجب آغاز موجی از حملات چهره‌های و رسانه‌های وابسته به جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران به او شد و حتی کار به جایی رسید که یکی از مدیران وزارت ورزش و جوانان جمهوری اسلامی، روز ۲۵ تیر در گفتگو با ایندیپندنت فارسی، از «پرونده‌سازی امنیتی» این وزارتخانه و فدراسیون فوتبال ایران برای علیرضا فغانی، پرافتخارترین داور ایرانی دنیای فوتبال، خبر داد و اینکه «او در صورت بازگشت به ایران بازداشت خواهد شد.»

فغانی در برابر این اعتراض‌ها پاسخ داده بود که «نمی‌توان با قدرتمندترین رئیس‌جمهوری دنیا دست نداد و اینفانتینو به من گفت برو از ترامپ مدال را بگیر، گرفتم و او به من خسته نباشید گفت.» فغانی از آن زمان تاکنون به ایران سفر نکرده است و بی‌توجه به این حملات، خود را آماده درخششی دیگر در جام جهانی ۲۰۲۶ آمریکا می‌کند. با توجه به شرایط سنی فغانی، این جام، آخرین حضور او در سطح اول فوتبال جهان خواهد بود.

این داور نخبه و ایرانی، اکنون شانس دارد تا به عنوان برترین داور فوتبال جهان هم انتخاب شود و به این ترتیب، کارنامه افتخارآمیز خود را بربارتر کند. فدراسیون بین‌المللی تاریخ و آمار فوتبال گفته است دو داور دیگر از کنفدراسیون فوتبال آسیا و اقیانوسیه به نام‌های عبدالرحمن الجاسم از قطر و کمپل کریک از نیوزیلند نیز جزو فهرست ۲۵ نفره برترین داوران جهان در سال ۲۰۲۵ هستند.

فغانی حالا در شرایطی به چنین افتخاری دست یافته است که در این دوره از جام جهانی در سال ۲۰۲۶، برای نخستین‌بار پس از سه دوره حضور متوالی فغانی، هیچ داوری از ایران در جام جهانی حضور نخواهد داشت.